Postanowienie z dnia 2014-10-23 sygn. II FSK 2835/14

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA: Anna Dumas po rozpoznaniu w dniu 23 października 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej wniosku E. W. o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji w sprawie ze skargi kasacyjnej E. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 542/13 w sprawie ze skargi Elżbiety Witaszczyk na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 5 marca 2013 r., nr [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn postanawia: oddalić wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji.

Uzasadnienie

II FSK 2835/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 542/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę E. W. (dalej: skarżąca) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 5 marca 2013 r. w przedmiocie ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Od powyższego orzeczenia skarżąca wniosła skargę kasacyjną, w której zawarła wniosek o wydanie postanowienia o wstrzymaniu wykonania w całości decyzji organu podatkowego z uwagi na niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków dla skarżącej.

Skarżąca podniosła, że w toku niniejszego postępowania wykazywała okoliczności powodujące, że wykonanie przedmiotowej decyzji spowoduje powstanie niebezpieczeństwa zaistnienia trudnych do odwrócenia dla niej skutków, skupiając się na twierdzeniach podnoszonych we wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, w konsekwencji którego postanowieniem z dnia 8 maja 2014 r. przyznano skarżącej prawo pomocy w zakresie częściowym poprzez ustanowienie radcy prawnego i odmówiono przyznania go w pozostałym zakresie, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. Skarżąca podniosła, że prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, osiąga dochód z tytułu emerytury w wysokości 1.025 zł netto miesięczne, posiada nieruchomości w postaci działki letniskowej wraz z domem oraz mieszkanie własnościowe a także oszczędności w kwocie 50.000 zł; środki te przeznaczone są w znacznej mierze na uregulowanie zobowiązań związanych z nabyciem spadku, pozostała ich część na pokrycie bieżących wydatków związanych z zakupem żywności, leków i podstawowymi opłatami; stan konta na dzień 31 marca 2014 r. wynosił 7.957,94 zł i jest to kwota, którą skarżąca posiada na wszystkie comiesięczne świadczenia, w tym wyżywienie do końca 2014 r.; koszt miesięcznego utrzymania skarżącej wynosi natomiast 1.400 zł. Skarżąca wskazała, że w przypadku wykonania decyzji zmuszona będzie do sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład przedmiotowego spadku, nadto pozostanie bez środków pieniężnych koniecznych do jej utrzymania. Tym samym, konieczność spieniężenia posiadanego przez nią majątku może rodzić nieodwracalne skutki, dodatkowo zaś, skarżąca podniosła, że przedmiotowe nieruchomości planuje przeznaczyć na cele mieszkaniowe.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wniosek nie jest zasadny.

Wniesienie skargi do sądu z uwagi na art. 61 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.; dalej p.p.s.a.) nie wstrzymuje wykonania zaskarżonej decyzji. Również wniesienie skargi kasacyjnej nie wywiera takiego skutku. Na podstawie art. 61 § 3 p.p.s.a. sąd administracyjny może, ale nie musi, na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części zaskarżonego aktu lub czynności. W świetle tego przepisu przesłanką wstrzymania zaskarżonego aktu jest zajście niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Decyzja o zamiarze skorzystania z możliwości ubiegania się o udzielenie ochrony tymczasowej należy do strony postępowania, która powinna mieć świadomość, że uprawnienie to wiąże się z obowiązkiem uzasadnienia wniosku poprzez poparcie go stosownymi twierdzeniami i dokumentami na okoliczność spełnienia ustawowych przesłanek wstrzymania wykonania decyzji (postanowienie NSA z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt I FSK 173/14, z dnia 26 listopada 2007 r., sygn. akt II FZ 338/07, dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych – orzeczenia.nsa.gov.pl – zwana dalej: CBOSA). Konieczne jest zatem wykazanie we wniosku szczegółowych przyczyn uzasadniających możliwość nastąpienia sytuacji, która spowoduje zajście choćby jednej z przesłanek wymienionych w art. 61 § 3 p.p.s.a. W zdaniu pierwszym tego przepisu wskazano, że po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Oznacza to, że sąd może udzielić ochrony tymczasowej zawsze, gdy zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, a nie tylko, gdy strona udowodni we wniosku, że niebezpieczeństwo takie zachodzi. Nie oznacza to jednak, że sąd w odniesieniu do wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu miałby się domyślać lub przewidywać, jakie zajdzie realne niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub trudnych do odwrócenia skutków.

Stan finansowy skarżącej nie jest w tym przypadku wystarczającą przesłanką wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. Tymi przesłankami są bowiem zajście niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków w związku z wykonaniem decyzji. Faktu egzekwowania obowiązku pieniężnego wynikającego z ostatecznej decyzji, nawet przy istnieniu trudnej sytuacji materialnej strony, nie można utożsamiać z niebezpieczeństwem wyrządzenia znacznej szkody czy spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Trudna sytuacja materialna skarżącej może mieć niewątpliwie wpływ na przyznanie prawa pomocy, nie jest zaś wystarczającą okolicznością do wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu. Przesłanki przyznania prawa pomocy nie są bowiem tożsame z przesłankami uzasadniającymi wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu administracyjnego.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego strona nie wykazała, że zachodzą przesłanki wskazane w art. 61 § 3 p.p.s.a. Wskazać należy, że chociaż w postępowaniu prowadzonym z wniosku strony o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji ciężar uprawdopodobnienia przesłanek, o których mowa w art. 61 § 3 p.p.s.a. spoczywa co do zasady na wnioskodawcy, w interesie którego leży uzyskanie wspomnianej ochrony tymczasowej, to przeprowadzona przez sąd ocena powinna obejmować wszelkie znajdujące się w aktach sprawy, a zatem dostępne mu materiały dowodowe przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy, w tym wniosek strony (postanowienie NSA z dnia 23 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FZ 464/14, CBOSA).

W związku z tym podnieść trzeba, że w toku postępowania wpadkowego dotyczącego przyznania prawa pomocy skarżąca podnosiła, że zgromadzone oszczędności w kwocie 50.000 zł przeznaczone są w znacznej mierze na uregulowanie naliczonego podatku, ten zaś wynosi 45.381 zł. Twierdzenie to stoi w sprzeczności z przekonaniem strony o istnieniu niebezpieczeństwa z art. 63 § 3 p.p.s.a., które uzasadniałoby wstrzymanie wykonania przedmiotowej decyzji. Sprzeczność ta jest oczywista: strona wyjaśniała, że znaczne oszczędności pieniężne, które posiada, nie powinny być brane pod uwagę przy ocenie jej sytuacji, bowiem stanowią one zabezpieczenie finansowe na poczet podatku – tym samym pragnie wyłączyć je spod obszaru kształtującego jej sytuację; kolejno natomiast wskazuje, w jaki sposób wysokość zobowiązania podatkowego wpłynie na jej położenie, zapominając o podstawowej okoliczności, że razem z wyłączeniem przedmiotowej oszczędności doszło do zredukowania kwoty, która miałaby powodować rzekome niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Mając więc na uwadze fakt dysponowania przez skarżącą kwotą przygotowaną na zapłacenie podatku oraz to, że w pozostałym zakresie jej sytuacja materialna nie powoduje zaistnienia niebezpieczeństwa, o którym mowa w art. 63 § 3 p.p.s.a., wniosek niniejszy należy uznać za niezasługujący na uwzględnienie.

Wskazać również trzeba, że w przypadku ewentualnego uwzględnienia skargi strony uiszczone już, a nienależne zobowiązanie będzie podlegać zwrotowi wraz z odsetkami, stanowiącymi swoistą formę odszkodowania, co dodatkowo przemawia za "odwracalnością" skutków, które wykonanie zaskarżonej decyzji może spowodować dla strony. Nadto, kwota podatku stanowi pochodną majątku, jaki skarżąca otrzymała tytułem spadku.

Stąd też w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek do wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny jednocześnie nadmienia, że postanowienia w sprawie wstrzymania aktu lub czynności sąd może zmienić w każdym czasie w razie zmiany okoliczności, o czym stanowi art. 61 § 4 p.p.s.a. To jednak w interesie strony leży takie sformułowanie wniosku, by powołane w nim okoliczności wskazywały na wystąpienie w jej przypadku przesłanek z art. 61 § 3 p.p.s.a. oraz poparcie zawartych we wniosku twierdzeń stosownymi dokumentami. Sąd musi mieć bowiem wiedzę o okolicznościach przemawiających za wstrzymaniem wykonania aktu lub czynności, jak również możliwość zweryfikowania tej wiedzy, a dostarczenie odpowiednich informacji i dokumentów w tym zakresie obciąża stronę.

Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny, stosownie do art. 61 § 3 w związku z art. 193 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.