Postanowienie z dnia 2013-05-21 sygn. III SA/Łd 436/12

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Dnia 21 maja 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Łuczyńska po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2013 roku na posiedzeniu niejawnym wniosku adwokat B. A. – C. o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu skarżącemu N. A. w sprawie ze skargi N. A. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zmiany nazwiska p o s t a n a w i a : 1. przyznać adwokat B. A. –C. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w Ł. przy al. A. M. 15/10 kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych obejmującą podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu zażaleniowym i nakazuje wypłacić powyższą kwotę adwokat B. A. –C. z funduszu Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi; 2. oddalić wniosek w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 31 października 2012 r. sygn. akt III SA/Łd 436/12, na podstawie art. 86 §1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, (t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 270) –zwaną dalej – p.p.s.a., po rozpoznaniu wniosku pełnomocnika N. A. ustanowionego z urzędu o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku, odmówił przywrócenia terminu.

W dniu 14 listopada 2012 roku (data nadania pism w polskiej placówce pocztowej) ustanowiony z urzędu pełnomocnik wniósł zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2012 roku oraz jednocześnie w osobnym piśmie opatrzonym tą samą datą tj."12 listopada 2012r." - (k nr 212 akt sądowych) zawarł wniosek o uzupełnienie postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2012 roku w zakresie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu oświadczając jednocześnie, że koszty te nie zostały pokryte w całości ani w części.

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2012r., sygn. akt III SA/Łd 436/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi po rozpoznaniu wniosku adwokat B. A. – C., działającej jako pełnomocnik z urzędu N. A., o uzupełnienie postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2012 r. w zakresie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu, oddalił wniosek.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż we wniosku o przywrócenie terminu do sporządzenia uzasadnienia wyroku pełnomocnik strony nie zawarł ani żądania o zwrot wynagrodzenia ani oświadczenia o jakim mowa w § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), w związku z tym nie orzekł o zwrocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Okoliczność ta przesądzała także o tym, że niezasadnym był wniosek o uzupełnienie postanowienia z dnia 31 października 2012 r., co powodowało konieczność jego oddalenia na podstawie art. 157 § 1 i 2 p.p.s.a.

W dniu 21 grudnia 2012r. (data nadania pisma w polskiej placówce pocztowej) adwokat B. A. – C. wniosła zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 11 grudnia 2012r., domagając się jego uchylenia i przyznania jej kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. W uzasadnieniu zażalenia podniosła, iż nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu I instancji. W jej ocenie uprawnienie do złożenia oświadczenia o jakim mowa w § 20 powołanego rozporządzenia nie jest ograniczone terminem, w przeciwieństwie do żądania strony o zwrot kosztów, o czym stanowi art. 210 § 1 p.p.s.a. Dlatego też należało uwzględnić wniosek o uzupełnienie postanowienia z dnia 31 października 2012 r., bowiem we wniosku tym zawarto zarówno żądanie zwrotu kosztów zastępstwa jak i właściwie oświadczenie.

Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 8 stycznia 2013r., sygn. akt II OZ 1164/12 po rozpoznaniu zażalenia na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2012r., sygn. akt III SA/Łd 436/12 o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, uchylił zaskarżone postanowienie.

Postanowieniem z dnia 1 lutego 2013r., sygn. akt III SA/Łd 436/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi przywrócił termin do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku.

Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2013r., sygn. akt II OZ 191/13 po rozpoznaniu zażalenia adwokat B. A. –C. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 11 grudnia 2012r., sygn. akt III SA/Łd 436/12 o oddaleniu wniosku o uzupełnienie postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2012r., uchylił zaskarżone postanowienie i umorzył postępowanie wywołane wnioskiem o uzupełnienie postanowienia z dnia 31 października 2012r.

W uzasadnieniu postanowienia Naczelny Sąd Administracyjny odwołując się do treści art. 250 p.p.s.a. oraz § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. wskazał, że aby Skarb Państwa mógł wypłacić wynagrodzenie wyznaczonemu z urzędu pełnomocnikowi konieczne jest złożenie oświadczenia o wskazanej treści, gdyż pozwala to w istocie określić zakres, w jakim wynagrodzenie musi zostać pokryte przez Skarb Państwa. Brak natomiast stosownego oświadczenia nie stanowi braku formalnego, który podlegałby uzupełnieniu na wezwanie Sądu w trybie art. 49 § 1 p.p.s.a. Oświadczenie jest nieodzownym elementem uzasadnienia wniosku o przyznanie kosztów, stanowiącym przesłankę do przyjęcia, że praca pełnomocnika nie została już wynagrodzona, a jego brak wywołuje skutki materialnoprawne, polegające na utracie prawa do wynagrodzenia.

Skoro wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku nie zawierał ani wniosku pełnomocnika strony skarżącej o przyznanie wynagrodzenia z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ani oświadczenia o niezapłaceniu go w całości lub w części, to zasadnie w ocenie NSA, Sąd I instancji nie orzekł o przyznaniu kosztów udzielonej pomocy prawnej i zasadnym była odmowa uzupełnienia postanowienia z dnia 31 października 2012 r. w tym zakresie. Przyznanie wynagrodzenia pełnomocnikowi z urzędu nie należy do takich elementów orzeczenia, które WSA jest zobowiązany zamieszczać z urzędu.

Istotnym w sprawie okazało się jednak, że już po wniesieniu zażalenia z dnia 21 grudnia 2012r. Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 8 stycznia 2013r. uchylił postanowienie WSA w Łodzi z dnia 31 października 2012r. o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Oznacza to tym samym, że postępowanie w sprawie uzupełnienia postanowienia z dnia 31 października 2012r, okazało się bezprzedmiotowe.

Stąd w okolicznościach niniejszej sprawy działając na podstawie art. 189 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie, a postępowanie wywołane wniesieniem wniosku o uzupełnienie uchylonego rozstrzygnięcia umorzył, obligując jednocześnie Sąd I instancji do rozpoznania wniosku o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej z urzędu, który wyraźnie wyartykułowany został w piśmie z dnia 12 listopada 2012r., jednocześnie z wnioskiem o uzupełnienie postanowienia z dnia 31 października 2012r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 250 p.p.s.a. wyznaczony adwokat, radca prawny, doradca podatkowy albo rzecznik patentowy otrzymuje wynagrodzenie odpowiednio według zasad określonych w przepisach o opłatach za czynności adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych albo rzeczników patentowych w zakresie ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej oraz zwrotu niezbędnych i udokumentowanych wydatków. O przyznaniu wynagrodzenia oraz jego wysokości orzeka sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w danej instancji, na wniosek złożony przez pełnomocnika, zawierający oświadczenie, że opłaty stanowiące koszty sądowe nie zostały zapłacone w całości lub w części. Sąd orzekając o wynagrodzeniu pełnomocnika ocenia od strony merytorycznej rzetelność udzielonej pomocy prawnej, przede wszystkim biorąc pod uwagę, czy czynności procesowe przez niego dokonane odpowiadają wymaganiom formalnym.

Przepis ten nie nakłada na sąd obowiązku uwzględnienia każdego wniosku pełnomocnika o zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Jak zaznaczono powyżej, wniosek o przyznanie pełnomocnikowi wynagrodzenia podlega ocenie sądu także pod kątem jakości usług świadczonych w ramach pomocy prawnej. Przyznane wynagrodzenie obciąża Skarb Państwa, a sąd dysponując w tym zakresie środkami publicznymi odpowiada za "zasadność i legalność ich wydatkowania". (por. B. Dauter w: S. Babiarz i inni, "Koszty postępowania w sprawach administracyjnych i sądowoadministracyjnych", Wyd. LexisNexis 2007, s. 317).

Stawki wynagrodzenia i zasady ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej adwokata określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Zgodnie z § 18 ust. 1 w/w rozporządzenia stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed sądami administracyjnymi:

1) w pierwszej instancji:

a) w sprawie, której przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna - stawkę obliczoną na podstawie § 6,

b) za sporządzenie skargi i udział w rozprawie w sprawie skargi na decyzję lub postanowienie Urzędu Patentowego - 600 zł,

c) w innej sprawie - 240 zł;

2) w drugiej instancji:

a) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym - 75 % stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli w drugiej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat - 100 % tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,

b) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej albo za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej - 50 % stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy ten sam adwokat w drugiej instancji - 75 % tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,

c) za udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym - 50 % stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam adwokat, nie sporządził i nie wniósł kasacji - 75 % tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,

d) w postępowaniu zażaleniowym - 120 zł.

W sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, opłaty, o których mowa w ust. 1, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach, o czym stanowi § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia. Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W świetle powyższego, Sąd uwzględniając wniosek pełnomocnika skarżącego o przyznanie wynagrodzenia z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu zażaleniowym, który wyartykułowany został w zażaleniu z dnia 12 listopada 2012r., na podstawie art. 250 p.p.s.a. w zw. z § 18 ust. 1 pkt 2 lit. d cytowanego rozporządzenia, orzekł jak w postanowieniu.

Zważywszy zaś na zalecenia Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarte w postanowieniu z dnia 26 kwietnia 2013r. w sprawie sygn. akt II OZ 191/13 obligujące Sąd do jednoczesnego rozpoznania wniosku o uzupełnienie postanowienia z dnia 31 października 2012r., Sąd stwierdza, że na zasadzie art. 190 p.p.s.a. związany jest wykładnią dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 29 kwietnia 2013r. W tej sytuacji bezsporne jest, że nie ma podstaw do uzupełnienia postanowienia WSA w Łodzi z dnia 11 grudnia 2012r. NSA stwierdził bowiem jednoznacznie, że brak wniosku o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu oraz brak oświadczenia o ich niezapłaceniu w całości ani w części nie rodzi obowiązku sądu wezwania pełnomocnika do złożenia przedmiotowego wniosku wraz z oświadczeniem. NSA stwierdził również, że przyznanie wynagrodzenia pełnomocnikowi z urzędu nie należy do takich elementów orzeczenia, które WSA jest zobowiązany zamieszczać z urzędu. Jednocześnie wobec uchylenia postanowienia WSA z dnia 31 października o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku NSA uchylił zaskarżone postanowienie WSA z dnia 11 grudnia 2012r. oddalające wniosek o uzupełnienie postanowienia z dnia 31 października 2012r. i umorzył postępowanie wywołane wnioskiem pełnomocnika o uzupełnienie postanowienia z dnia 31 października 2012r.

Mając więc na uwadze zalecenia NSA oraz fakt, że pełnomocnik z urzędu nie jest związany żadnym terminem przy składaniu wniosku o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, a jedynym obligatoryjnym elementem takiego wniosku jest oświadczenie o niezapłaceniu poniesionych kosztów w całości ani w części, które to oświadczenie dotyczące przyznania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu poprzez sporządzenie i wniesienie wniosku o przywrócenie terminu do sporządzenia uzasadnienia wyroku WSA w Łodzi z dnia 24 sierpnia 2012r., (który ostatecznie został uwzględniony) zostało zawarte w piśmie z dnia 12 listopada 2012r., Sąd wyjaśnia, że za tę czynność nie przysługuje pełnomocnikowi przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, na obecnym etapie postępowania. Jak bowiem wskazano wyżej stawki wynagrodzenia i zasady ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej adwokata określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. W zakresie postępowania przed sądami administracyjnymi w § 18 w/w rozporządzenia. W orzecznictwie podkreśla się, że katalog czynności wskazanych w powyższym paragrafie jest katalogiem zamkniętym, a koszty przyznawane są pełnomocnikom " w sprawie". Powyższe oznacza, że Sąd przyznaje koszty za udział (czynności) pełnomocnika w orzeczeniu kończącym postępowanie przed sądem pierwszej instancji, w postępowaniu kasacyjnym i w postępowaniu zażaleniowym. W niniejszej sprawie adwokat B. A.-C. została ustanowiona w postępowaniu międzyinstancyjnym po wydaniu w dniu 24 sierpnia 2012r. wyroku WSA w Łodzi. Wobec powyższego w świetle obowiązujących przepisów prawa bezspornie przysługują jej koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu zażaleniowym. Natomiast złożenie wniosku o przywrócenie terminu do sporządzenie uzasadnienia wyroku (będącego warunkiem wniesienia skargi kasacyjnej) jest czynnością, która podlega ewentualnemu wynagrodzeniu w ramach przyznania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu w postępowaniu kasacyjnym, tym bardziej, że adwokat B. A. - C. sporządziła i wniosła skargę kasacyjną z jednoczesnym wnioskiem o zasądzenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu, oświadczając jednocześnie, że koszty te nie zostały opłacone ani całości ani w części.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 250 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.

a.ł.