Postanowienie z dnia 1968-12-19 sygn. III CZP 113/68

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 113/68

Postanowienie z dnia 19 grudnia 1968 r.                                        

Spadkobierca właściciela nieruchomości uprawniony jest do postawienia wniosku o wpisanie w księdze wieczystej innej osoby, na którą w drodze dalszego następstwa prawnego przeszła własność nieruchomości, chociażby prawa spadkowe wnioskodawcy nie były ujawnione w księdze wieczystej.

Przewodniczący: sędzia W. Bryl. Sędziowie: J. Policzkiewicz (sprawozdawca), Z. Trybulski.

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Katarzyny W. o wpis prawa własności, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 3 października 1968 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy wierzycielowi przysługuje legitymacja do stawienia wniosku o wpis w księdze wieczystej prawa własności dłużnika celem wszczęcia przeciwko niemu egzekucji w nieruchomości?"

postanowił nie udzielić odpowiedzi.

Uzasadnienie

Przedstawioną Sądowi Najwyższemu wątpliwość prawną Sąd Wojewódzki powziął na tle następującego stanu faktycznego.

W księdze wieczystej B. tom II karta 17 wpisany jest jako właściciel nieruchomości Jan K.

Jan K. zmarł dnia 5.IV.1942 r. Prawa do spadku po nim stwierdzone zostały na rzecz jego żony Anny K. w 1/4 części oraz dzieci: Cecylii G., Katarzyny W., Piotra K. i Juliana K. po 3/16 części spadku (postanowienie Sądu Grodzkiego w Żninie z dnia 8.III.1949 r., I Sp. 19/49).

Anna K. zmarła dnia 8.X.1944 r. Prawa do spadku po niej stwierdzone zostały na rzecz jej czworga wyżej wymienionych dzieci po 1/4 części spadku (postanowienie Sądu Grodzkiego w Żninie z dnia 8.III.1949 r., I Sp. 18/49).

Prawa do dziedziczenia gospodarstwa rolnego pozostałego po Janie K. wraz z udziałem spadkowym Anny K. w tym gospodarstwie zachowali: Cecylia G., Katarzyna W. i Piotr K. po 1/3 części (postanowienie Sądu Powiatowego w Żninie z dnia 27.X.1964 r., Ns 155-156/64).

Dokonując działu spadku po Janie i Annie małż. K., Sąd Powiatowy w Żninie postanowieniem z dnia 30.VI.1965 r. NS 91/65 nieruchomość położoną w B. o pow. 3,0738 ha, oznaczoną hipotecznie jako B. tom IV whl 17, przyznał na własność Cecylii G. i zasądził od niej tytułem spłat i zwrotu przychodów: na rzecz Katarzyny W. - 23.000 zł i na rzecz Piotra K. - 18.000 zł, przy czym zapłatę tych kwot rozłożył na raty.

Cecylia G. zmarła dnia 7.VIII.1965 r. Spadek po niej odziedziczyły jej dzieci: Zygmunt G., Zofia K. i Maria G. po 1/3 części, a pozostałe w spadku gospodarstwo rolne odziedziczyli Zygmunt G. i Maria G. po połowie (postanowienie Sądu Powiatowego w Żninie z dnia 1.VI.1966 r. Ns 304/65).

Postanowieniem z dnia 23.VIII.1966 r. Sąd Powiatowy w Żninie nadał wyżej wymienionemu postanowieniu działowemu co do zasądzonych kwot klauzulę wykonalności przeciwko dłużnikom Zygmuntowi G. i Marii G.

Pełnomocnik Katarzyny W., załączając wpisy wspomnianych postanowień i tytuł wykonawczy, wystąpił do Państwowego Biura Notarialnego w Żninie z wnioskiem o wpisanie w księdze wieczystej Zygmunta G. i Marii G. jako właścicieli w równych częściach wyżej wymienionej nieruchomości. Twierdził przy tym, że nie wywiązują się oni z obowiązku uiszczenia spłat, wobec czego zachodzi konieczność wszczęcia egzekucji z nieruchomości spadkowej.

Państwowe Biuro Notarialne postanowieniem z dnia 11.VII.1968 r. odmówiło dokonania wpisu.

Wnioskodawczyni zaskarżyła to postanowienie. Rozpoznając rewizję, Sąd Wojewódzki przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia przytoczone w sentencji postanowienia zagadnienie prawne.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wnioskodawczyni w sprawie występuje nie tylko jako wierzycielka osób, które - zdaniem jej - są obecnie właścicielami nieruchomości, ale także jako spadkobierczyni właściciela, od którego osoby te wywodzą swoje prawa w drodze dziedziczenia. Należy zatem rozważyć, czy już sam przymiot spadkobiercy nie uprawnia wnioskodawczyni do postawienia wspomnianego wniosku.

Według art. 32 pr. ks.w. wniosek o wpis może być postawiony przez osobę, na której rzecz wpis ma nastąpić, albo przez osobę, której prawo ma być wpisem dotknięte.

Jak trafnie podniesiono w literaturze prawniczej (S. Breyer: Wnioski o wpisy do ksiąg wieczystych, DPP 1949 nr 8-9, s. 84), za osobę, której prawo ma być wpisem dotknięte, nie należy uważać wyłącznie osoby, której prawa są w księdze wieczystej wpisane. Przez wpis mogą być bowiem również dotknięte prawa jeszcze przez właściciela w księdze wieczystej nie ujawnione (por. art. 27 pr. ks.w.).

Tak więc zbywca nieruchomości zawsze jest uprawniony do postawienia wniosku o wpis ostatniego nabywcy, chociażby nie postarał się uprzednio o ujawnienie swego prawa w księdze. Podobna sytuacja zachodzi w wypadku, gdy kolejne nabycia mają miejsce w drodze dziedziczenia i działu spadku.

Spadkobierca właściciela nieruchomości uprawniony jest do postawienia wniosku o wpisanie w księdze wieczystej innej osoby, na którą w drodze dalszego następstwa prawnego przeszła własność nieruchomości, chociażby prawa spadkowe wnioskodawcy nie były ujawnione w księdze wieczystej.

Jeżeli zatem wnioskodawczyni dziedziczyła spadek po właścicielu nieruchomości Janie K., to już w tym charakterze uprawniona jest do postawienia wniosku o wpisanie w księdze wieczystej osób będących obecnie właścicielami nieruchomości.

W tych warunkach nie zachodzi w sprawie potrzeba rozstrzygania przedstawionego przez Sąd Wojewódzki zagadnienia prawnego.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak wyżej.

OSNC 1969 r., Nr 6, poz. 119