Postanowienie z dnia 1966-11-23 sygn. I CZ 84/66

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CZ 84/66

Postanowienie z dnia 23 listopada 1966 r.

Nie przysługuje zażalenie ani na odmowę oddania pod obserwację osoby, która ma być ubezwłasnowolniona, ani na wybór zakładu leczniczego, w którym obserwacja ma być przeprowadzona.

Przewodniczący: sędzia M. Grudziński (sprawozdawca). Sędziowie: F. Wesely, W. Berutowicz.

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Eugeniusza O. o ubezwłasnowolnienie Zofii O., na skutek zażalenia wnioskodawcy i zażalenia uczestniczki postępowania na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Warszawie z dnia 16 lutego 1966 r.,

zaskarżone postanowienie uchylił, a zażalenie wnioskodawcy Eugeniusza O. odrzucił.

Uzasadnienie

Eugeniusz O. wystąpił o ubezwłasnowolnienie żony swej Zofii, ur. 24.I.1925 r. W uzasadnieniu tego żądania wnioskodawca przytoczył, że żona jego dotknięta jest schizofrenią, pozostawała w leczeniu szpitalnym od 10.IV. do 15.VIII.1961 r. i obecnie choroba ta się pogłębiła.

Sąd Wojewódzki postanowieniem z dnia 8 grudnia 1965 r. dopuścił dowód z historii choroby Zofii O., z okresu jej pobytu w Szpitalu dla nerwowo i psychicznie chorych w D. od dnia 12.X. do 20.XII.1965 r. oraz z opinii dwóch biegłych lekarzy psychiatrów "celem ustalenia aktualnego stanu zdrowia uczestniczki postępowania".

Przedstawiona przez Szpital w D. historia choroby zawiera rozpoznanie schizofrenii paranoidalnej, wzmiankę o wypisaniu chorej w dn. 20.XII.1965 r. do domu w następującym stanie psychicznym: "spokojna, zborna, nastrój wyrównany" oraz zalecenie, by korzystała z opieki Poradni Zdrowia Psychicznego.

Sąd Wojewódzki zgodnie z wnioskiem biegłych lekarzy przedstawionym na rozprawie w dn. 16 lutego 1966 r. postanowił - celem zbadania aktualnego stanu zdrowia psychicznego Zofii O. - umieścić ją na okres 3 tygodni w Szpitalu dla nerwowo i psychicznie chorych, właściwego według miejsca jej zamieszkania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wnioskodawca żali się na to, że Sąd Wojewódzki polecił umieszczenie Zofii O. w Szpitalu w D., i domagając się uchylenia tego postanowienia, żądał, by poddano ją obserwacji w Szpitalu w T.

Niezależnie od trafności argumentacji tego zażalenia, należy stwierdzić, że w myśl art. 554 § 3 k.p.c. zażalenie przysługuje na postanowienie zarządzające oddanie do zakładu. Z przepisu tego może więc korzystać tylko uczestnik postępowania, który wychodząc z założenia, że poddanie osoby, jaka ma być ubezwłasnowolniona, obserwacji szpitalnej jest zbędne, domaga się zmiany zapadłego w tym względzie postanowienia. Nie przysługuje natomiast zażalenie ani na odmowę oddania osoby, która ma być ubezwłasnowolniona pod obserwację, ani na wybór zakładu leczniczego, w którym obserwacja ma być przeprowadzona. W tym ostatnim zresztą wypadku byłoby to zażalenie na sposób przeprowadzenia dowodu, zażalenia zaś takiego k.p.c. nie przewiduje.

Dlatego zażalenie wnioskodawcy, jako niedopuszczalne z mocy art. 372 w związku z art. 393 § 1 k.p.c., uległo odrzuceniu.

Przepis art. 554 § 3 k.p.c. dowodzi daleko posuniętej ostrożności ustawodawcy, który w obawie przed niedostatecznie usprawiedliwioną decyzją o umieszczeniu w zakładzie, poddaje ją instancyjnej kontroli.

Oddanie osoby, która ma być ubezwłasnowolniona pod obserwację w zakładzie leczniczym, może nastąpić, jeżeli sąd uzna to za niezbędne (art. 554 § 1 zd. 1 k.p.c.). Warunek "niezbędności" oznacza, że bez obserwacji szpitalnej nie można by było wyrobić sobie poglądu o stanie zdrowia psychicznego tej osoby. Miarą stopnia ostrożności nakazanej przez ustawodawcę przy podejmowaniu ważkiej decyzji o umieszczeniu w zakładzie jest wymaganie zasięgnięcia uprzedniej opinii dwóch biegłych lekarzy (art. 554 § 1 zd. 1 k.p.c.). Sąd więc nie może w tym wypadku poprzestać na opinii jednego lekarza, do czego upoważnia go art. 553 k.p.c. Opinia biegłych wymaga oceny przez sąd, a jednego z elementów tej oceny może dostarczyć obligatoryjne wysłuchanie uczestników postępowania (art. 554 § 2 k.p.c.), które umożliwia wyjaśnienie całokształtu okoliczności związanych z żądaniem ubezwłasnowolnienia.

Sąd Wojewódzki nie uczynił zadość obowiązkowi płynącemu z art. 554 § 2 k.p.c., nie wyjaśnił więc dostatecznie sprawy co do umieszczenia Zofii O. w zakładzie. Z tego względu należało zaskarżone postanowienie uchylić. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Wojewódzki weźmie pod uwagę złożone w postępowaniu zażaleniowym:

a) opinię lekarską z dn. 18 marca 1966 r., że Zofia O. regularnie zgłasza się do Przychodni Zdrowia Psychicznego i obecnie nie kwalifikuje się do leczenia szpitalnego,

b) zaświadczenie lekarskie z dnia 15.VI.1966 r., że Zofia O. jest w dobrej remisji, pracuje zarobkowo i może wychowywać dzieci oraz

c) pismo P.K.C. z dn. 30.VI.1966 r., że pracuje ona od 12.IV.1966 r. jako księgowa, jest pracownikiem obowiązkowym, pracowitym i dokładnym (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dn. 12.III.1954 r. 2 CR 784/53, OSN 1955 r., z. I, poz. 11 oraz z dn. 4.V.1955 r. 3 CR 209/55, NP 11/55/107).

OSNC 1967 r., Nr 5, poz. 93