Postanowienie z dnia 2014-07-31 sygn. I OZ 632/14

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Irena Kamińska po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia S.J. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 16 maja 2014 r. o sygn. akt IV SA/Gl 1431/13 w sprawie ze skargi S.J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] listopada 2013 r., nr [...] w przedmiocie zobowiązania do zwrotu świadczeń z funduszu alimentacyjnego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2014 r. WSA w Gliwicach orzekł o odrzuceniu skargi S.J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] listopada 2013 r., nr [...].

Następnie, to jest w dniu 30 kwietnia 2014 r. adwokat A.P., działający w sprawie jako kurator nieznanego z miejsca pobytu skarżącego – S.J. (wyznaczony mocą postanowienia Sądu Rejonowego Katowice-Zachód w Katowicach, z dnia 8 sierpnia 2013 r., sygn. akt II Ns 544/13/Z - karta nr 5 akt sprawy), powołując się na art. 157 § 1 i § 3 w związku z art. 166 i art. 250 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270) – zwanej dalej p.p.s.a., wniósł o uzupełnienie powyższego postanowienia z dnia 4 kwietnia 2014 r. poprzez orzeczenie o kosztach postępowania zgodnie ze spisem kosztów dołączonych do skargi z dnia 4 grudnia 2013 r.

Reprezentujący skarżącego kurator podkreślił, że w treści tej skargi zawarł wniosek o zwrot kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, a pomimo to Sąd w postanowieniu odrzucającym skargę nie odniósł się w żaden sposób do zgłoszonego w tym zakresie żądania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił wniosek postanowieniam z dnia 16 maja 2014 r. o sygn. akt IV SA/Gl 1431/13.

Jak wskazał w uzasadnieniu, brak jest podstaw prawnych, które umożliwiałyby sądowi administracyjnemu przyznanie wynagrodzenia za udział w postępowaniu przed tym sądem kuratora wyznaczonego dla osoby nieznanej z miejsca pobytu. Uznał, że podstawą prawną do przyznania mu wynagrodzenia przez Sąd nie może być rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. poz. 1476). Jak bowiem wskazano w samym tytule tego aktu, dotyczy on spraw cywilnych, a równocześnie brak jest przepisów, które upoważniałyby sąd administracyjny do stosowania rzeczonego rozporządzenia w odniesieniu do postępowań zawisłych przez tym sądem.

WSA podkreślił, że właściwy do przyznania wynagrodzenia należnego kuratorowi jest nie sąd administracyjny, przed którym podejmował on czynności, lecz sąd powszechny, który go ustanowił. Konkluzja taka wynika z art. 179 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788 ze zm.). Zgodnie bowiem z treścią tego przepisu, organ państwowy, który ustanowił kuratora, przyzna mu na jego żądanie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli.

Zażalenie od powyższego postanowienia wniósł S.J., reprezentowany przez adw. A.P. Wskazał, że wynagrodzenie kuratora należy zaliczyć do kosztów postępowania sądowoadministracyjnego. Podniósł też, że wysokość wynagrodzenia określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 r. w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonanie oględzin oraz stawek należności kuratorów (Dz. U. Nr 27, poz. 197 ze zm.), wydane na podstawie art. 42 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Mimo utraty mocy obowiązującej z dniem 2 marca 2006 r. przez starą ustawę, na podstawie art. 148 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 r., w części określającej wynagrodzenie kuratorów, zachowuje ono zdaniem moc do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie upoważnienia zawartego w art. 9 pkt 3 nowej ustawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie należy podkreślić istotny problem występujący w sprawie – z przyczyny w postaci niedostatecznej regulacji prawnej. Zgodzić się bowiem należy, że należności kuratora podejmującego czynności w postępowaniu sądowoadministracyjnym należy zaliczyć do wydatków w tym postępowaniu. Wynika to wprost z art. 211 w zw. z art. 213 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Wynika z nich bowiem norma, że koszty sądowe obejmują opłaty sądowe i zwrot wydatków, zaś do wydatków zalicza się w szczególności kuratorów ustanowionych w danej sprawie. Istnieje zatem podstawa materialnoprawna zasądzenia kosztów związanych z działaniem kuratora.

W istocie, istnieje dostrzeżony przenikliwie przez Sąd pierwszej instancji problem podstaw prawnych wyliczenia powyższych należności. Warto dodać, że został on także zasygnalizowany w doktrynie, jednak pozostawiony bez odpowiedzi (zob. M. Niezgódka-Medek, Art. 213, w: B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2013, uwaga 3).

Mając powyższe na uwadze należy zatem stwierdzić, że określając kwotę należności kuratora de lege lata sąd administracyjny obowiązany jest ustalić ją samodzielnie, w oparciu np. o przedłożony wykaz kuratora.

Wbrew stanowisku pełnomocnika skarżącego, niedopuszczalne jest stosowanie w sprawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 r. w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonanie oględzin oraz stawek należności kuratorów (Dz. U. Nr 27, poz. 197 ze zm.), wydanego na podstawie art. 42 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Po utracie mocy obowiązującej z dniem 2 marca 2006 r. przez starą ustawę, nie zachowuje już to rozporządzenie mocy na podstawie art. 148 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych, gdyż na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.) wydano rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. poz. 1476). Ma zaś ono zastosowanie, jak trafnie zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny, w sprawach cywilnych, a nie – sądowoadministracyjnych. Tym niemniej, biorąc pod uwagę art. 2 i 32 Konstytucji oraz nakaz wykładni systemowej przepisów, może stanowić ono punkt odniesienia dla sądu administracyjnego, który będzie orzekał o należności kuratora na podstawie art. 211 w zw. z art. 213 pkt 1 p.p.s.a.

W związku z powyższym, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia.