Wyrok z dnia 1967-06-13 sygn. III CR 107/67

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CR 107/67

Wyrok z dnia 13 czerwca 1967 r.

Zarówno pod rządem kodeksu rodzinnego z 1950 r., jak i pod rządem kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 1964 r. prawa wynikające ze stosunku najmu, uzyskane w czasie trwania małżeństwa, stanowią dorobek wchodzący w skład majątku objętego wspólnością ustawową. Chociaż więc umowa najmu zostanie zawarta tylko przez jednego z małżonków bądź na rzecz jednego z nich zostanie wydana decyzja władzy kwaterunkowej o przydziale lokalu, to jednak prawa do lokalu przysługują obojgu małżonkom łącznie. Ponieważ prawa te są niepodzielne, w sprawie o eksmisję powinni być pozwani oboje małżonkowie łącznie, przy czym ich współuczestnictwo w procesie jest konieczne (art. 72 § 2 k.p.c.).

Przewodniczący: sędzia R. Czarnecki. Sędziowie: Z. Masłowski (sprawozdawca), K. Zieliński.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Józefa A. przeciwko Marianowi S. o czynsz i eksmisję, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Powiatowego w Rawiczu z dnia 17 maja 1966 r.,

uchylił zaskarżony wyrok w części orzekającej eksmisję pozwanego z osobami prawo jego reprezentującymi z mieszkania złożonego z jednego pokoju i kuchni przy ul. K. nr 8 w R. i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Powiatowemu w Rawiczu; poza tym rewizję nadzwyczajną oddalił.

Uzasadnienie

Uwzględniając powództwo Józefa A. Sąd Powiatowy w Rawiczu wyrokiem z dnia 17 maja 1966 r. orzekł eksmisję Mariana S. wraz z osobami prawa jego reprezentującymi z lokalu mieszkalnego nr 5 przy ul. K. nr 8 w R. oraz zasądził od Mariana S. na rzecz Józefa A. kwotę 1.120 zł z tytułu zaległego czynszu wraz z 8% i kosztami procesu.

Powyższy wyrok, oparty na uznaniu powództwa przez pozwanego w piśmie procesowym, na skutek niezaskarżenia go uprawomocnił się w dniu 7 czerwca 1966 r.

Wyrok ten zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości, wnosząc o jego uchylenie z powodu naruszenia art. 3 § 2, 28 § 2, 224 § 1 i 316 § 1 k.p.c.

Rewidujący trafnie zarzuca, że orzekając eksmisję na skutek niepłacenia czynszu, Sąd Powiatowy wbrew art. 3 § 2 k.p.c. nie wyjaśnił, kto poza pozwanym zajmuje sporny lokal oraz z jakich powodów zaległy czynsz nie został uregulowany.

Ponieważ ustalenie tego rodzaju okoliczności mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy, Sąd Powiatowy nie mógł poprzestać na uznaniu powództwa (art. 213 § 2 k.p.c.).

W szczególności w sprawie niniejszej - wobec lakonicznej treści odpowiedzi na pozew - przepis powyższy nie zezwalał na zajęcie przez Sąd Powiatowy biernej postawy i nakazywał w tego rodzaju sprawie gruntowne i wszechstronne wyjaśnienie rzeczywistego stanu rzeczy.

Jak się okazało w świetle materiału znajdującego się w dołączonych do rewizji nadzwyczajnej aktach spraw prowadzonych przed Sądem Powiatowym w Rawiczu, pozwany zamieszkuje lokal sporny wraz z żoną, Ireną S., z którą od kilku lat pozostaje w faktycznej separacji, przy czym od dłuższego już czasu istnieje pomiędzy małżonkami faktyczny podział mieszkania. Żona pozwanego o toczącym się procesie eksmisyjnym w ogóle nie wiedziała.

Ze znajdującego się w aktach wyciągu aktu małżeństwa pozwanego wynika dalej, że pozwany pozostaje w związku małżeńskim od 1954 r., powód zaś na rozprawie przed Sądem Najwyższym oświadczył, że sporny lokal wynajął pozwanemu w roku 1956, a zatem w czasie trwania małżeństwa.

Zarówno pod rządem kodeksu rodzinnego z 1950 r., jak i pod rządem kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 1964 r. prawa wynikające ze stosunku najmu, uzyskane w czasie trwania małżeństwa, stanowią dorobek wchodzący w skład majątku objętego wspólnością ustawową. Chociaż więc umowa najmu zostanie zawarta tylko przez jednego z małżonków bądź na rzecz jednego z nich zostanie wydana decyzja władzy kwaterunkowej o przydziale lokalu, to jednak prawa do lokalu przysługują obojgu małżonkom łącznie. Ponieważ prawa te są niepodzielne, w sprawie o eksmisję powinni być pozwani oboje małżonkowie łącznie, przy czym ich współuczestnictwo w procesie jest konieczne (art. 72 § 2 k.p.c.).

Orzekając w sprawie niniejszej eksmisję pozwanego z lokalu wraz z osobami reprezentującymi jego prawa, Sąd Powiatowy uznał, że pozwany ma wyłączne prawo do lokalu, jego żona zaś reprezentuje tylko jego prawa. To błędne stanowisko, będący wynikiem obrazy przytoczonych w rewizji nadzwyczajnej przepisów procesowych, narusza nadto w sposób rażący przepis art. 195 k.p.c.

Z powyższych przyczyn zaskarżony wyrok w części orzekającej eksmisję pozwanego z lokalu nie może być utrzymany i z mocy art. 422 § 2 k.p.c. podlega uchyleniu, czemu nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że rewizja nadzwyczajna wpłynęła po upływie terminu przewidzianego w art. 421 § 2 k.p.c. Jak to bowiem trafnie podniesiono w rewizji nadzwyczajnej, zaskarżone orzeczenie pozbawiające rodzinę pozwanego mieszkania bez umożliwienia jej podjęcia obrony swoich praw przed sądem narusza również interes Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Nieuzasadniona natomiast jest rewizja nadzwyczajna, gdy kwestionuje prawidłowość zaskarżonego wyroku w części zasądzającej od pozwanego czynsz za sporny lokal. Pozwany w odpowiedzi na pozew nie kwestionował swego zobowiązania do płacenia czynszu i uznał w całości dochodzoną kwotę. Rewizja nadzwyczajna również nie zwalcza istnienia należności dochodzonej z tytułu czynszu, ani też niczym nie uzasadnia, a nawet nie twierdzi, by zasądzenie czynszu naruszało przepisy prawa oraz interes Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

W tych warunkach rewizję nadzwyczajną w tej części należało z mocy art. 421 § 1 k.p.c. oddalić.

OSNC 1968 r., Nr 4, poz. 66