Wyrok z dnia 1967-03-13 sygn. I CR 500/66

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CR 500/66

Wyrok z dnia 13 marca 1967 r.

Umowa, w której strona zobowiązuje się do wykonania określonej produkcji artystycznej za wynagrodzeniem, ma cechy umowy o dzieło, a nie umowy zlecenia. Treścią bowiem zobowiązania wykonawcy nie jest samo podjęcie i wykonywanie określonych czynności, lecz oznaczony w umowie ich wynik w postaci wystawienia widowiska odpowiadającego pewnym z góry ustalonym warunkom.

Powyższego charakteru prawnego nie traci umowa wskutek tego, że przedmiotem zobowiązania jest wystawienie nie jednego, lecz większej ilości widowisk. Mimo bowiem zmiany ilościowej treść zobowiązania nie ulega zmianie.

Przewodniczący: sędzia Z. Masłowski (sprawozdawca). Sędziowie: R. Czarnecki, J. Ignatowicz.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa "Rewii na Lodzie" w B. przeciwko 1) Polskiej Agencji Artystycznej "Pagart" w W. i 2) Wojewódzkiemu Ośrodkowi Sportu Turystyki i Wypoczynku Ś. o 1.402.277 zł 83 gr, na skutek rewizji pozwanego Ośrodka Sportu od wyroku Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy z dnia 30 października 1965 r.

zaskarżony wyrok w części uwzględniającej powództwo uchylił i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Wojewódzkiemu dla m. st. Warszawy do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

W pozwie z dnia 11.VII.1963 r. "Rewia na Lodzie" w B. żądała solidarnego zasądzenia od pozwanych: Polskiej Agencji Artystycznej "Pagart" w W. i Stadionu w Ch. sumy 1.402.277 zł z odsetkami i kosztami procesu tytułem zapłaty pozostałej należności, wynikających z zawartych umów ze Stadionem w dniu 11.I.1962 r., a z "Pagartem" z dnia 18.VII.1962 r. - co do występów artystycznych powódki na terenie Polski. Należność powódki przypadająca z tych umów wyniosła: za 110 przedstawień po 25.000 zł - 2.975.000 zł, za konserwację agregatu zł 60.000, za paliwo 17.220 zł, za 2 próbne przedstawienia 17.080 zł, za 1 dodatkowe 9.750 zł oraz 20.000 zł za przedstawienie w N. Łącznie więc należy się powódce 3.099.050 zł, na poczet której powódka otrzymała zaliczkami 1.693.822 zł oraz obciążono ją kwotą zł 2.950 gr 17. Różnica miedzy kwotą należną a kwotą wypłaconą stanowi sumę dochodzoną pozwem.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa. Pozwany "Pagart" powołał się na potwierdzone przez powódkę rozliczenie dokonane przez pozwany Stadion, w którym należność powódki została ustalona na 782.277,83 zł za faktycznie wykonane przedstawienia w liczbie 95 zamiast przewidzianych w umowie 119 przedstawień. Ponadto podniósł, że Stadion zakwestionował poziom występów i wskutek tego odmówił zapłaty wynikającej z rozliczenia kwoty.

Pozwany Stadion - zarzucając, że na skutek skrócenia czasu trwania występów, źle skomponowanej muzyki i braku sześciu osób w zespole powódki występy były nieudane i nie cieszyły się powodzeniem, co naraziło pozwanego na znaczne straty - twierdził, że należność powódki powinna być obniżona za występy nie odpowiadające warunkom umowy o 60%, w związku z czym należy uznać, iż powódka otrzymała nadpłatę w wysokości 46.361 zł.

Sąd Wojewódzki zasądził solidarnie od pozwanych 790.048,83 zł, resztę zaś powództwa oddalił. Sąd uznał, że powódce należy się wynagrodzenie za występy rzeczywiście wykonane, przy czym przyjął za podstawę określenia wynagrodzenia wynik rozliczenia uzgodnionego pomiędzy stronami. Zarzuty pozwanych co do nienależytego wykonania występów uznał Sąd Wojewódzki za nieuzasadnione przyjmując, że umowa łącząca strony ma charakter umowy zlecenia i pozwany był uprawniony do odstąpienia od umowy, a skoro tego nie uczynił, to po wykonaniu umowy i dokonaniu rozliczenia nie może podnosić zarzutów co do jej wykonania.

Wyrok powyższy zaskarżył rewizją pozwany Stadion, wnosząc o jego uchylenie lub o zmianę i oddalenie powództwa w całości.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Chybiony jest zarzut braku legitymacji biernej po stronie skarżącego Stadionu, oparty na twierdzeniu, że wobec zawarcia przez powódkę ze współpozwanym "Pagartem" drugiej umowy, mającej za przedmiot to samo świadczenie powódki, pierwotna umowa zawarta ze Stadionem została rozwiązana za obopólną zgodą i skarżący nie był kontrahentem powódki.

Z własnych twierdzeń skarżącego zawartych w odpowiedzi na pozew oraz w piśmie procesowym z dnia 21.XII.1963 r. wynika, że Stadion był bezpośrednim kontrahentem powódki, dokonywał z nią rozliczenia oraz wpłat na rzecz powódki, po wytoczeniu niniejszej sprawy podnosił merytoryczną obronę, kwestionując wysokość roszczeń, a zarzut braku legitymacji biernej podniósł dopiero w końcowej fazie procesu. Również zawarcie drugiej analogicznej umowy ze współpozwanym "Pagartem" nie wskazuje na rozwiązanie umowy ze Stadionem. Na umowie z dnia 11.I.1962 r. zawartej pomiędzy powódką a Stadionem znajduje się dodatkowe oświadczenie dyrektora Stadionu, z którego wynika, że stroną zawierającą umowę będą inne jeszcze organizacje. W tych warunkach zawarcie z powódką analogicznej umowy przez "Pagart" stanowi w istocie przystąpienie tego ostatniego do pierwotnej umowy zawartej pomiędzy powódką a Stadionem, wobec czego Sąd Wojewódzki trafnie uznał, że obydwaj pozwani są wobec powódki solidarnie odpowiedzialni za wykonanie umowy.

Zasadnie natomiast skarżący kwestionuje w rewizji przyjętą przez Sąd Wojewódzki kwalifikację prawną umowy łączącej strony.

Wbrew zapatrywaniu Sądu Wojewódzkiego umowa, w której strona zobowiązuje się do wykonania określonej produkcji artystycznej za wynagrodzeniem, ma cechy umowy o dzieło, a nie umowy zlecenia. Treścią bowiem zobowiązania wykonawcy jest nie samo podjęcie i wykonywanie określonych czynności, lecz oznaczony w umowie ich wynik w postaci wystawienia widowiska odpowiadającego pewnym z góry ustalonym warunkom. Wynik ten obejmuje zarówno formę artystyczną widowiska, jak i poziom jego wykonania w takim zakresie, jaki określają postanowienia umowy bądź też - w razie braku postanowień umownych - jaki odpowiada zwyczajom przyjętym w danej dziedzinie produkcji artystycznej przy uwzględnianiu okoliczności i celu umowy, a w szczególności również rodzaju odbiorców. Wynik ten nie obejmuje oczywiście dochodowości widowiska, która zależy od różnych czynników, i żaden wykonawca nie przyjąłby na siebie zobowiązania zapewnienia zamawiającemu osiągnięcia określonego dochodu z widowiska. W szczególności takiego zobowiązania nie zawiera umowa łącząca strony.

Powyższego charakteru prawnego nie traci umowa wskutek tego, że przedmiotem zobowiązania jest - jak to ma miejsce w sprawie niniejszej - wystawienie nie jednego, lecz większej ilości widowisk. Mimo bowiem zmiany ilościowej, treść zobowiązania nie ulega zmianie.

Ta odmienna od przyjętej w wyroku kwalifikacja prawna umowy ma wpływ na zasadność dalszego zarzutu rewizji dotyczącego wysokości wynagrodzenia należnego powódce.

Jeśli bowiem przyjąć, że strony łączyła umowa o dzieło, to wówczas wadliwe, niezgodne z umową wykonanie przez powódkę widowiska mogłoby uzasadniać żądanie ze strony pozwanych stosunkowego obniżenia wynagrodzenia na podstawie art. 486 § 1 k.z., i to niezależnie od tego, czy powódka ponosi winę za złe wykonanie widowiska. Trafnie przeto podnosi skarżący, że Sąd Wojewódzki nie ustosunkował się do jego twierdzeń o niskim i nie odpowiadającym umowie poziomie produkowanych przez powódkę przedstawień. Przede wszystkim należy przyznać rację twierdzeniu rewizji, że dla oceny przedstawień oraz oceny, które z przytoczonych przez skarżącego okoliczności mogły mieć wpływ na tę jakość, konieczne jest zasięgnięcie opinii znawcy z dziedziny sztuki rewiowej, przy czym w celu dostarczenia biegłemu jak najobfitszego materiału dla powzięcia tej oceny niezbędne jest uzupełnienie dowodów, między innymi również przez zażądanie od strony pozwanej złożenia posiadanych projekcji filmowych z przedstawień zespołu powódki oraz przez przesłuchanie w charakterze świadków osób, które oglądały przedstawienia powódki w charakterze recenzentów prasowych. Ponadto należałoby dokonać porównania poziomu przedstawień wystawionych w ramach umowy stron z przedstawieniami tego typu wystawianymi w innych okresach lub w innych krajach. Na ocenę poziomu przedstawień może mieć również wpływ porównanie frekwencji publiczności oraz jej reakcji na poszczególnych występach, jak np. opuszczanie widowni w trakcie przedstawienia lub tp.

Wyniki przeprowadzenia tych wszystkich dowodów, jak również innych dowodów, których przeprowadzenie Sąd uzna za celowe łącznie z opinią biegłego, pozwolą na prawidłową ocenę, czy powódka wykonała swoje zobowiązanie należycie i zgodnie z umową. W przeciwnym razie wymagać będzie oceny, w jakim zakresie wynagrodzenie należne powódce powinno ulec obniżeniu na podstawie art. 486 § 1 k.z.

Z tych wszystkich przyczyn należało z mocy art. 388 § 1 k.p.c. zaskarżony wyrok w części uwzględniającej powództwo uchylić.

OSNC 1968 r., Nr 1, poz. 5