Wyrok z dnia 2013-11-20 sygn. II SAB/Po 95/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Maria Kwiecińska Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Protokolant st.sekr.sąd. Mariola Kaczmarek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2013 r. sprawy ze skargi J. M. na bezczynność Dyrektora Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej; I. umarza postępowanie w zakresie dotyczącym udostępnienia umów dzierżawy nieruchomości wymienionych we wniosku skarżącego z dnia [...] czerwca 2013 r. II. zobowiązuje Dyrektora Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P. do załatwienia wniosku skarżącego z dnia [...] czerwca 2013 r. w części nie wymienionej w punkcie I sentencji wyroku w terminie 14 (czternastu) dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku, III. stwierdza, że bezczynność Dyrektora Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, IV. zasądza od Dyrektora Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P. na rzecz skarżącego kwotę [...],- ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

J. M. – działający w jego imieniu profesjonalny pełnomocnik, pismem z dnia [...] czerwca 2013 r. - oznaczonym jako "wezwanie do uznania pierwszeństwa", zwrócił się do Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P. (dalej jako "ANR" lub "Agencja") o uznanie prawa pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości położonej w miejscowościach C., B. oraz E., Gmina B., powiat ś., województwo [...] obejmującej działki gruntu o oznaczonych w wezwaniu numerach, które stanowią dawne majątki przejęte przez Skarb Państwa na podstawie dekretu PKWN z dnia [...] września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r., Nr 3, poz. 13 ze zm.).

W powyższym wezwaniu podniesiono, że prawo pierwszeństwa przysługuje J. M. na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2007 r., Nr 231, poz. 1700 ze zm.). Wskazano, że J. M. jest spadkobiercą byłego właściciela majątku B.

Dyrektor ANR pismem z dnia [...] czerwca 2013 r., w odpowiedzi na powyższe wezwanie poinformował wnioskodawcę, że prawo pierwszeństwa zostanie uznane pod warunkiem wykazania przez spadkobierców byłego właściciela majątku, że przejęcie na Skarb Państwa przedmiotowych nieruchomości nie podpadało pod lit. b dekretu. Wnioskodawcę poinformowano o działkach wchodzących w skład majątku B., które aktualnie przygotowywane są do sprzedaży.

Pełnomocnik J. M. pismem z dnia [...] czerwca 2013 r., wniósł o udostępnienie informacji publicznej. Na podstawie art. 10 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej jako "u.d.i.p.") zwrócono się do Agencji z wnioskiem o udostępnienie akt sprawy dotyczących sprzedaży lub dzierżawy dawnego majątku B., obejmującego obecnie nieruchomości położone w miejscowościach C., B. oraz E., gmina B., powiat ś., województwo [...], tj. działki gruntu o numerach [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w [...] IX Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w [...] prowadzi Księgę Wieczystą [...]. Wskazano, że majątek B. został przejęty przez Skarb Państwa na podstawie dekretu PKWN z dnia [...] września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej. Podkreślono, iż wniosek stanowi realizację interesów J. M., spadkobiercy K. M. - byłego właściciela majątku B. Wniesiono o udostępnienie informacji publicznej w formie pisemnej poprzez udostępnianie materiałów akt sprawy, wraz z możliwością sporządzania notatek oraz fotokopii tychże akt.

Dyrektor ANR w odpowiedzi na powyższy wniosek, pismem z dnia [...] lipca 2013 r., Nr [...] poinformował, że J. i M. M. w chwili obecnej nie są osobami uprawnionymi do nabycia nieruchomości z uwagi na brak litery dekretu o reformie rolnej, na podstawie którego przejęto majątek B. na Skarb Państwa. Podano, że ANR rozważy możliwość przesłania informacji po przedłożeniu stosownych dokumentów. Ponadto poinformowano, że w zasobie oddziału znajdują się konkretne działki położone w obrębie B., które wymieniono w załączonym do pisma zestawieniu – z podziałem na działki przygotowywane do sprzedaży oraz objęte umowami dzierżawy. Poinformowano, że trwa podział działki [...] na działki o powierzchni [...] i [...] ha. Działka o powierzchni [...] ha oraz część działki nr [...] nie będą przedmiotem sprzedaży na rzecz p.p. M. bowiem nie pochodzą z majątku K. M. Pozostałe nieruchomości będą przedmiotem analizy. Aktualnie brak protokołu badania stanu prawnego, z którego wynikać będzie ewentualne uprawnienie prawa pierwszeństwa ww. osób.

Pełnomocnik J. M., pismem z dnia [...] lipca 2013 r. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę na bezczynność Dyrektora ANR, jako organu zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej. Zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności: art. 1 ust 1, art. 13 ust. 1 u.d.i.p. poprzez nieudostępnienie żądanej informacji publicznej w terminie wskazanym w ustawie, art. 2 ust. 2 u.d.i.p. poprzez nieuzasadnione uzależnienie udostępnienia informacji publicznej od wykazania interesu prawnego. Wniesiono o: zobowiązanie Dyrektora ANR do udostępnienia żądanej informacji publicznej we wskazanym przez Sąd terminie, przeprowadzenie dowodów z dokumentów załączonych do niniejszej skargi, na okoliczności w niej wskazane oraz zasądzenie kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że informacje stanowiące przedmiot pierwotnego wniosku o udostępnienie informacji publicznej mają istotne znaczenie dla wnioskującego, jako spadkobiercy byłego właściciela majątku B. Wskazany majątek został przejęty na rzecz Skarbu Państwa na podstawie dekretu PKWN z dnia [...] września 1944 roku o przeprowadzeniu reformy rolnej i obecnie znajduje się w zarządzie ANR. Organ ten w ramach swoich kompetencji może dokonywać sprzedaży nieruchomości należących do Skarbu Państwa, a sprzedaż ta odbywa się na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. W ramach tych zasad na ANR spoczywa obowiązek uwzględnienia przysługującego określonym osobom prawa pierwszeństwa w nabyciu. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 powyższej ustawy, pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości znajdujących się w zarządzie ANR, przysługuje spadkobiercom byłych właścicieli, jeżeli nieruchomość została przejęta na rzecz Skarbu Państwa przed dniem 1 stycznia 1992 r. Natomiast, zgodnie z art. 29 ust. 1a powyższej ustawy, prawo pierwszeństwa nie przysługuje w stosunku do nieruchomości, o których mowa o których mowa m.in. w art. 2 ust. 1 lit. b dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej, co oznacza, iż możliwość skorzystania z tego prawa wyłącza sytuacja, w której na cele reformy rolnej przeznaczone były nieruchomości ziemskie będące własnością obywateli Rzeszy Niemieckiej, nie-Polaków i obywateli polskich narodowości niemieckiej.

Następnie wskazano, że ANR odmówiła uznania prawa pierwszeństwa wnioskodawcy wskazując, iż brak jest dokumentu potwierdzającego owo uprawnienie. Brak jest bowiem dokumentu źródłowego, którego treść jednoznacznie określa, na podstawie której litery ustępu 1 art. 2 dekretu nieruchomość została przejęta na rzecz Skarbu Państwa. Przedmiotowe stanowisko organu narusza interes prawny wnioskodawcy. Nie sposób bowiem zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym w piśmie z dnia [...] lipca 2013 r., uzależniającym dostęp do żądanych informacji od przedłożenia dokumentów wskazujących na literę dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej, na podstawie której nastąpiło przejęcie nieruchomości. Zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 u.d.i.p., prawo w niej przewidziane podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych, a także ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorstwa. Przepis ten nie przewiduje zatem ograniczeń w postaci nałożenia przez podmiot, zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej, dodatkowych obowiązków na podmiot uprawniony, w tym również konieczności przedłożenia dokumentów, niewymaganych przepisami prawa. Zauważono ponadto, iż wspomniane pismo ANR nie stanowi odmowy udostępnienia informacji publicznej, o której mowa w art. 16 ust. u.d.i.p., albowiem zgodnie z tym przepisem taka odmowa powinna mieć formę decyzji administracyjnej.

W odpowiedzi na skargę, pismem z dnia [...] sierpnia 2013 r. Dyrektor ANR wniósł o jej odrzucenie na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 w zw. z art. 50 ustawy z dnia 30 sierpnia 2008 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jako wniesionej przez podmiot, któremu nie przysługuje legitymacja do wniesienia skargi, a w przypadku nie uwzględnienia przez sąd pkt 1 wniosku o umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 w zw. z art. 54 § 3 powyższej ustawy z uwagi na uwzględnienie skargi w całości.

W uzasadnieniu wniosku o odrzucenie skargi wskazano, że korespondencja dotycząca wniosku o udostępnienie informacji publicznej w przedmiotowej sprawie prowadzona była z M. O., który występował we własnym imieniu, a nie jako pełnomocnik skarżącego w postępowaniu dotyczącym udzielenia informacji publicznej. Z kolei w uzasadnieniu wniosku o umorzenie postępowania wskazano, że wnioskodawca otrzymał wykaz działek z obrębu B. pozostających aktualnie w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa wraz z wyszczególnieniem stanu zagospodarowania tych nieruchomości. Podniesiono również, że ANR OT P. uznając skargę w całości stwierdza, że "brak udzielenia pełnej informacji publicznej stanowi działanie bez podstawy prawnej".

Pełnomocnik J. M., pismem z dnia [...] sierpnia 2013 r. ustosunkował się do powyższego pisma organu. Podniesiono, że adwokat M. O. występując w dniu [...] czerwca 2013 r. z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, działał jako pełnomocnik J. M., a okoliczność ta była organowi znana, ponieważ stosowne pełnomocnictwo zostało ujawnione wraz z wezwaniem do uznania prawa pierwszeństwa z dnia [...] czerwca 2013 r. Zauważono również, iż przedmiotowy wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczył tych samych nieruchomości, o których mowa była we wskazanym powyżej wezwaniu, a ponadto zawierał adnotację, iż stanowi realizację interesów J. M.

Pełnomocnik J. M., kolejnym pismem, z dnia [...] listopada 2013 r. wniósł o umorzenie postępowania w zakresie dotyczącym udostępnionej skarżącemu w dniu [...] września 2013 r. umowy dzierżawy nieruchomości; zobowiązanie Dyrektora ANR do udostępnienia informacji publicznej we wskazanym przez Sąd terminie, w zakresie dotyczącym badań prawnych, operatów szacunkowych oraz umów inwestycyjnych. W uzasadnieniu powyższego pisma podniesiono, że w związku z uznaniem skargi w całości przedstawiciel kancelarii zgłosił się w siedzibie organu w celu uzyskania dostępu do akt, jednak uzyskał jedynie dostęp do umowy dzierżawy przedmiotowej nieruchomości. Wskazano, że wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczył wszystkich akt sprzedaży lub dzierżawy. W ramach tego typu akt gromadzi się m.in. badania prawne (obejmujące ustalenie, w jakim zakresie obecne działki geodezyjne odpowiadają dawnym parcelom), operaty szacunkowe, umowy dzierżawy, umowy inwestycyjne oraz inne dokumenty (korespondencja z dzierżawcą). Jakkolwiek nie jest wiadome skarżącemu, w jaki technicznie sposób ANR gromadzi te akta (w szczególności, czy one stanowią jedną teczkę czy też nie), to jednak posługując się we wniosku o udostępnienie informacji publicznej ogólną formułą "akta sprawy" wnioskodawca miał na myśli wszelkie dokumenty, które dotyczą przedmiotowej nieruchomości i są związane z jej dzierżawą lub sprzedażą. Co więcej, zdaniem pełnomocnika skarżącego, wydaje się, iż stanowisko ANR wyrażone w odpowiedzi na skargę wskazywało na możliwość udostępnienia wszystkich wymienionych w poprzednim akapicie dokumentów. Organ stwierdził bowiem, iż może udostępnić "dokumenty obrazujące sposób zagospodarowania działek gruntu pozostających w Zasobie". Niestety, w dniu [...] września 2013 r. udostępniono przedstawicielowi kancelarii tylko umowę dzierżawy. Dlatego też ponownie zwrócono się do organu o udostępnienie również umów inwestycyjnych. Podkreślono bowiem, iż umowy inwestycyjne objęte były zakresem wniosku o udostępnienie informacji publicznej, nadto ich waga posiada niemałe znaczenie przy podejmowaniu decyzji odnośnie ewentualnego zakupu nieruchomości rolnej od ANR. Tzw. umowy inwestycyjne dotyczą bowiem nakładów poczynionych przez dzierżawcę na rzecz, a ich rozliczenie odbywa się przy nabywaniu nieruchomości rolnej, dotyczy to również nabycia nieruchomości przez osobę uprawnioną z tytułu prawa pierwszeństwa. Dlatego też wielkość poczynionych przez dzierżawcę nakładów, niezależnie od faktu, iż stanowi informację publiczną, posiada dla J. M. znaczenie z punktu widzenia oszacowania wielkości nakładów, jakie jako ewentualnie przyszły właściciel będzie zobowiązany rozliczyć z dzierżawcą. Dostęp do tejże informacji winien zatem przysługiwać Skarżącemu również w związku z faktem, iż posiada on interes prawny w jej uzyskaniu, niezależnie od regulacji ustawy o udostępnieniu informacji publicznej. W świetle powyższego skonstatowano, iż stanowisko ANR charakteryzuje się jaskrawą niekonsekwencją, albowiem organ - z jednej strony uznaje skargę w całości, z drugiej zaś, w momencie, w którym przychodzi do realizacji złożonego oświadczenia, nadal czyni trudności w udostępnieniu żądanych dokumentów.

Do pisma załączono kserokopię skierowanego do ANR pisma z dnia [...] września 2013 r. przyznał, że organ udostępnił umowy dzierżawy z dnia [...] kwietnia 1993 r., która swoim zakresem obejmuje zarówno dawny majątek G., jak i dawny majątek B. Podniesiono jednakże, że wnioskami o udostępnienie informacji publicznej objęte były wszystkie materiały, tj. jakiekolwiek akta dotyczące sprzedaży lub dzierżawy wskazanych nieruchomości, w tym tzw. umowy inwestycyjne, o których jest mowa w § 9 udostępnionej umowy dzierżawy. Zgodnie z jego treścią dzierżawca może wykonywać remonty kapitalne oraz inne nakłady powiększające wartość przedmiotu umowy po uzyskaniu pisemnej zgody wydzierżawiającego. Sposób rozliczenia poniesionych nakładów strony każdorazowo ustalą odrębną umową. W związku z faktem, iż ANR uwzględniła skargę, wniesiono o udostępnienie również tzw. umów inwestycyjnych o których mowa w § 9 umowy dzierżawy.

Podczas rozprawy przeprowadzonej w dniu 6 listopada 2013 r. stawili się: pełnomocnik skarżącego (na podstawie pełnomocnictwa substytucyjnego) oraz pełnomocnik organu. Pełnomocnik skarżącego wyjaśnił, że na ten dzień nie wszystkie żądane informacje zostały stronie skarżącej udzielone. Skarżącemu chodzi bowiem o uzyskanie wszelkich informacji dotyczących nieruchomości wchodzących w skład majątku B. dotyczących działek oznaczonych w piśmie inicjującym postępowanie.

Pełnomocnik organu wniosła o oddalenie skargi w zakresie dotyczącym żądania udzielenia informacji co do nieruchomości mogących podlegać sprzedaży. Wyjaśniła, że pismo pełnomocnika skarżącego z dnia [...] września oraz [...] listopada 2013 r. zostało przez organ uznane za odrębny wniosek i podlega procedowaniu poza sprawą związaną z wnioskiem z dnia [...] czerwca 2013 r. Podkreślono, że stronie skarżącej udzielono wszelkich informacji, o które wniesiono w pierwotnym wniosku. Informacje dotyczące nieruchomości, które mogą podlegać sprzedaży, nie podlegają ocenie na gruncie ustawy o informacji publicznej. Skarżący, jako potencjalnie osobą, która może skorzystać z nabycia tych nieruchomości, może mieć dostęp do materiałów z nimi związanych na zasadach ogólnych. W tym zakresie sprawa ma charakter cywilnoprawny. W szczególności odnosi się to do żądania o udostepnienie umów inwestycyjnych, chociażby z uwagi na tajemnicę przedsiębiorstwa.

Pełnomocnik organu oświadczył, że na dzień rozpatrywania skargi przez Sąd nie rozpatrzono wniosku skarżącego w zakresie określonym w piśmie z dnia [...] listopada 2013 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Skarga jest zasadna.

Materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy stanowią przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r., Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.). Ustawa ta określa obowiązki podmiotu, do którego został złożony wniosek o udostępnienie informacji publicznej oraz tryb, w jaki sposób wniosek taki powinien zostać rozpatrzony.

Na wstępie należy zauważyć, że w sprawach o udostępnienie informacji publicznej skarga na bezczynność przysługuje nie tylko w przypadku milczenia podmiotu zobowiązanego do udzielenia informacji, ale również w przypadku, gdy podmiot ten uznaje, że żądana informacja nie stanowi w istocie informacji publicznej. Wniesienie skargi na bezczynność organów nie zostało przez ustawodawcę ograniczone żadnym terminem, a skarga na bezczynność organu w przedmiocie informacji publicznej nie musi być poprzedzona żadnym środkiem zaskarżenia na drodze administracyjnej, takim jak zażalenie czy wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Nie budzi przy tym wątpliwości Sądu, że adwokat M. O. reprezentował skarżącego przed ANR OT w P., zatem nie zasługuje na uwzględnienie zawarte w odpowiedzi na skargę żądanie odrzucenia przedmiotowej skargi, jako wniesionej przez podmiot nie mający do tego legitymacji.

W świetle powyższego Sąd zobligowany jest do rozpoznania wniesionej skargi i rozstrzygnięcia, czy wnioskodawca może domagać się udostępnienia interesujących go danych i dokumentów oraz, czy korespondencja wymieniona z pełnomocnikiem skarżącego przed wniesieniem skargi pozwala na przyjęcie, ze wniosek o udzielenie informacji publicznej został na tamtym etapie prawidłowo załatwiony.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu cytowanej ustawy i podlega udostępnieniu oraz ponownemu wykorzystaniu na zasadach i w trybie określonych w tejże ustawie. Z kolei jak wynika z art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a) wymienionej ustawy, udostępnieniu podlegają w szczególności informacje o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, a zwłaszcza aktów administracyjnych oraz innych rozstrzygnięć. Należy przy tym zaznaczyć, że informacją publiczną są wiadomości dotyczące faktów, wytworzone zarówno przez władzę publiczną lub inny podmiot wykonujący funkcje publiczne, jak i jedynie odnoszone (skierowane) do tych podmiotów. Informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona przez szeroko rozumiane władze publiczne a także inne podmioty, które tę władzę realizują, bądź gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa, w zakresie ich kompetencji. Informację publiczną stanowi treść dokumentów urzędowych czy wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej, niezależnie, do jakiego podmiotu są one kierowane i jakiej sprawy dotyczą.

Należy przy tym zauważyć, że w myśl art. 4 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy, obowiązane do udzielenia informacji publicznej są nie tylko szeroko rozumiane organy administracji publicznej, publiczne osoby prawne lub jednostki organizacyjne albo podmioty je reprezentujące, lecz także inne podmioty lub jednostki organizacyjne, w szczególności jeżeli wykonują one zadania publiczne. Należy zarazem podkreślić, że zakres nazwy "zadania publiczne" jest szerszy od zakresu nazwy "zadania władzy publicznej". Pierwsze z tych pojęć abstrahuje bowiem od elementu podmiotowego, a zatem zadania publiczne mogą być wykonywane także przez podmioty niemające statusu władzy publicznej.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy zatem uznać, że informacje żądane przez skarżącego posiadają status informacji publicznej i skierowane zostały do podmiotu zobowiązanego do udzielenia informacji publicznej.

Agencja Nieruchomości Rolnych, zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tj. Dz.U. 2012 r. poz. 1187) jest państwową osobą prawną, której w świetle art. 6 ust. 1 pkt 6 powołanej ustawy powierzono zadania w zakresie restrukturyzacji oraz prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze, obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne, administrowania zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne, zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa. Agencja jest podmiotem, którego ustawodawca wprost nie wymienia w art. 4. Ten sam przepis wymienia jednak – jako obowiązany do udzielania informacji publicznej, podmiot reprezentujący państwową osobę prawną. Mając na uwadze, że Dyrektor Oddziału Terenowego Agencji Nieruchomości Rolnych reprezentuje Agencję w sprawie przygotowania nieruchomości Agencji do sprzedaży, tj. m.in. w sprawie powiadamiania osób, którym przysługuje pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości, o przeznaczeniu nieruchomości do sprzedaży, podania ceny nieruchomości oraz terminu złożenia wniosku (art. 29 ust. 1c w związku z art. 30 ust. 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa), to nie budzi wątpliwości, że podmiot, któremu bezczynność zarzucono jest podmiotem obowiązanym do udzielania informacji publicznej.

Żądane informacje dotyczyły dokumentów związanych z nieruchomościami, które pozostają w gestii Agencji, a które wchodziły w skład majątku należącego przed 1945 r. do rodziny skarżącego. Żądanie skarżącego zostało dostatecznie sprecyzowane – o udostępnienie akt sprawy dotyczących sprzedaży lub dzierżawy dawnego majątku B. Żądanie to swoim zakresem obejmowało również badania prawne obejmujące ustalenie, w jakim zakresie obecne działki geodezyjne odpowiadają dawnym parcelom, operaty szacunkowe, umowy dzierżawy, umowy inwestycyjne oraz inne dokumenty, w tym korespondencję z dzierżawcą. Skarżący zaznaczył przy tym, że nie jest mu wiadome w jaki technicznie sposób ANR gromadzi przedmiotowe dokumenty.

Informacja publiczna obejmuje swoim znaczeniem szerszy zakres pojęciowy niż dokumenty urzędowe, przy czym pojęcie dokumentu urzędowego różni się od dokumentu zawierającego informację publiczną. Istotne bowiem znaczenie ma to czy dokument zawiera informację publiczną a nie to, czy został sporządzony przez funkcjonariusza publicznego w znaczeniu przepisów k.k. (por. wyrok NSA z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. I OSK 2215/11, LEX nr 1122883). Objęte wnioskiem dokumenty znajdujące się w posiadaniu Agencji, wytworzone na potrzeby przygotowywanej sprzedaży tych nieruchomości, posiadają walor informacji publicznej. Zostały bowiem wytworzone w ramach sfery działalności podmiotu zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej, a więc - zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.i.p. - zawiera informację o sprawach publicznych. Wobec tego twierdzenia Agencji o "prywatnym" charakterze umów inwestycyjnych nie mogą zostać przez Sąd zaakceptowane. Dokument taki nie dotyczy "prywatnej" materii, lecz nieruchomości, które znajdują się w gestii Agencji.

Odnosząc te uwagi do specyfiki przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że na dzień rozpatrywania sprawy przez Sąd skarżącemu udostępniono wykaz nieruchomości z dawnego majątku B., którymi Agencja aktualnie zarządza oraz umowę dzierżawy nieruchomości objętej wnioskiem. Skarżący wniósł w tym zakresie o umorzenie postępowania, co Sąd uwzględnił mając na uwadze, że w tym zakresie postępowanie stało się bezprzedmiotowe. W związku z powyższym na mocy art. 161 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) Sąd postanowił, jak w punkcie I sentencji wyroku.

Jednocześnie z korespondencji wymienionej z pełnomocnikiem skarżącego oraz stanowiska przedstawionego w ramach niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego wynika, że Agencja dysponuje również innymi dokumentami, które wytworzone zostały i które dotyczą interesujących skarżącego nieruchomości. Należy zarazem podkreślić, że w świetle art. 2 powołanej ustawy o dostępie do informacji publicznej, każdemu przysługuje w zasadzie prawo dostępu do informacji publicznej, a od wnioskodawcy nie wolno żądać wykazania interesu prawnego czy lub faktycznego. Żądana w tym zakresie informacja nie ma charakteru przetworzonej, zatem nie zaistniała też podstawa do badania, na mocy art. 3 ust. 1 powołanej ustawy, czy w niniejszej sprawie uzyskanie wnioskowanych danych jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Dane wnioskowane przez skarżącego składają się bowiem jedynie z prostych informacji, które nie wymagają od podmiotu zobowiązanego poniesienia nadmiernych nakładów w celu opracowania i przekazania informacji końcowej. Dlatego Agencja nie może się skutecznie zasłaniać brakiem interesu publicznego skarżącego w uzyskaniu przedmiotowych informacji.

Trzeba również zauważyć, że prawo do uzyskania informacji publicznej zgodnie z art. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej ulega ograniczeniu m.in. ze względu na tajemnice ustawowo chronione oraz tajemnicę przedsiębiorstwa. Przepis ten nie oznacza jednak, że podmiot zobowiązany może w takim przypadku nie podejmować jakichkolwiek działań. W celu uchylenia się od zarzutu bezczynności powinien on bowiem wydać na podstawie art. 16 ust. 1 w zw. z art. 17 wymienionej ustawy decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej, wyjaśniając zarazem motywy takiego rozstrzygnięcia. Nadto, udostępnienie informacji publicznej powinno według art. 14 ust. 1 tejże ustawy nastąpić w formie zgodnej z wnioskiem. Dopiero wtedy ustępuje stan bezczynności podmiotu zobowiązanego do udzielenia informacji. Gdyby jednak środki techniczne, jakimi dysponuje podmiot zobowiązany nie umożliwiały udostępnienia informacji w opisany wyżej sposób, podmiot ten powinien pisemnie poinformować o tym fakcie wnioskodawcę, wskazując przyczynę zaistniałego stanu rzeczy oraz możliwy sposób udostępnienia żądanych informacji.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 powoływanej ustawy, udostępnienie informacji publicznej powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, co jednak nie miało miejsca w przedmiotowej sprawie. W aktach administracyjnych brak jest również jakiegokolwiek pisma powiadamiającego w trybie art. 13 ust. 2 powołanej ustawy o późniejszym terminie udostępnienia żądanych dokumentów. Pełnomocnikowi skarżącego co prawda zaproponowano spotkanie celem ustalenia, jakie informacje i w jakiej formie mogą zostać udostępnione, lecz na dzień rozpatrywania sprawy przez Sąd żądanej informacji nie udostępniono. Jednocześnie z argumentacji ANR wynika, że wadliwie łączone jest prawo do uzyskania informacji publicznej z nie przyznaniem mu prawa pierwszeństwa w nabyciu przedmiotowych nieruchomości.

Skoro wniosek strony skarżącej nie został załatwiony w sposób wskazany w ustawie, a bezczynność nie ustała także po wniesieniu skargi, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku, biorąc za podstawę art. 149 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tj. uwzględnił skargę zobowiązując Dyrektora ANR o/t w P. do załatwienia wniosku w terminie 14 dni od daty zwrotu akt administracyjnych wraz z prawomocnym wyrokiem.

Biorąc pod uwagę, że bezczynność ta wynikała z wątpliwości interpretacyjnych dotyczących przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, a zachowanie adresata wniosku nie miało cech lekceważącego traktowania obowiązków nakładanych na niego mocą ustawy, lecz było skutkiem błędnej wykładni obowiązujących przepisów - Sąd stwierdził, że powyższy stan bezczynności nie miał charakteru rażącego, orzekając w tym zakresie na podstawie art. 149 § 1 zd.2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (pkt III sentencji wyroku).

Sąd orzekł o kosztach (pkt IV sentencji wyroku) na podstawie art. 200 i art. 205 § 1 i 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).