Wyrok z dnia 2013-04-18 sygn. III SA/Gd 113/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alina Dominiak, Sędziowie Sędzia WSA Felicja Kajut (spr.), Sędzia WSA Elżbieta Kowalik-Grzanka, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Kinga Czernis, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 kwietnia 2013 r. sprawy ze skargi A Spółki Akcyjnej w G. na decyzję Wojewody z dnia 13 grudnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie udostępnienia danych osobowych ze zbiorów meldunkowych oddala skargę.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 9 listopada 2012 r. adwokat A. C.-K., reprezentująca A Spółkę akcyjną w G., wystąpiła do Urzędu Miasta G. o udostępnienie imion i nazwisk osób zamieszkałych w lokalu nr [..] przy ul. [...] w G., gdzie uprzednio zamieszkiwała K. T., zmarła w dniu 16 grudnia 2007 r. Przedmiotowy wniosek uzasadniono zamiarem pozwania osób zameldowanych pod ww. adresem do sądu cywilnego z uwagi na fakt, że po śmierci K. T. pod wskazanym adresem zużywana była energia elektryczna. Do wniosku spółka dołączyła m.in. duplikaty faktur za energię elektryczną, kserokopię wezwania przedsądowego nr [...] z dnia 23 stycznia 2012r., skierowanego do K. T. na adres lokalu nr [...] przy ul. [...] w G.

Decyzją z dnia 23 listopada 2012 r. nr [...] (znak [...]), wydaną na podstawie art. 44i ust. 5 w zw. z art. 44h ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 993 Z 2006R. ze zm.), Prezydent Miasta odmówił udostępnienia ze zbiorów meldunkowych danych osobowych dotyczących osób zameldowanych w lokalu nr [...] przy ul. [...] w G., gdzie uprzednio zamieszkiwała K. T., zmarła w dniu 16 grudnia 2007r.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ podał, że zgodnie z art. 44 h ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych dane ze zbiorów meldunkowych udostępnia się innym osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą w tym interes prawny. Tymczasem w sprawie pełnomocnik wnioskodawcy nie wykazał interesu prawnego w otrzymaniu żądanych danych. W ocenie organu potwierdzony załączonymi do wniosku dokumentami fakt, że energia elektryczna dostarczana była po śmierci K.T. pod ww. adres jest niewystarczający do uzyskania danych. Wnioskodawca nie udowodnił bowiem, że osoby o których danych udostępnienie wystąpił pobierały lub korzystały z energii dostarczanej do tego lokalu. Udostępnienie danych tych osób mogłoby zatem spowodować naruszenie ich dóbr osobistych.

W odwołaniu od ww. decyzji A S.A. wniosła o uchylenie wydanej decyzji organu pierwszej instancji i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez udostępnienie wnioskowanych danych z ewidencji ludności, względnie o uchylenie zakwestionowanej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.

Wojewoda decyzją z dnia 13 grudnia 2012 r. znak

[...] utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W podstawie prawnej wydanego rozstrzygnięcia organ odwoławczy powołał art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 44h ust. 2 pkt 1 i art. 44i ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Wojewoda przywołał treść art. 44 h ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych i na podstawie zebranych materiałów dowodowych w pełni podzielił stanowisko Prezydenta Miasta w zakresie odmowy Spółce udostępnienia danych, jednak z innych względów niż zawarto w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ podał, że z akt sprawy nie wynika, aby wnioskodawca udowodnił, że przedmiotowa umowa została rozwiązana z K. T., bądź wygasła z mocy prawa, a osoba bądź osoby, o których danych udostępnienie wystąpił wnioskodawca pobierały lub korzystały z energii dostarczonej do lokalu. Za niewystarczający w ocenie organu należy uznać sam fakt, że energia była dostarczana do danego lokalu mieszkalnego.

Mając na uwadze to, że wnioskodawca zamierza dochodzić roszczeń od osób zamieszkujących i uchylających się od zapłaty za zużytą energię elektryczną dostarczaną do przedmiotowego lokalu niesłuszne byłoby uznanie, że każda osoba zameldowana w przedmiotowym lokalu w okresie, gdy powstawało zadłużenie, byłaby automatycznie osobą nielegalnie pobierającą energię.

Reasumując organ podniósł, że wskazanie zamiaru wystąpienia z powództwem o zapłatę, w sytuacji gdy wskutek obowiązującej umowy zobowiązani do zapłaty winni być spadkobiercy po K. T., nie uzasadnia żądania udostępnienia danych wszystkich osób zamieszkujących w przedmiotowym lokalu. Wnioskodawca nie wykazał bowiem z jakiego powodu należałoby uznać, że wszystkie osoby zamieszkujące w tym lokalu są jednocześnie wskazanymi spadkobiercami.

Organ uznał więc, że wnioskodawca nie posiadał interesu prawnego do żądania danych osobowych wszystkich osób zameldowanych w lokalu w okresie od 26 kwietnia 2010r. do 31 października 2011r., ponieważ nie udowodnił, że osoby te były zobowiązane do zapłaty za pobraną energię.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku A S.A. w G. wniosła o uchylenie ww. decyzji Wojewody oraz decyzji Prezydenta Miasta, zarzucając jej naruszenie:

– art. 44h ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, w wyniku błędnej ich interpretacji, poprzez przyjęcie, iż skarżący nie posiada interesu prawnego w otrzymaniu danych osób, o które wnioskował;

– art. 535 w zw. z art. 555 k.c. oraz art. 3 pkt 13 ustawy Prawo energetyczne, w wyniku błędnego przyjęcia, iż skarżącego nie łączy z osobami zamieszkującymi pod ww. adresem stosunek zobowiązaniowy dający skarżącemu legitymację do wystąpienia o udzielenie ich danych z ewidencji ludności;

– art. 922 § 1 k.c. poprzez błędne uznanie, iż na spadkobierców zmarłej K. T. przeszedł obowiązek zapłaty za energię elektryczną należności, które powstały po jej śmierci;

– art. 7 i 8 k.p.a., w wyniku nieuwzględnienia interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, oraz naruszenia zasady prawdy obiektywnej, poprzez nieprzeprowadzenie rozprawy administracyjnej, która przyczyniłaby się do należytego wyjaśnienia sprawy i wyjaśnienia okoliczności wykazujących posiadanie przez skarżącego interesu prawnego w uzyskaniu danych, jak również w wyniku naruszenia zasady pogłębiania zaufania uczestników postępowania administracyjnego do władzy publicznej, poprzez utrzymanie w mocy decyzji administracyjnej, której sentencja pozostaje w całkowitej sprzeczności z uprzednimi decyzjami Prezydenta Miasta wydawanymi w podobnych sprawach.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że K. T. na mocy umowy o dostarczanie energii elektrycznej zobowiązana była do uiszczania opłat z tytułu poboru energii. Ww. osoba zmarła w dniu 16 grudnia 2007 r. Po tej dacie energia elektryczna była jednak pod ww. adresem nadal pobierana. Zgodnie natomiast z art. 3 pkt 13 ustawy - Prawo energetyczne, odbiorcą energii elektrycznej jest każdy, kto otrzymuje lub pobiera paliwa lub energię na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym. Stroną takiej umowy była K. T.

W ocenie skarżącej pomimo tego, że umowę z A S.A. w formie pisemnej zawarła zmarła K. T., to na osobach zamieszkujących przedmiotowy lokal po jej śmierci ciąży obowiązek uiszczenia zaległych należności, które wówczas powstały. Powołując się na wykładnię art. 60 ustawy – Kodeks cywilny skarżąca przyjęła, iż oświadczenie woli (zawarcie stosunku zobowiązaniowego na dostawę energii elektrycznej) może przybrać każdą formę, o ile tylko uzewnętrznia ona dostatecznie wolę wywołania skutków prawnych, a więc obok formy ustnej mogą to być jakiekolwiek inne zachowania podmiotu w postaci tzw. czynności konkludentnych. Zatem poprzez sam fakt pobierania energii elektrycznej osoby zamieszkujące przedmiotową nieruchomość wyraziły wolę zawarcia umowy na dostawę energii, w związku z czym są one "odbiorcami" w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy - Prawo energetyczne. Dlatego nie ma racji organ administracji publicznej twierdząc, że prawdopodobieństwo, iż osoby, których dane są żądane, mogą pobierać energię elektryczną bez ponoszenia stosownych opłat, nie może stanowić podstawy do podania ich imion i nazwisk.

Skarżąca nie zgodziła się z twierdzeniem organu, iż zobowiązanymi do zapłaty są spadkobiercy zmarłej K. T., nie zaś wszystkie osoby zameldowane w przedmiotowym lokalu. Wskazała, że na podstawie art. 535 k.c. wnioskodawcę łączył stosunek umowny z w/w. W chwili jej śmierci nie istniały żadne zaległe, wymagalne należności z tytułu sprzedanej energii elektrycznej. Zatem nie istniało zobowiązanie Kupującego do zapłaty ceny, które mogłoby przejść na jej spadkobierców.

Dalej podniosła też, że wnioskodawca nie został poinformowany o śmierci K. T. W związku z tym skarżąca nadal sprzedawała energie elektryczną i zapewniała usługę jej dystrybucji do przedmiotowego lokalu. Stosownie zaś do art. 535 k.c. i 555 k.c. kupującym były osoby, które energie elektryczną w tym lokalu zużywały, czyli zamieszkiwały. Zdaniem skarżącej osoby te uznać należy za odbiorców energii elektrycznej także w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy - Prawo energetyczne.

W ocenie skarżącej organ naruszył też art. 8 i 7 k.p.a., gdyż w podobnych sprawach żądane dane były udostępniane, a linia orzecznicza w tym zakresie nie uległa zmianie.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoją dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W świetle art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Z kolei zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) sąd rozstrzygając sprawę w granicach danej sprawy nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga jest niezasadna.

W przedmiotowej sprawie skarżąca wystąpiła o udostępnienie danych osób zameldowanych w lokalu położonym w G. przy ul. [...] w okresie od dnia 26 kwietnia 2010 r. do dnia 31 października 2011 r.

W myśl art. 44h ust. 2 pkt 1 w zw. z ust. 1 ustawy dane ze zbiorów meldunkowych, zbioru PESEL oraz ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych są udostępniane osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą w tym interes prawny.

Skoro przesłanką udostępnienia danych osobowych jest wykazanie interesu prawnego, to uznać należy, że niezbędne jest przedłożenie przez wnioskodawcę dowodów świadczących o istnieniu interesu prawnego w domaganiu się udostępnienia danych osobowych. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 lutego 2011 r. (sygn. akt II OSK 180/10; publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych) stwierdził, że wykazanie interesu prawnego w żądaniu uzyskania danych osobowych ma polegać na wskazaniu okoliczności, które w świetle przepisów prawa materialnego kreują ten interes prawny, a nie na wskazaniu wprost przepisu. W sytuacji, gdy dany podmiot nie może realizować swoich uprawnień bez udziału osoby, której dane służyłyby jej odnalezieniu, można mówić o istnieniu okoliczności świadczących o istnieniu interesu prawnego (por. wyrok NSA z dnia 5 lutego 2009 r., sygn. akt II OSK 95/08, publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych). Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie wyraża przy tym pogląd, że interes prawny może być wywodzony również ze stosunków cywilnoprawnych (por. wyroki NSA w Warszawie z dnia 30 czerwca 1999 r., sygn. akt IV SA 629/97 oraz z dnia 2 lipca 1998 r., sygn. akt IV SA 1306/96, a także uchwałę NSA z dnia 26 listopada 2001, sygn. akt OPK 19/01; por. także poglądy doktryny, np.: J. Zimmermanna – OSP 1997/4/83; tak również m.in. [w:] R. Kędziora, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2005, s. 105, a także A. Matan [w:] G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan Postępowanie administracyjne ogólne, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 281).

Stojąc na takim stanowisku należy stwierdzić, że skarżąca składając wniosek o udostępnienie danych winna była wykazać, z jakim powództwem cywilnym chce wystąpić i uwiarygodnić co najmniej stan faktyczny, który daje jej legitymację do jego wniesienia.

Analizując pod tym kątem wniosek skarżącej i pisma procesowe składane w toku postępowania przed organami Sąd stwierdził, że skarżąca nie wykazała interesu prawnego w uzyskaniu żądanych danych.

Żądanie udostępnienia danych ze zbiorów meldunkowych zostało uzasadnione przez skarżącą koniecznością dochodzenia roszczeń w postępowaniu sądowym od osób, mieszkających w przedmiotowym lokalu po śmierci K. T. w okresie od dnia 26 kwietnia 2010 r. do dnia 31 października 2011 r., które uchylają się od zapłaty za zużytą energię elektryczną. Brak uiszczenia zapłaty skarżąca wykazuje m.in. dowodami w postaci kopii faktur VAT mających stanowić potwierdzenie pobierania energii w przedmiotowym lokalu.

Przepis art. 5 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne stanowi, że dostarczanie paliw gazowych lub energii odbywa się, po uprzednim przyłączeniu do sieci, (...) na podstawie umowy sprzedaży (...). W ustawie nie zastrzeżono formy, w jakiej umowa ma być zawarta, zatem forma ta jest dowolna. Tym samym można przyjąć, że w świetle przepisów ustawy - Prawo energetyczne dostawca oraz odbiorcy usług mogą wyrazić wolę zawarcia umowy o dostarczanie energii w dowolnej formie, w tym także przez czynności dorozumiane (per facta concludentia).

Skarżąca twierdzi, że łączyła ją umowa z K. T. na dostarczanie energii elektrycznej. Zgodnie z art. 555 K.c. przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii. Art. 535 K.c. stanowi, że przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Skarżąca spełniła świadczenie w postaci dostawy energii, zatem jej interes prawny wynikać może z powołanego wyżej art. 535 K.c. w związku z art. 555 K.c., ustanawiającego roszczenie skarżącej o zapłatę z tytułu dostawy energii.

Rozważenia wymagało zatem, czy zamieszkanie danych osób pod przedmiotowym adresem może być uznane za okoliczność, która w świetle przepisów prawa materialnego kreuje interes prawny skarżącej czyli roszczenie o zapłatę z tytułu dostawy energii. Skarżąca wywodzi swe roszczenie z umowy zawartej z nieżyjącą już K. T. Należy jednak mieć na względzie, że wynikające z zawartej umowy ze skarżącą prawo majątkowe nie zostało wyłączone ze spadku po zmarłej K. T. Do spadku nie należą jedynie "prawa majątkowe, które mają na celu zaspokojenie indywidualnego interesu ekonomicznego lub indywidualnych potrzeb uprawnionego: użytkowanie (art. 266 K.c.), służebność osobista (art. 299 K.c.), prawo do renty przyznanej w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia (art. 444 K.c.) albo ustanowionej w drodze umowy przewidzianej w art. 903 K.c. (argument z art. 905 K.c.), prawo dożywocia (art. 11 K.c.), a także - jeżeli w umowie inaczej nie zastrzeżono - prawo biorącego rzecz do używania w ramach umowy użyczenia" (zob. B. Kordasiewicz (red.), System Prawa Prywatnego, Tom 10, Prawo spadkowe, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN Warszawa 2009, s. 57). Ponadto śmierć jednej ze stron umowy powoduje wygaśnięcie zobowiązania, gdy zobowiązanie ma charakter ściśle osobisty (por. A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego, Tom 6, Prawo zobowiązań - część ogólna, Wydawnictwo C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN Warszawa 2009, s. 1072-1073).

Zobowiązanie wynikające z umowy dotyczącej dostawy (sprzedaży) energii nie ma charakteru ściśle osobistego, wobec czego nie mogło wygasnąć na skutek śmierci K. T. Zasadnie organ odwoławczy wskazał, że w przypadku śmierci odbiorcy (strony umowy), w jego prawa i obowiązki wchodzą jego spadkobiercy i to na nich przechodzą wszystkie prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, a co za tym idzie także ewentualne zadłużenie z tytułu poboru energii.

Wobec powyższego należy przyjąć, że skarżąca ma roszczenie o zapłatę do spadkobierców K. T., a w żadnym wypadku nie wykazała, że osoby zamieszkujące po jej śmierci pod wskazanym adresem są jej spadkobiercami (następcami prawnymi).

W tym stanie rzeczy Sąd uznał podniesione w pkt I-III skargi zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego za niezasadne.

W sprawie Sąd nie dopatrzył się także naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit.c) p.p.s.a.). Skarżąca zarzuca naruszenie zasad procedury administracyjnej wyrażonych w art. 7 i 8 k.p.a. poprzez nieprzeprowadzenie rozprawy administracyjnej, która przyczyniłaby się do należytego wyjaśnienia sprawy i wyjaśnienia okoliczności wykazujących posiadanie przez skarżącego interesu prawnego w uzyskaniu danych.

Zgodnie z treścią art. 89 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej przeprowadzi, z urzędu lub na wniosek strony, w toku postępowania rozprawę, w każdym przypadku gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania lub gdy wymaga tego przepis prawa. § 2 art. 89 k.p.a. stanowi, że organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.

W ocenie Sądu w rozpatrywanej przez organy sprawie nie zachodziły przesłanki z art. 89 § 1, nie było też przepisów szczególnych, które stanowiłyby o obowiązku przeprowadzenia rozprawy. Zauważyć należy, że w toku postępowania skarżąca nie składała wniosku o przeprowadzenie rozprawy, postawiła natomiast w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji zarzut, że nie została ona przez ten organ przeprowadzona. Wprawdzie organ odwoławczy do tego zarzutu odwołania się nie odniósł, co stanowi naruszenie przepisów prawa procesowego, w szczególności art. 107 § 3 k.p.a., jednak - zdaniem Sądu - stwierdzone uchybienie nie miało istotnego wpływu na wynik sprawy.

Z kolei art. 89 § 2 k.p.a. ma zastosowanie wtedy, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy przeprowadzenie rozprawy jest potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych, a zwłaszcza gdy konieczne jest przesłuchanie więcej niż jednego świadka - rozprawa zapewnia wówczas możliwość ich konfrontacji. W niniejszej w sprawie nie zachodziła konieczność uzgodnienia interesów stron, a co za tym idzie potrzeba przeprowadzenia rozprawy administracyjnej.

W związku powyższym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę na mocy art. 151 p.p.s.a.