Wyrok z dnia 1968-04-18 sygn. II CR 153/68

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 153/68

Wyrok z dnia 18 kwietnia 1968 r.

Ustalenie w postępowaniu sądowym wartości szkody polegającej na zniszczeniu częściowo już zużytej rzeczy należącej do środków trwałych przedsiębiorstwa może nie być zbieżne z wartością określoną w księgowości, chociażby określenie to było zgodne z przepisami normującymi zasady ewidencji tych środków i ich umorzeń. Przy ustaleniu wartości szkody należy w szczególności uwzględniać rzeczywisty stan rzeczy przed powstaniem szkody i tylko w braku wystarczających danych sięgać można posiłkowo do wspomnianych przepisów jako materiału orientacyjnego przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy.

Przewodniczący: sędzia W. Bryl. Sędziowie: B. Łubkowski, J. Policzkiewicz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w K. przeciwko Mieczysławowi M. o zapłatę 139.279,52 zł, na skutek rewizji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Krakowie z dnia 30 czerwca 1967 r.,

uchylił zaskarżony wyrok w części oddalającej powództwo i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu w Krakowie do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Pozwany Mieczysław M., jako uczeń praktykujący w garażach samochodowych MPK w K., w dniu 18.I.1965 r., będąc w stanie nietrzeźwości, samowolnie uruchomił i prowadził po ulicach autobus tego Przedsiębiorstwa pomimo nieposiadania potrzebnych umiejętności i uprawnień, przy czym najechał na narożnik domu, uszkadzając znacznie autobus. Za czyn ten został skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności.

Samochód w wyniku doznanych uszkodzeń został przeznaczony do kasacji.

W związku z tym powodowe Przedsiębiorstwo wystąpiło o zasądzenie tytułem odszkodowania kwoty 139.279,52 zł, obliczając ją na podstawie wyciągu z kartoteki księgowej w sposób następujący. Wartość początkowa autobusu wynosiła 250.000 zł, wysokość umorzenia - 208.532 zł, koszt kapitalnych remontów - 107.002 zł, wartość części i złomu uzyskanych z rozbiórki autobusu - 9.190,48 zł. Przed wypadkiem więc wartość autobusu wynosiła 148.470 zł (250.000 zł - 208.532 zł + 107.002zł), wobec czego wartość szkody wynosi 139.279,52 zł (148.470-9.190.48 zł).

Pozwany uznał powództwo do kwoty 10.000 zł, ponieważ na tyle ustalono wartość szkody w procesie karnym.

Sąd Wojewódzki wyrokiem z dnia 30.VI.1967 r. uwzględnił powództwo do kwoty 19.773,16 zł z odsetkami, podzielając opinię biegłego dra inż. Z. P., który na tę kwotę ocenił wartość szkody.

W rewizji powód wnosi o uchylenie tego wyroku w części oddalającej powództwo bądź o jego zmianę i uwzględnienie w całości żądań pozwu.

Skarżący zarzuca naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 415 k.c., przepisów uchwały nr 534 Rady Ministrów z dnia 13.XII.1961 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych (M.P. Nr 97, poz. 408) i § 21 ust. 13 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 12.IV.1962 r. w sprawie zasad ewidencji środków trwałych i ich umorzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej działających według zasad rozrachunku gospodarczego (M.P. Nr 39, poz. 173), przez przyjęcie, że wartość szkody jest inna niż wartość wyliczona prawidłowo na podstawie przepisów administracyjno-finansowych.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wbrew zarzutom rewizji ustalenie w postępowaniu sądowym wartości szkody polegającej na zniszczeniu częściowo już zużytej rzeczy należącej do środków trwałych przedsiębiorstwa może nie być zbieżne z wartością określoną w księgowości, chociażby określenie to było zgodne z przepisami normującymi zasady ewidencji tych środków i ich umorzeń. Przy ustaleniu wartości szkody należy w szczególności uwzględnić rzeczywisty stan rzeczy przed powstaniem szkody i tylko w braku wystarczających danych sięgać można posiłkowo do wspomnianych przepisów jako materiału orientacyjnego przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy.

Wspomniane przepisy, normujące zużycie środków trwałych i wielkość odpisów amortyzujących oraz zmniejszenie ich w związku z remontami, służą bowiem szerszym zadaniom ekonomicznym i z istoty swej nie mogą mieć na względzie indywidualnego stanu konkretnych przedmiotów, a tylko ich rodzaj i przeznaczenie. Zauważyć wypada, że wartość zużycia środków trwałych zaliczona jest do kosztów produkcji, przy czym w zależności od celów ekonomicznych mogą być różne systemy amortyzacyjne.

Sąd Wojewódzki przy ustalaniu wartości szkody w sprawie niniejszej nie był więc związany wyżej wymienionymi przepisami. Opierając się jednak na opinii biegłego P., Sąd Wojewódzki nie zwrócił uwagi na brak w niej ustosunkowania się do faktu dokonania przed wypadkiem remontów autobusu.

Według opinii biegłego wartość autobusu przed wypadkiem wynosiła 52.000 zł (wartość początkowa 250.000 zł mniej amortyzacja 198.000 zł, a wartość odzysków po kasacji autobusu - 32.226,84 zł). Określając wysokość amortyzacji, biegły uwzględnił jedynie przebieg (liczbę przebytych kilometrów) autobusu, nie brał zaś pod uwagę dokonanych remontów.

W tych warunkach zachodzi konieczność ponownego ustalenia wartości autobusu przed wypadkiem.

Z tych względów oraz na mocy art. 588 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.

OSNC 1968 r., Nr 11, poz. 198