Postanowienie z dnia 2013-12-18 sygn. II FZ 1098/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA: Bogusław Dauter po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia G. sp. z o.o. z siedzibą w N. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 11 października 2013 r., sygn. akt I SA/Ol 499/13 w przedmiocie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi G. sp. z o.o. z siedzibą w N. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w O. z dnia 14 maja 2013 r. nr [...], w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od gier na automatach o niskich wygranych za okres od stycznia 2010r. do stycznia 2011 r. postanawia oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

1. Postanowieniem z 11 października 2013 r., I SA/Ol 499/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odmówił "G." Sp. z o.o. w N. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia sąd pierwszej instancji wskazał, że oceniając sytuację finansową spółki na podstawie złożonych przez nią oświadczeń i dokumentów źródłowych sąd doszedł do wniosku, iż nie wykazała ona, że spełnia przesłanki warunkujące przyznanie jej prawa pomocy we wnioskowanym zakresie

2. Na powyższe postanowienie Spółka wniosła zażalenie zarzucając jemu naruszenie art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), dalej jako P.p.s.a. poprzez odmówienie zastosowania wobec skarżącej dobrodziejstwa zwolnienia z obowiązku uiszczenia wpisu od skargi w sytuacji gdy strona obiektywnie nie dysponuje kwota wymaganą od niej do zapłaty.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

3. Instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady przewidzianej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), dalej jako P.p.s.a., zgodnie z którą strony samodzielnie ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Stosownie do art. 243 § 1 i art. 246 § 2 pkt 2 P.p.s.a. prawo pomocy w zakresie częściowym może zostać przyznane na wniosek strony, będącej osobą prawną, jeżeli wykaże ona, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Celem instytucji prawa pomocy, która w istocie oznacza dofinansowanie strony postępowania przez Skarb Państwa, jest zagwarantowanie prawa do sądu osobom najuboższym (w tym również osobom prawnym oraz innym jednostkom organizacyjnym), znajdującym się w wyjątkowo złej sytuacji materialnej, które całkowicie nie są w stanie wygospodarować środków na pokrycie kosztów związanych z dochodzeniem swych praw przed sądem. Stosując prawo pomocy nie można chronić czy też wzbogacać majątku osób prywatnych, gdyż celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie dostępu do sądu osobom, którym brak środków finansowych ten dostęp uniemożliwia.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, w świetle przedstawionych przez stronę (zarówno we wniosku, jak i nadesłanych dokumentach) okoliczności należy podzielić stanowisko sądu pierwszej instancji, że spółka nie wykazała, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania. Wskazane przez spółkę koszty – jak czynsz za lokale na punkty gier, opłacanie serwisu urządzeń, opłacanie zryczałtowanego podatku od gier – są normalnymi kosztami prowadzenia działalności gospodarczej (por. postanowienie NSA z 18 października 2013 r., II FZ 878/13). Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, że sąd pierwszej instancji przeanalizował sytuację materialną strony (w tym informacje dotyczące rachunków bankowych i ich zajęcia). O możliwościach płatniczych spółki świadczy choćby fakt, że pomimo znacznego pogorszenia warunków prowadzenia działalności gospodarczej i pogorszenia się sytuacji finansowej spółki nie zaprzestała ona prowadzenia działalności gospodarczej oraz nie wszczęła postępowania upadłościowego czy naprawczego. Jak podnosi się w orzecznictwie, przedsiębiorstwo, które nie wykazało, że utraciło płynność finansową i nadal funkcjonuje w obrocie gospodarczym, nawet pomimo trudności finansowych powinno partycypować w kosztach postępowania sądowego (por. postanowienie NSA z 1 kwietnia 2008 r., I OZ 208/08). Ponadto osoba prawna oraz inna organizacja nieposiadająca osobowości prawnej nie może powoływać się tylko na to, że aktualnie nie dysponuje środkami na poniesienie kosztów sądowych, ale musi także wykazać, że nie ma ich, mimo iż podjęła wszelkie niezbędne działania, by zdobyć fundusze na pokrycie wydatków (por. postanowienie NSA z 29 marca 2011 r., I OZ 191/11). Wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej o charakterze cywilnoprawnym (np. z tytułu najmu), które akcentuje spółka, nie mogą mieć pierwszeństwa zaspokojenia przed zobowiązaniami publicznoprawnymi, a do takich zalicza się koszty sądowe. W konsekwencji nie uzasadniają one zwolnienia z kosztów sądowych.

Istotna dla rozstrzygnięcia pozostaje także wartość należącego do spółki majątku trwałego – 3.529.630,17 zł. Nawet jeżeliby przyjąć, że – jak twierdzi strona – automaty do gier stanowiące znaczną część jej majątku nie mogą zostać spieniężone z uwagi na brak popytu na tego rodzaju ruchomości, to nie można tracić z pola widzenia, że skarżąca posiada również inne składniki majątku o znacznej wartości np. budynki, lokale, obiekty inżynierii lądowej i morskiej o wartości 541.264,- zł czy też wierzytelność z tytułu udzielonej pożyczki na kwotę 901.045,94 zł. (powyższe dane uwzględniają stan na 31.07.2013 r.).

Ponadto, należy zwrócić uwagę na możliwość pozyskania przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością środków finansowych w szczególny sposób, jakim jest zobowiązanie wspólników do dopłat. Zgodnie z art. 177 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r., Nr. 94, poz. 1037 ze zm., dalej: K.s.h.), umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. Jak podkreśla się w doktrynie, dopłaty mogą być wnoszone w związku z czasowymi trudnościami finansowymi spółki, potrzebą jej dokapitalizowania, koniecznością poniesienia dodatkowych nakładów inwestycyjnych (por. Kidyba A., Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-300 K.s.h., wyd. VII). Z uwagi na fakt, że dopłata jest formą wewnętrznej przymusowej pożyczki wspólników na rzecz spółki, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że może być ona wykorzystana także na pokrycie kosztów sądowych w sprawach prowadzonych przez spółkę (por. postanowienie NSA z 2 grudnia 2011 r., II FZ 701/11).

Odnosząc się do zarzutu zażalenia, że strona ma zablokowane rachunki bankowe zgodzić należy się z sądem pierwszej instancji, iż sam fakt obciążenia komorniczego rachunków bankowych skarżącej nie jest wystarczający dla uznania, iż spółka spełnia przesłanki do przyznania jej prawa pomocy we wnioskowanym zakresie (zob. postanowienie NSA z 9 kwietnia 2009 r., I FZ 66/09). W razie zajęcia na zabezpieczenie rachunku bankowego przedsiębiorcy, sąd na wniosek obowiązanego złożony w terminie tygodniowym od dnia doręczenia mu postanowienia o zabezpieczeniu określa, jakie kwoty można pobierać na bieżące wypłaty wynagrodzeń za pracę wraz z podatkiem od wynagrodzenia i innymi ustawowymi ciężarami, a także na bieżące koszty prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem fakt zabezpieczenia rachunku bankowego nie jest tożsamy z niemożliwością korzystania przez obowiązanego z rachunku bankowego, a tego typu blokada środków do oznaczonej wysokości na rachunku nie oznacza niemożności korzystania z rachunku przez spółkę.

Reasumując, zdaniem Sądu, skarżąca nie wykazała okoliczności niezbędnych do pozytywnego rozpatrzenia wniosku o przyznanie prawa pomocy. Treść oświadczeń złożonych we wniosku i przedstawionych dokumentów nie daje wystarczających podstaw do uznania, że skarżąca nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania, natomiast argumentacja zawarta w zażaleniu nie podważa tej oceny.

Z tych względów, uznając, iż zaskarżone postanowienie nie narusza prawa, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.