Wyrok z dnia 2013-06-04 sygn. VI SA/Wa 158/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Grzelak Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Wieczorek Sędzia WSA Urszula Wilk (spr.) Protokolant ref. staż. Renata Lewandowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 czerwca 2013 r. sprawy ze skargi E. N. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką oddala skargę

Uzasadnienie

VI SA/Wa 158/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] listopada 2012r. Minister Sprawiedliwości na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm. – dalej k.p.a.) w zw. z art. 75j ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188, z późn. zm.), po rozpoznaniu odwołania E. N. od uchwały Nr [...] z dnia [...] września 2012 r. Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji adwokackiej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w B. w sprawie ustalenia wyniku egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką utrzymał w mocy zaskarżoną uchwałę.

W uzasadnieniu decyzji Minister Sprawiedliwości wskazał, że Uchwałą Nr [...] z dnia [...] września 2012 r. Komisja Egzaminacyjna do spraw aplikacji adwokackiej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w B. (zwana dalej "komisją kwalifikacyjną") ustaliła negatywny wynik egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką E. N. Z uzasadnienia uchwały wynika, że E. N. uzyskała z testu 99 punktów. Komisja kwalifikacyjna podniosła, że zgodnie z treścią art. 75i ust. 3 ustawy - Prawo o adwokaturze, pozytywny wynik z egzaminu wstępnego uzyskuje kandydat, który otrzymał z testu co najmniej 100 punktów, a zatem uzyskana przez E. N. liczba punktów przesądza o negatywnym wyniku egzaminu.

E. N. wniosła odwołanie od ww. uchwały.

E. N. zakwestionowała prawidłowość pytań nr 86, nr 95 i nr 144.

Minister Sprawiedliwości powołując art. 75 ust. 2, 75i , 75j ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (zwanej dalej "ustawą"), a także art. 15 k.p.a. wskazał, że na skutek odwołania skarżącej - ponownie merytorycznie rozpatrzył i rozstrzygnął całokształt niniejszej sprawy i ponownie ocenił wszystkie zebrane dowody dotyczące egzaminu, przy czym poddał analizie zarówno prawidłowość przygotowania egzaminu (w tym także pytań testowych i wykazu prawidłowych odpowiedzi), jak i jego przebiegu.

Działając w tym trybie, organ II instancji ustalił, że egzamin, którego strona odwołująca się była uczestnikiem, przeprowadzony został zgodnie z wymogami cytowanej wyżej ustawy i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2009 r. w sprawie komisji egzaminacyjnej do spraw aplikacji adwokackiej oraz przeprowadzania egzaminu wstępnego (Dz. U. Nr 91, poz. 748 oraz z 2012 r. poz. 696).

Z przebiegu egzaminu sporządzono protokół podpisany przez członków komisji kwalifikacyjnej, który znany jest organowi II instancji z urzędu, gdyż doręczony został Ministrowi Sprawiedliwości w trybie art. 75i ust. 5 ustawy. Z protokołu nie wynika, by w trakcie egzaminu doszło do nieprawidłowości mogących mieć wpływ na wynik egzaminu skarżącej.

Minister Sprawiedliwości stwierdził również, że wszystkie pytania testowe zostały sformułowane jednoznacznie, a wśród propozycji odpowiedzi była wyłącznie jedna poprawna odpowiedź, oparta na przepisach prawa obowiązujących w dniu przeprowadzenia egzaminu. Pytania testowe nie dotyczyły kwestii spornych w orzecznictwie i doktrynie.

Organ wskazał, że w wyniku ponownego sprawdzenia karty odpowiedzi skarżącej i przeliczenia uzyskanych przez nią punktów stwierdzono, że E. N. prawidłowo odpowiedziała na 99 pytań i uzyskała 99 punktów.

Odnośnie zakwestionowanych przez skarżącą pytań Minster Sprawiedliwości wywodził, co następuje:

Zakwestionowane przez stronę pytanie nr 86 brzmiało:

"Zgodnie z ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym, przepisy o rejestrze przedsiębiorców stosuje się do:

A. osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą,

B. spółek cywilnych,

C. spółdzielni europejskich."

Prawidłową odpowiedzią na to pytanie jest odpowiedź "C", oparta na art. 36 pkt 8a ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186, z późn. zm.)

Przepis art. 36 stanowi: "Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do następujących podmiotów: (...) pkt 8a spółdzielni europejskich".

Skarżąca udzieliła odpowiedzi "A".

W odwołaniu skarżąca podniosła, że prawidłowa jest również odpowiedź "A", gdyż art. 36 pkt 11 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym stanowi, że przepisy o rejestrze przedsiębiorców stosuje się także w stosunku do przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorcami zagranicznymi". E. N. wskazała również na treść przepisów ustawy o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, określające, że osoby prawne mające siedzibę za granicą, obywatele państw obcych, obywatele polscy mający stałe miejsce zamieszkania za granicą oraz utworzone przez te osoby spółki z siedzibą w Polsce z wyłącznym ich udziałem, zwane zagranicznymi przedsiębiorcami, mogą prowadzić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą określoną w ustawie, zwaną dalej działalnością gospodarczą.

Według skarżącej, odpowiedź "A" wskazująca na osobę fizyczną wykonującą działalność gospodarczą jest pojęciem zakrojonym bardzo szeroko i bez wątpienia w pojęciu tym mieści się także to określone w art. 36 ust. 11 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Zdaniem Ministra Sprawiedliwości zarzuty skarżącej w stosunku do zakwestionowanego pytania nr 86 należy uznać za niezasadne.

Wskazany jako podstawa prawna prawidłowej odpowiedzi przepis art. 36 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym zawiera katalog podmiotów, do których stosuje się przepisy o rejestrze przedsiębiorców, które - w konsekwencji - podlegają ujawnieniu w rejestrze przedsiębiorców, tj. w jednym z trzech rejestrów, wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego. Z art. 36 pkt 8a ww. ustawy wynika, że przepisy o rejestrze przedsiębiorców stosuje się do spółdzielni europejskich. Zatem prawidłowa odpowiedź "C" jest literalnym powtórzeniem przepisu.

Odnosząc się do argumentów odwołania, organ zauważył, że z literalnego brzmienia treści przepisu art. 36 pkt 11 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, że dotyczy on "przedsiębiorstw zagranicznych", podczas gdy w odpowiedzi "A" wskazano "osoby fizyczne, wykonujące działalność gospodarczą".

Zakresy pojęciowe tych terminów są zupełnie różne: czym innym jest przedsiębiorstwo zagraniczne, a czym innym osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą.

Treść odpowiedzi "A" odnosi się do osób fizycznych, o których mowa w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą, definiowana jako przedsiębiorca na gruncie ww. ustawy, podlega wpisowi i może podjąć działalność gospodarczą dopiero w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) - nie zaś do rejestru przedsiębiorców, jak oceniła na egzaminie skarżąca. Organ podkreślił przy tym, że ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, w której zawarte są przepisy to regulujące, znalazła się w wykazie tytułów aktów prawnych, obowiązujących na egzaminie wstępnym na aplikację, zatem odwołująca się powinna posiadać wiedzę w tym zakresie.

Odnosząc się do twierdzenia skarżącej, że do rejestru przedsiębiorców wpisuje się osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (wybrana odpowiedź "A"), należy też przypomnieć, że w pierwotnym tekście ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz. 769) w art. 36 pkt 1 zawarta była regulacja, że przepisy rozdziału dotyczącego rejestru przedsiębiorców stosuje się do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

Jednakże przepis ten z dniem 1 stycznia 2004 r. został uchylony przez art. 5 pkt 6 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2003 r. Nr 217, poz. 2125). Zatem, w aktualnym stanie prawnym, do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą nie stosuje się przepisów o rejestrze przedsiębiorców.

Co do pojęcia "przedsiębiorstw zagranicznych", Minister Sprawiedliwości wskazywał, że ustawa definiuje pojęcie to jako: przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne. W istocie, w przepisie tym chodzi o przedsiębiorstwa zagraniczne, które reguluje ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne (Dz. U. z. 1982 r. nr 27, poz. 148, z późn. zm.). W art. 3 pkt 2 ww. ustawy podmiot ten został określony jako przedsiębiorstwo działające na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie przepisów niniejszej ustawy, w stosunku do którego prawa majątkowe służą jedynie zagranicznemu przedsiębiorcy oraz przedsiębiorstwa zorganizowane w formie spółki, której jedynymi udziałowcami są zagraniczni przedsiębiorcy. W powszechnym określeniu podmioty te w czasach PRL funkcjonowały pod nazwą "przedsiębiorstwo polonijne" i faktycznie nie prowadzą już działalności gospodarczej, gdyż upłynął okres czasu, na jaki otrzymały zezwolenia.

Organ podkreślił, że niezależnie od treści art. 36 pkt 11 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, również ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. w art. 17 nakłada obowiązek wpisu przedsiębiorstw zagranicznych do Krajowego Rejestru Sądowego. Skoro zatem obie ustawy operują identycznymi nazwami w stosunku do danej kategorii podmiotów, to z tego wynika, że ze względu na spójność użytych nazw mówią o tych samych podmiotach. Zatem ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym stosuje się do przedsiębiorstw zagranicznych, a nie do osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą, gdyż to podmioty określone w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. zostały zdefiniowane w art. 36 pkt 11 ustawy o KRS.

Taką wykładnię art. 36 pkt 11 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym potwierdza również rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach (Dz. U. z 2011 r. Nr 273, poz. 1616), które mówi o kategorii "przedsiębiorstwo zagraniczne". Zdaniem organu powyższe potwierdza, że ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym nie stosuje się do osób fizycznych, a do powołanych przez te osoby przedsiębiorstw zagranicznych.

Reasumując, Minister Sprawiedliwości wskazał, że rejestr przedsiębiorców będący jednym z trzech rejestrów Krajowego Rejestru Sądowego nie obejmuje osób fizycznych, wpisywane są w nim jedynie osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą. Natomiast, gdyby przyjąć argumentację odwołującej się, to wszystkie osoby fizyczne, zarówno polskie jak i zagraniczne, byłyby wpisywane do rejestru przedsiębiorców, co jest oczywiście sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa. Ponadto zauważył, że ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym w art. 36 pkt. 14 stosuje się do oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którymi to mogą być m.in. osoby fizyczne wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą. Jednak pomimo tego, zgodnie z powołaną powyżej podstawą prawną do rejestru przedsiębiorców nie wpisuje się osób fizycznych wykonujących działalność za granicą, lecz oddziały tychże przedsiębiorców zagranicznych.

Wobec powyższego Minister Sprawiedliwości uznał, że pytanie nr 86 zostało prawidłowo sformułowane i zawiera jedną prawidłową odpowiedź "C". Pozostałe dwie odpowiedzi, w tym udzielona przez skarżącą odpowiedź "A", jak i odpowiedź "B" są jednoznacznie błędne. Brak jest więc przesłanek do przyznania jej punktu za to pytanie.

Kolejne zakwestionowane przez skarżącą pytanie nr 95 brzmiało:

"Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, w spółce jawnej:

A. nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników,

B. nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej,

C. można powierzyć prowadzenie spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej."

Prawidłową odpowiedzią na to pytanie jest odpowiedź "A", oparta na treści art. 38 § 1 k.s.h. w zw. z art. 37 § 2 k.s.h.

Przepis art. 38 § 1 k.s.h. brzmi: "Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników."

Przepis art. 37 § 2 k.s.h. zaś stanowi: "Umowa spółki nie może ograniczyć lub wyłączyć przepisów art. 38."

Skarżąca udzieliła odpowiedzi "C".

Skarżąca podniosła, że zakwestionowane przez nią pytanie nr 95 jest wadliwe, gdyż znajduje się w nim zwrot "w spółce jawnej", zaś pytanie byłoby prawidłowe wówczas, gdyby zostało w nim umieszczone sformułowanie "w umowie spółki jawnej", tym bardziej, że art. 38 ust. 1 k.s.h. odnosi się do art. 37 k.s.h., w którym jest mowa o umowie spółki.

W ocenie Ministra Sprawiedliwości zarzuty skarżącej, co do tego pytania były bezzasadne.

Organ wskazał, że odpowiedź "A" jest prawidłowa, co wynika z przepisów art. 38 § 1 w zw. z art. 37 § 2 k.s.h. Przepis art. 38 § 1 k.s.h. wskazuje, że nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Przepis art. 37 § 2 k.s.h. stanowi zaś, że umowa spółki nie może ograniczyć lub wyłączyć przepisów art. 38.

Minister Sprawiedliwości podnosił, że odpowiedź "A" wiernie odzwierciedla obowiązujący stan prawny. Odpowiedzi "B" i "C" zaś są oczywiście nieprawidłowe, ponieważ zakładają, że jest możliwe powierzenie prowadzenia spraw spółki jawnej osobom trzecim z wyłączeniem wspólników, co jest sprzeczne z obowiązującym stanem prawnym.

Organ podkreślił, że sformułowanie pytania: "Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, w spółce jawnej..." jest prawidłowe, bowiem koreluje z systematyką Kodeksu spółek handlowych, którego Tytuł II Dział I odnosi się do spółki jawnej. Będący częścią Tytułu II Działu I zaś Rozdział III, w którym znajdują się przepisy art. 38 § 1 i art. 37 § 2, stanowiące podstawę do udzielenia prawidłowej odpowiedzi, normuje natomiast stosunki wewnętrzne spółki jawnej.

W art. 38 § 1 k.s.h. wskazano, że nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, z uwagi na treść regulacji art. 37 § 2 k.s.h., zgodnie z którą umowa spółki nie może ograniczyć lub wyłączyć przepisów art. 38. Wobec powyższego nie ma znaczenia w jakiej formie nastąpiłoby powierzenie prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników, bowiem niezależnie od tego, czy zapis taki widniałby w umowie spółki, czy w uchwale wspólników, byłby zawsze nieważny, wobec imperatywnego charakteru normy ustawowej wyłączającej możliwość takiego rozwiązania.

Udzielenie przez skarżącą odpowiedzi "C" wskazuje, zdaniem organu, że nie posiada ona wiedzy z zakresu objętego tym pytaniem, bowiem, nie ma znaczenia, czy bezprawne, sprzeczne z art. 38 § 1 w zw. z art. 37 § 2 k.s.h. rozwiązanie, zostałoby przez wspólników spółki jawnej zawarte w umowie spółki, czy w uchwale wspólników. W spółce jawnej nie można bowiem powierzyć prowadzenia jej spraw osobom trzecim z wyłączeniem wspólników w jakiejkolwiek formie i wynika to z przepisu art. 38 § 1 k.s.h. znajdującego się w Rozdziale 3 tego kodeksu, w którym uregulowano stosunki wewnętrzne spółki jawnej.

Minister Sprawiedliwości podnosił, że przyjęcie poglądów zaprezentowanych przez skarżącą w odwołaniu oznaczałoby, że dla legalnego ominięcia zasady wyrażonej omawianymi przepisami Kodeksu spółek handlowych wystarczające byłoby zawarcie zgodnej z prawem umowy spółki jawnej a następnie modyfikowanie tej umowy przez podejmowanie przez wspólników uchwał sprzecznych z tą umową.

Zdaniem organu stanowisko takie byłoby oczywiście nie do zaakceptowania, zasadne jest więc stwierdzenie, że skarżąca swym odwołaniem daje jeszcze dobitniejsze świadectwo braku wiedzy na poziomie umożliwiającym uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu.

Na marginesie organ wskazał, że odpowiedź "A" (prawidłowa) oddaje rzeczywisty stan prawny ujęty w przepisie art. 38 § 1 k.s.h., którego treść zupełnie abstrahuje od tego, czy chodzi o umowę spółki, czy inny akt wspólników, na przykład uchwałę. Z kolei w odpowiedziach nieprawidłowych nawiązano do umowy spółki, jako tego aktu wspólników, o którym mowa w art. 37 § 2 k.s.h.

Wobec powyższego, Minister Sprawiedliwości uznał, że brak jest podstaw do przyznania skarżącej punktu.

Ostatnie zakwestionowane przez skarżącą pytanie nr 144 brzmiało:

"Zgodnie z ustawą o radcach prawnych, skarga do sądu administracyjnego od ostatecznej decyzji Ministra Sprawiedliwości, wydanej w wyniku odwołania od uchwały Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych, w sprawie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu, służy:

A. Dziekanowi rady okręgowej izby radców prawnych,

B. Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych,

C. Prezesowi Krajowej Rady Radców Prawnych."

Minister Sprawiedliwości wskazał, że prawidłową odpowiedzią na to pytanie jest odpowiedź "B", oparta na treści art. 28 ust. 7 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65, z późn. zm.).

Przepis ten brzmi: "Od ostatecznej decyzji Ministra Sprawiedliwości zainteresowanemu oraz Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji."

Skarżąca udzieliła odpowiedzi "C".

W odwołaniu podniosła, że pytanie jest wadliwe, albowiem nie jedna, lecz wszystkie z przytoczonych odpowiedzi są prawidłowe. Skarżąca wskazała na treść przepisu art. 28 ust. 7 ustawy o radcach prawnych, zgodnie z którym od ostatecznej decyzji Ministra sprawiedliwości zainteresowanemu oraz Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od doręczenia decyzji. W ocenie skarżącej "zainteresowanym" w postępowaniu w przedmiocie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego może być także radca prawny, sprawujący funkcję Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych lub dziekana okręgowej izby radców prawnych. Stąd, w ocenie skarżącej, prawidłowa może być również udzielona przez nią odpowiedź "C".

W ocenie Ministra Sprawiedliwości zarzuty skarżącej do pytania nr 144 są bezzasadne. Porównanie treści pytania i zaproponowanych odpowiedzi do brzmienia przepisu będącego podstawą do udzielenia prawidłowej odpowiedzi, nie nasuwa wątpliwości, że wyłącznie prawidłową odpowiedzią, w świetle przytoczonych propozycji jest odpowiedź "B", pozostałe zaś dwie odpowiedzi są jednoznacznie fałszywe.

Organ wskazywał, że istotnie, zgodnie z treścią art. 28 ust. 7 ustawy o radcach prawnych, skarga do sądu od ostatecznej decyzji Ministra Sprawiedliwości wydanej w tym trybie przysługuje zainteresowanemu oraz Krajowej Radzie Radców Prawnych. Pytanie nie dotyczyło jednakże zainteresowanego, wobec którego toczy się postępowanie w przedmiocie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, lecz organu samorządu radcowskiego, który jest uprawniony do wniesienia skargi do sądu od ostatecznej decyzji, wydanej w tym postępowaniu przez Ministra Sprawiedliwości. Pytanie opierało się więc na części przepisu art. 28 ust. 7 ustawy o radcach prawnych. Organ podnosił, że konstrukcja pytania w oparciu o część przepisu prawnego jest w pełni prawidłowa, czemu niejednokrotnie dały wyraz sądy administracyjne.

W świetle art. 28 ust. 7 ustawy o radcach prawnych, nie ma wątpliwości, że spośród zaproponowanych w trzech propozycjach odpowiedzi, organem takim jest wyłącznie Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych, a nie są nimi: dziekan rady okręgowej izby radców prawnych ani prezes Krajowej Rady Radców Prawnych.

W ocenie organu argumentacja skarżącej, że "zainteresowanym" w rozumieniu ustawy o radcach prawnych, w toczącym się na podstawie przepisów tej ustawy postępowaniu o zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, może być także radca prawny sprawujący funkcję Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych lub dziekana okręgowej izby radców prawnych jest bezpodstawna. Są to bowiem organy samorządu radcowskiego. Gdyby toczyło się takie postępowanie wobec radców prawnych sprawujących jakiekolwiek funkcje w samorządzie radcowskim, to mieliby oni możliwość działania wyłącznie jako zainteresowani, nie zaś jako organy samorządu. Podkreślenia przy tym wymaga raz jeszcze, że zgodnie z art. 28 ust. 7 ustawy o radcach prawnych, skarga do sądu w tym postępowaniu przysługuje Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych, nie zaś jej prezesowi ani dziekanowi okręgowej izby radców prawnych.

Wobec powyższego, Minister Sprawiedliwości uznał, że pytanie zostało sformułowane prawidłowo, zaś jedyną poprawną odpowiedzią była odpowiedź "B".

Skarżąca udzieliła zaś błędnej odpowiedzi "C", co przesądza o niemożności przyznania jej punktu za to pytanie.

Minister Sprawiedliwości wskazał też, że decyzja dotycząca ustalenia wyniku egzaminu wstępnego nie jest decyzją uznaniową, w której organ ma możliwość wyboru i swobodnej oceny, jaki wynik kandydata może uznać za pozytywny. Ustawa w art. 75i ust. 3 jednoznacznie przesądza, że pozytywny wynik z egzaminu uzyskuje kandydat, który otrzymał co najmniej 100 punktów.

Zatem przyjęcie przez Ministra Sprawiedliwości w decyzji, że kandydat uzyskał wynik pozytywny możliwe jest tylko wówczas, jeśli po analizie rozwiązanego przez kandydata testu można ustalić, że uzyskał on co najmniej 100 punktów, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca.

Skargę na opisaną decyzję wywiodła E. N. żądając jej uchylenia i zasądzenia kosztów postępowania.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie art. 75i ust 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze, poprzez wadliwe sformułowanie pytań nr 86, 95 oraz 144 testu na aplikację adwokacką, polegające na tym iż pytania posiadały więcej niż jedną prawidłową odpowiedź oraz błędnie zredagowaną treść, co uniemożliwiło wybór jednej poprawnej odpowiedzi.

W obszernym uzasadnieniu skargi ponownie zakwestionowała konstrukcję wskazanych pytań w znacznej części powtarzając argumentację zawartą w odwołaniu.

Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie pozostając na stanowisku, że przy wydaniu zaskarżonej decyzji nie doszło do naruszenia przepisów prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym ta kontrola stosownie do § 2 powołanego artykułu sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Sąd w ramach swojej właściwości dokonuje zatem kontroli aktów z zakresu administracji publicznej z punktu widzenia ich zgodności z prawem materialnym jak i prawem procesowym.

Sąd rozstrzyga przy tym w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zw. dalej p.p.s.a. – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Stosownie do art. 145 § 1 p.p.s.a. Sąd uwzględnia skargę tylko wówczas, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (1a), naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (1b), inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (1c), a także wówczas, gdy stwierdza nieważność decyzji (postanowienia) z przyczyn określanych w art. 156 k.p.a. lub w innych przepisach bądź z tych przyczyn stwierdza wydanie decyzji (postanowienia) z naruszeniem prawa.

Podkreślenia wymaga również, iż stosownie do powołanych wyżej przepisów Sąd nie bada zaskarżonej decyzji pod względem jej celowości czy słuszności.

Badając skargę wg powyższych kryteriów Sąd uznał, iż nie zasługuje ona na uwzględnienie, bowiem zaskarżona decyzja nie narusza prawa w sposób uzasadniający jej uchylenie.

Zgodnie z art. 75i ust.1, 1a i 3 ustawy Prawo o adwokaturze egzamin wstępny polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu 150 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa, oraz z karty odpowiedzi. Kandydat może wybrać tylko jedną odpowiedź, którą zaznacza na karcie odpowiedzi stanowiącej integralną część testu. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt. Prawidłowość odpowiedzi ocenia się według stanu prawnego obowiązującego w dniu egzaminu wstępnego. Pozytywny wynik z egzaminu wstępnego otrzymuje kandydat, który uzyskał z testu co najmniej 100 punktów.

Skarżąca wskazując 99 poprawnych odpowiedzi uzyskała 99 punktów, co przesądziło o negatywnym wyniku egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką.

W obszernym uzasadnieniu skargi skarżąca ponownie zakwestionowała znajdujące się w teście pytania nr 86, 95 i 144.

Odnosząc się do pytania nr 86 wskazać należy, że prawidłowe jest stanowisko organu, iż poprawna odpowiedź na to pytanie znajduje oparcie w art. 36 pkt 8a ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186, z późn. zm.), zgodnie z którym: "Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do następujących podmiotów: (...) pkt 8a spółdzielni europejskich".

Wywody skarżącej, którymi stara się uzasadnić udzieloną przez nią odpowiedź "A" w ocenie Sądu nie zasługują na uwzględnienie. Pytanie zostało skonstruowane w oparciu o literalną treść powołanego przepisu. Skarżąca odwołuje się do art. 36 pkt 11 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, jednakże dotyczy on "przedsiębiorstw zagranicznych", podczas gdy w odpowiedzi "A" wskazano "osoby fizyczne, wykonujące działalność gospodarczą".

Zakresy pojęciowe tych terminów są zupełnie różne: czym innym jest przedsiębiorstwo zagraniczne, a czym innym osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą.

Zasadnie wskazywał Minister Sprawiedliwości, że treść odpowiedzi "A" odnosi się do osób fizycznych, o których mowa w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą, definiowana jako przedsiębiorca na gruncie ww. ustawy, podlega wpisowi i może podjąć działalność gospodarczą dopiero w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) - nie zaś do rejestru przedsiębiorców, jak oceniła na egzaminie skarżąca.

Prawidłowo też wskazywał organ, że w pierwotnym tekście ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz. 769) w art. 36 pkt 1 zawarta była regulacja, że przepisy rozdziału dotyczącego rejestru przedsiębiorców stosuje się do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Jednak przepis ten z dniem 1 stycznia 2004 r. został uchylony przez art. 5 pkt 6 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2003 r. Nr 217, poz. 2125). Zatem, aktualnie, do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą nie stosuje się przepisów o rejestrze przedsiębiorców.

Co do podnoszonego przez skarżącą pojęcia "przedsiębiorstw zagranicznych", trafnie Minister Sprawiedliwości wskazywał, że ustawa definiuje pojęcie to jako: przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne. Przepis ten dotyczy przedsiębiorstw zagranicznych, które reguluje ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne (Dz. U. z. 1982 r. nr 27, poz. 148, z późn. zm.). W art. 3 pkt 2 ww. ustawy podmiot ten został określony jako przedsiębiorstwo działające na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie przepisów niniejszej ustawy, w stosunku do którego prawa majątkowe służą jedynie zagranicznemu przedsiębiorcy oraz przedsiębiorstwa zorganizowane w formie spółki, której jedynymi udziałowcami są zagraniczni przedsiębiorcy.

Słusznie też wskazał organ, że niezależnie od treści art. 36 pkt 11 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, również ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. w art. 17 nakłada obowiązek wpisu przedsiębiorstw zagranicznych do Krajowego Rejestru Sądowego. Skoro zatem obie ustawy operują identycznymi nazwami w stosunku do danej kategorii podmiotów, to wobec spójności użytych nazw mówią o tych samych podmiotach. Zatem ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym stosuje się do przedsiębiorstw zagranicznych, a nie do osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą, gdyż to podmioty określone w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. zostały zdefiniowane w art. 36 pkt 11 ustawy o KRS.

Zasadne zatem jest Stanowisko Ministra Sprawiedliwości, że rejestr przedsiębiorców będący jednym z trzech rejestrów Krajowego Rejestru Sądowego nie obejmuje osób fizycznych, wpisywane są w nim jedynie osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą.

Prawidłowo też wskazał organ, że ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym w art. 36 pkt. 14 stosuje się do oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którymi mogą być m.in. osoby fizyczne wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą. Jednak mimo to, do rejestru przedsiębiorców nie wpisuje się osób fizycznych wykonujących działalność za granicą, lecz oddziały przedsiębiorców zagranicznych.

Wobec powyższego zasadne jest stanowisko organu, że pytanie nr 86 zostało prawidłowo sformułowane i zawiera jedną prawidłową odpowiedź "C". Pozostałe dwie odpowiedzi, w tym udzielona przez skarżącą odpowiedź "A", jak i odpowiedź "B" są jednoznacznie błędne.

Kolejno kwestionowane przez skarżącą było pytanie nr 95 oparte o treść art. 38 § 1 k.s.h. w zw. z art. 37 § 2 k.s.h.

Zgodnie z art. 38 § 1 k.s.h. nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

Sąd podziela stanowisko organu, że prawidłowa odpowiedź na wskazane pytanie wynika wprost z treści powołanych przepisów. Jest przy tym rzeczą oczywistą, że pytania testowe muszą posługiwać się pewnym skrótem, który jednak nie może czynić pytania niejasnym. W ocenie Sądu w niniejszym przypadku tak nie było. Sformułowanie pytania: "Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, w spółce jawnej..." jest prawidłowe, bowiem koreluje z systematyką Kodeksu spółek handlowych i w żadnym razie nie czyni pytania niejasnym.

Odpowiedź "A" jest prawidłowa, co wynika z przepisów art. 38 § 1 w zw. z art. 37 § 2 k.s.h. Przepis art. 38 § 1 k.s.h. wskazuje, że nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Art. 37 § 2 k.s.h. stanowi zaś, że umowa spółki nie może ograniczyć lub wyłączyć przepisów art. 38.

Odpowiedzi "B" i "C" są oczywiście nieprawidłowe, ponieważ zakładają, że jest możliwe powierzenie prowadzenia spraw spółki jawnej osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

Zasadnie też wywodził organ, że w art. 38 § 1 k.s.h. wskazano, że nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, z uwagi na treść regulacji art. 37 § 2 k.s.h. Wobec tego nie ma znaczenia w jakiej formie nastąpiłoby powierzenie prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników, bowiem niezależnie od tego, czy zapis taki widniałby w umowie spółki, czy w uchwale wspólników, byłby zawsze nieważny, wobec imperatywnego charakteru normy ustawowej wyłączającej możliwość takiego rozwiązania.

Wobec powyższego zasadne jest stanowisko organu, że pytanie nr 95 zostało prawidłowo sformułowane i zawiera jedną prawidłową odpowiedź "A". Pozostałe dwie odpowiedzi, w tym udzielona przez skarżącą odpowiedź "C", jak i odpowiedź "B" są jednoznacznie błędne.

Ostatnie zakwestionowane przez skarżącą pytanie nr 144 oparte było o treść art. 28 ust. 7 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65, z późn. zm.), zgodnie z którym od ostatecznej decyzji Ministra Sprawiedliwości zainteresowanemu oraz Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

Wywody skarżącej zmierzające do wykazania, że pytanie jest wadliwe, albowiem nie jedna, lecz wszystkie z przytoczonych odpowiedzi są prawidłowe bowiem "zainteresowanym" w rozumieniu art. 28 ust. 7 ustawy o radcach prawnych może być także radca prawny, sprawujący funkcję Prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych lub dziekana okręgowej izby radców prawnych stanowią w ocenie Sądu jedynie próbę uzasadnienia udzielonej przez nią nieprawidłowej odpowiedzi. Pytanie w sposób jasny nawiązuje do treści powołanego przepisu i zdaniem sądu jest sformułowane w sposób wystarczająco czytelny. Pytanie w sposób oczywisty nie dotyczy zainteresowanego, wobec którego toczy się postępowanie w przedmiocie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, lecz organu samorządu radcowskiego, który jest uprawniony do wniesienia skargi do sądu od ostatecznej decyzji, wydanej w tym postępowaniu przez Ministra Sprawiedliwości. Pytanie opierała się więc na treści art. 28 ust. 7 ustawy o radcach prawnych. Konstrukcja pytania w oparciu o część przepisu prawnego jest w pełni prawidłowa.

Wobec powyższego zasadne jest stanowisko organu, że pytanie nr 144 zostało prawidłowo sformułowane i zawiera jedną prawidłową odpowiedź "B". Pozostałe dwie odpowiedzi, w tym udzielona przez skarżącą odpowiedź "C", jak i odpowiedź "A" są jednoznacznie błędne.

Tym samym wbrew zarzutom skarżącej zaskarżona decyzja nie narusza prawa w tym art. . 75i ust 1 Prawa o adwokaturze.

Zawarta w skardze argumentacja w znacznej części sprowadza się do polemiki ze stanowiskiem Ministra Sprawiedliwości i ma charakter subiektywny. Nie zmienia jednak oceny Sądu, że odpowiedzi na zakwestionowane pytania wynikają z przepisów prawnych, nie wprowadzają w błąd, sformułowane są w sposób precyzyjny i jednoznaczny, wśród propozycji odpowiedzi nie było kilku poprawnych. Pytania zawierały tylko jedną, nie budzącą wątpliwości prawidłową odpowiedź i nie były sprzeczne z kryteriami co do poprawności pytań formułowanymi w orzecznictwie sądowym, w tym także przywoływanym w niniejszej skardze.

Jak zasadnie wskazywał Minister Sprawiedliwości decyzja dotycząca ustalenia wyniku egzaminu wstępnego nie jest decyzją uznaniową, w której organ ma możliwość wyboru i swobodnej oceny, jaki wynik kandydata może uznać za pozytywny. Ustawa Prawo o adwokaturze w art. 75i ust. 3 jednoznacznie przesądza, że pozytywny wynik z egzaminu uzyskuje kandydat, który otrzymał co najmniej 100 punktów, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Biorąc wszystkie powyższe względy pod uwagę, Sąd stanął na stanowisku, że organ wydając zaskarżoną decyzję nie dopuścił się naruszeń prawa materialnego, które miałyby wpływ na wynik sprawy, ani uchybień formalnoprawnych w stopniu, w jakim mogłoby to mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji wyroku.