Wyrok z dnia 2013-06-13 sygn. II OSK 26/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Dnia 13 czerwca 2013 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jerzy Bujko /spr./ sędzia NSA Leszek Kamiński sędzia del. NSA Janina Kosowska Protokolant sekretarz sądowy Tomasz Bogdan Godlewski po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Rodzinnego Ogrodu Działkowego [...]. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 września 2012 r. sygn. akt IV SA/Wa 663/12 w sprawie ze skargi Rodzinnego Ogrodu Działkowego [...] na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lutego 2012 r., nr [...] w przedmiocie zameldowania oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 20 września 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Rodzinnego Ogrodu Działkowego [...] na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] w przedmiocie zameldowania M.D. na pobyt stały pod adresem ul. W. w Z.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że decyzją z dnia [...] października 2011 r. Burmistrz Miasta Z. orzekł o zameldowaniu M.D. pod wskazanym adresem. Organ ustalił, iż M.D. z rodziną stale mieszka w altanie znajdującej się pod wskazanym adresem na terenie ogrodu działkowego [...].

Zaskarżoną decyzją Wojewoda Mazowiecki, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 47 ust. 2 oraz art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania W.R. – Prezesa Rodzinnego Ogrodu Działkowego [...], utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Organ odwoławczy wskazał, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym z zeznań świadków oraz oględzin, wynika że M.D. od grudnia 2010 r. wraz z rodziną mieszka na terenie Rodzinnego Ogrodu Działkowego [...], w budynku położonym przy ul. W. W budynku tym znajdują się wszystkie jej rzeczy, tam nocuje, spożywa posiłki i koncentruje swoje życie. Organ podkreślił, że zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz orzecznictwem sądów zgodne z prawem jest zameldowanie na działce w ogrodzie działkowym, gdy osoba tam rzeczywiście zamieszkuje. Konieczność dokonania zameldowania nie jest bowiem uzależniona od charakteru lokalu zamieszkiwanego przez określone osoby, a obowiązek meldunkowy służy prawidłowemu wykonywaniu przez organy władzy publicznej ich funkcji. Posiadanie informacji o miejscu zamieszkania i pobytu umożliwia racjonalizację szeregu działań należących do zadań państwa i samorządu terytorialnego. Celem obowiązku meldunkowego jest bowiem zapewnienie prawidłowego funkcjonowania ewidencji, ludności. Nie jest zaś rzeczą organu właściwego w sprawach ewidencji ludności, dokonywanie oceny czy określony obiekt budowlany nadaje się na miejsce pobytu ludzi, w rozumieniu przepisów prawa budowlanego i uzależnianie od tej oceny możliwości zameldowania. Organ podkreślił, że zameldowanie może nastąpić także w innym miejscu niż budynek lub lokal mieszkalny przeznaczony na cele mieszkaniowe. Wykorzystywanie altany działkowej do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wbrew przeznaczeniu działki rekreacyjnej, określonemu w art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. Nr 169, poz. 1419 ze zm.), nie wpływa na obowiązek organu meldunkowego rejestracji danej osoby w miejscu faktycznego pobytu. O zameldowaniu lub odmowie zameldowania, w razie wątpliwości, muszą decydować przesłanki wywodzone z przepisów ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Zameldowanie służy bowiem jedynie celom ewidencyjnym i nie daje żadnych praw podmiotowych do zajmowanego pomieszczenia.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł Rodzinny Ogród Działkowy [...], zarzucając organowi naruszenie art. 9 ust. 2a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych polegające na dokonaniu zameldowania bez uzyskania wymaganego potwierdzenia od podmiotu mającego tytuł prawny do lokalu, naruszenie art. 6 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych w związku z art. 13 ust. 4 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych polegające na dokonaniu zameldowania w miejscu, które ze swej istoty wyklucza możliwość meldunku oraz naruszenie przepisów procedury administracyjnej, tj. art. 6, art. 7 i art. 77 k.p.a., które to naruszenie w istotny sposób wpłynęło na treść rozstrzygnięcia.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda Mazowiecki wniósł o oddalenie skargi i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Oddalając skargę wymienionym na wstępie wyrokiem Sąd I instancji wyjaśnił, że zgodnie z art. 9 ust. 2b ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w danym lokalu. Celem ewidencji ludności jest zaś odzwierciedlanie przez właściwe organy w stosownym rejestrze danych faktycznych o rzeczywistym zamieszkiwaniu i przebywaniu osób pod wskazanym adresem, a zatem ustalenie stanu faktycznego a nie prawnego. Ponadto Sąd wskazał, że dokonując zameldowania organ nie musi posiadać zgody podmiotu mającego tytuł do lokalu na zameldowanie. Potwierdzenie o którym mowa w art. 9 ust. 2a powołanej ustawy jest wymagane przy zameldowaniu w drodze czynności materialno-technicznej i stanowi oświadczenie podmiotu legitymującego się tytułem prawnym do lokalu, iż osoba, która chce się w nim zameldować rzeczywiście przebywa w lokalu. Zgłoszenie pobytu stałego, nie zawierające potwierdzenia pobytu zgodnego z treścią art. 9 ust. 2a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, wypełnia przesłankę określoną w art. 47 ust. 2 tej ustawy, powodując konieczność przeprowadzenia w sprawie postępowania i rozstrzygnięcia sprawy przez właściwy organ gminy w drodze decyzji administracyjnej. Celem tego postępowania jest zaś, rozstrzygnięcie o zaistnieniu, bądź też nie, przesłanek materialnoprawnych zameldowania. Sąd zgodził się także ze stanowiskiem organu, że zameldowanie na działce w ogrodzie działkowym jest zgodne z prawem, bowiem konieczność dokonania zameldowania nie jest uzależniona od charakteru lokalu zamieszkiwanego przez określone osoby. Podkreślił, że nie jest rzeczą organu właściwego w sprawach ewidencji ludności, dokonywanie oceny czy określony obiekt budowlany nadaje się na miejsce pobytu ludzi, w rozumieniu przepisów prawa budowlanego i uzależnianie od tej oceny możliwości zameldowania. Wskazał także, że o zameldowaniu lub odmowie zameldowania, w razie wątpliwości, muszą decydować przesłanki wywodzone z przepisów ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Natomiast dopuszczalność wykorzystania altany działkowej na pobyt stały lub czasowy może stanowić przedmiot oceny innych organów w odrębnych postępowaniach.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Rodzinny Ogród Działkowy [...], domagając się jego uchylenia i rozpoznania sprawy, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych. W skardze kasacyjnej zarzucono naruszenie prawa materialnego, tj. art. 9 ust. 2a w związku z art. 6 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych poprzez utrzymanie decyzji, na mocy której dokonano zameldowania bez wymaganego tym przepisem potwierdzenia od podmiotu mającego tytuł prawny do lokalu w sytuacji, gdy podmiot ten sprzeciwiał się zameldowaniu, podnosząc fakt bezprawnego przebywania osoby zameldowanej pod wskazanym adresem. Zarzucono też naruszenie art. 6 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych w związku z art. 13 ust. 4 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych polegające na dokonaniu zameldowania w miejscu, które ze swej istoty wyklucza możliwość meldunku.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie trafnie podniósł, że w obecnie obowiązującym stanie prawnym zameldowanie w lokalu ma wyłącznie charakter ewidencyjny i służy potwierdzeniu faktu pobytu w konkretnym lokalu (art. 9 ust. 2b ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.), Jest to następstwem nowego uregulowania obowiązku meldunkowego będącego konsekwencją uznania za niezgodny z Konstytucją RP art. 9 ust. 2 tej ustawy, co nastąpiło w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2002 r., sygn. K 20/01 (publ. w OTK ZU-A 2002, nr 3, poz. 34). Uchylony przepis przewidywał obowiązek przedstawienia organowi meldunkowemu, przy wniosku o zameldowanie, potwierdzenia uprawnienia do przebywania w lokalu (pomieszczeniu), w którym ma nastąpić zameldowanie. Obecny stan prawny zerwał z uprawnieniem do przebywania w lokalu i wymaga zameldowania na pobyt stały wówczas, gdy wnioskodawca faktycznie przebywa w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania (art. 6 ust. 1 omawianej ustawy). Ponieważ meldunek nie rozstrzyga o prawie do lokalu nieistotne jest to, czy przebywający w tym lokalu ma do niego prawo i czy uzyskał zgodę na jego zajmowanie wyrażoną przez osobę rzeczywiście mającą prawo podmiotowe do lokalu. Uchylenie art. 9 ust. 2 i wprowadzenie do ustawy o ewidencji ludności przepisu art. 9 ust. 2a wskazuje na to, że ten ostatni przepis ma wyłącznie znaczenie dowodowe. Jeżeli więc właściciel lokalu odmawia potwierdzenia pobytu w lokalu osobie zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający pond 3 miesiące, to osoba ta może wszelkimi dostępnymi jej środkami dowodowymi wykazywać, że przebywa w konkretnym lokalu w warunkach uzasadniających jej zameldowanie. Potwierdzenie pobytu stwierdza bowiem tylko stan faktyczny i nie stanowi wyrażenia zgody osoby uprawnionej do lokalu na pobyt w nim meldowanego.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym tę sprawę podziela pogląd, iż w postępowaniu o zameldowanie organ ewidencji ludności nie bada, czy określony obiekt budowlany nadaje się na miejsce pobytu ludzi w rozumieniu prawa budowlanego. Dlatego możliwe jest zameldowanie w obiekcie budowlanym znajdującym się na terenie ogrodu działkowego, który z zasady nie służy celom mieszkaniowym (por. wyroki NSA z 14 marca 2008 r., II OSK 238/07 i z 21 lipca 2011 r., II OSK 1216/10, niepubl.). Dla realizacji obowiązku meldunkowego nie ma znaczenia fakt, że zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 8 lipca 205 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. Nr 169, poz. 1419 ze zm.) działka w rodzinnym ogrodzie działkowym przeznaczona jest na zaspokojenie potrzeb w zakresie wypoczynku i rekreacji oraz prowadzenia upraw ogrodniczych, z wyłączeniem potrzeb mieszkaniowych. Fakt ten, a także podniesiona w skardze kasacyjnej okoliczność pozbawienia B.D. i jej córki M.D. prawa do użytkowania działki Rodzinnego Ogrodu Działkowego [...] świadczy o braku prawa zameldowanej do korzystania z działki rodzinnej oraz o niezgodnym z prawem zamieszkiwaniu na tej działce. Mogłoby to stanowić przesłanki do wyeksmitowania zameldowanej M.D. z dotychczasowego jej miejsca pobytu, lecz nie ma wpływu na realizację obowiązku meldunkowego. Skoro bowiem przebywa ona w tym pomieszczeniu w warunkach określonych art. 6 ust. 1 u.e.l., to powinna być tam zameldowana. Skład NSA rozpoznający sprawę nie podziela poglądu, iż fakt bezprawności przebywania w lokalu, do którego przebywający nie posiada tytułu prawnego, powinien uzasadniać odmowę zameldowania. Prowadziłoby to bowiem do powrotu do nieobowiązujących już rozwiązań prawnych, gdzie zameldowanie wiązało się z posiadaniem prawa podmiotowego do lokalu. Powołane w końcowej części uzasadnienia skargi kasacyjnej wyroki dotyczyły innej – niż w obecnie rozpoznawanej sprawie – sytuacji, to jest wejścia do lokalu w wyniku naruszenia cudzego posiadania, i wyrażone w nich oceny nie mogą mieć zastosowania w tej sprawie.

Z powyższych względów skarga kasacyjna jako nieuzasadniona podlega oddaleniu (art. 184 p.p.s.a.).