Art. 240. Zadania wykonywane przez Wody Polskie

1. Wody Polskie wykonują zadania określone w przepisach ustawy.
2. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej wykonuje następujące zadania Wód Polskich:
1) przedkłada ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej sprawozdanie, o którym mowa w art. 91;
2) opracowuje projekt zestawu celów środowiskowych dla wód morskich, o którym mowa w art. 157, i jego aktualizacji;
3) opracowuje projekt programu ochrony wód morskich, o którym mowa w art. 161, i jego aktualizacji;
4) współuczestniczy w zapewnieniu ochrony ludności i mienia przed powodzią i przeciwdziałaniu skutkom suszy, na poziomie obszarów dorzeczy;
5) przygotowuje projekt wstępnej oceny ryzyka powodziowego, o którym mowa w art. 168, i jej aktualizacji;
6) sporządza mapy zagrożenia powodziowego, o których mowa w art. 169, i ich aktualizacje oraz mapy ryzyka powodziowego, o których mowa w art. 170, i ich aktualizacje;
7) przygotowuje projekty planów zarządzania ryzykiem powodziowym, o których mowa w art. 173, i ich aktualizacje;
8) przygotowuje projekt planu przeciwdziałania skutkom suszy, o którym mowa w art. 185, i jego aktualizacje;
9) prowadzi gospodarkę finansową oraz ewidencję księgową Wód Polskich;
10) opracowuje projekty planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, o których mowa w art. 319 ust. 1, i ich aktualizacje;
11) prowadzi system informacyjny gospodarowania wodami, o którym mowa w art. 329, oraz udostępnia zawarte w tym systemie zbiory danych przestrzennych;
12) tworzy i utrzymuje Hydroportal oraz centralny punkt dostępowy, o których mowa w art. 332 ust. 3;
13) realizuje działania służące zrównoważonemu gospodarowaniu wodami, w tym osiągnięciu celów środowiskowych, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61, na obszarach dorzeczy i współuczestniczy w ich realizacji;
14) nadzoruje planowanie i realizację zadań związanych z utrzymaniem wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną, w tym obwałowań oraz obszaru międzywala;
15) nadzoruje planowanie i realizację przedsięwzięć związanych z odbudową ekosystemów zdegradowanych przez eksploatację zasobów wodnych;
16) udziela wsparcia finansowego i rzeczowego jednostkom samorządu terytorialnego w zakresie zapewnienia możliwości korzystania z zasobów wodnych na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi;
17) finansuje działalność służb państwowych, o których mowa w art. 367–369;
18) realizuje zadania obronne oraz zadania z zakresu zarządzania kryzysowego przekazane przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej;
19) współuczestniczy z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej w zakresie opracowywania krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych, o którym mowa w art. 88, i jego aktualizacji;
20) koordynuje zapewnienie odpowiedniej ilości i jakości wody dla ludności, przemysłu oraz rolnictwa;
21) sprawuje nadzór nad planowaniem inwestycji w gospodarce wodnej oraz ich realizacją, z wyłączeniem śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym;
22) ustala przebieg granic obszarów dorzeczy, granic regionów wodnych oraz granic zlewni, o których mowa w art. 13 ust. 4;
23) wykonuje kontrolę gospodarowania wodami, o której mowa w art. 335 ust. 1 pkt 1, oraz wydaje decyzje, o których mowa w art. 343 ust. 2, 3 i 6;
24) dokonuje uzgodnienia list programów priorytetowych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w części dotyczącej gospodarki wodnej;
25) prowadzi sprawy, w których Prezes Wód Polskich pełni funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego;
26) realizuje zadania Krajowej Inspekcji Wodnej.
3. Regionalne zarządy gospodarki wodnej wykonują następujące zadania Wód Polskich:
1) z uwzględnieniem przepisów art. 397 ust. 3 prowadzą sprawy dotyczące:
a) decyzji, o których mowa w art. 76 ust. 2, art. 77 ust. 3, 8, 11 i 14, art. 166 ust. 5, art. 175 ust. 1, art. 176 ust. 4 i 9, art. 182 ust. 1, art. 199 ust. 4, art. 201 ust. 1, art. 202 ust. 1, art. 206 oraz w art. 343 ust. 2, 3 i 6,
b) zgód wodnoprawnych, o których mowa w art. 388 ust. 1 pkt 1, 3 i 4;
2) opiniują projekty uchwał, o których mowa w art. 37 ust. 2;
3) weryfikują wpływ istniejących urządzeń wodnych i udzielonych zgód wodnoprawnych na warunki bytowania i wędrówki gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym;
4) analizują sprawozdania, o których mowa w art. 89 ust. 1, oraz przekazują gminom informacje o wynikach analizy;
4a) uzgadniają projekty uchwał, o których mowa w art. 87 ust. 1;
4b) wzywają gminy do podjęcia działań, o których mowa w art. 89 ust. 1a, art. 90 ust. 2–4 oraz art. 96a ust. 2–4;
4c) prowadzą sprawy dotyczące administracyjnych kar pieniężnych, o których mowa w art. 472a;
5) uzgadniają projekty aktów prawa miejscowego, o których mowa w art. 135 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz w art. 162;
5a) występują z wnioskiem o ustanowienie obszaru ochronnego, o którym mowa w art. 141 ust. 1;
6) współuczestniczą w zapewnieniu ochrony ludności i mienia przed powodzią i przeciwdziałaniu skutkom suszy, na poziomie regionów wodnych;
7) uzgadniają projekty dokumentów oraz projekty decyzji, o których mowa w art. 166 ust. 2;
8) koordynują realizację inwestycji w regionach wodnych, z wyłączeniem śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym;
9) wykonują prawa właścicielskie Skarbu Państwa w stosunku do śródlądowych wód płynących oraz gruntów pokrytych tymi wodami oraz zawierają porozumienia, o których mowa w art. 213 ust. 1 i 3;
10) zapewniają obsługę administracyjno-biurową komitetów konsultacyjnych, o których mowa w art. 250;
11) reprezentują Skarb Państwa w stosunku do mienia, o którym mowa w art. 258 ust. 1, 5 oraz 7 i 8;
12) wykonują uprawnienia właściciela wód w zakresie rybactwa śródlądowego w stosunku do śródlądowych wód płynących stanowiących własność Skarbu Państwa;
13) sporządzają projekty dokumentacji planistycznych, o których mowa w art. 317 ust. 1 pkt 1–6 i 8;
14) wykonują kontrolę gospodarowania wodami, o której mowa w art. 335 ust. 1 pkt 1;
15) realizują i współdziałają w realizacji działań służących prowadzeniu zrównoważonego gospodarowania wodami, w tym osiągnięciu celów, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61, w regionach wodnych;
16) planują zadania związane z utrzymaniem wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną, w tym obwałowań oraz obszaru międzywala;
17) planują przedsięwzięcia związane z odbudową ekosystemów zdegradowanych przez eksploatację zasobów wodnych;
18) nadzorują działania, o których mowa w ust. 4 pkt 12 i 13;
19) sporządzają, prowadzą, weryfikują i na bieżąco aktualizują wykazy obszarów chronionych, o których mowa w art. 317 ust. 4;
20) opiniują projekty wojewódzkich planów gospodarki odpadami, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, w zakresie ochrony zasobów wodnych;
21) opiniują, w odniesieniu do bezpośrednich zagrożeń szkodą w wodach oraz szkody w wodach, decyzje, o których mowa w art. 13 ust. 3 oraz art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2020 r. poz. 2187);
22) gromadzą, przetwarzają, udostępniają i przekazują informacje na potrzeby planowania przestrzennego i centrów zarządzania kryzysowego;
23) planują utrzymanie śródlądowych dróg wodnych;
24) współdziałają z wojewodami w zakresie opracowywania wojewódzkiego planu zarządzania kryzysowego;
25) podejmują działania mające na celu bilansowanie ilościowe i jakościowe wód powierzchniowych i podziemnych;
26) podejmują działania mające na celu zapewnienie na potrzeby ludności, przemysłu oraz rolnictwa wody w odpowiedniej ilości i jakości;
27) pełnią funkcję organu regulacyjnego, o którym mowa w art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2024 r. poz. 757);
28) prowadzą system informacyjny gospodarowania wodami, o którym mowa w art. 329, oraz udostępniają gromadzone w tym systemie dane;
29) współpracują z Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej w zakresie opracowywania krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych i jego aktualizacji;
30) opiniują wieloletnie plany rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków;
31) realizują zadania regionalnej inspekcji wodnej.
4. Zarządy zlewni wykonują następujące zadania Wód Polskich:
1) z uwzględnieniem przepisów art. 397 ust. 3 prowadzą sprawy dotyczące:
a) decyzji, o których mowa w art. 80, art. 132, art. 135 ust. 1 pkt 1 i ust. 3, art. 226 ust. 4, art. 237 ust. 3, art. 271 ust. 7, art. 272 ust. 19, art. 273 ust. 6, art. 275 ust. 15 i 19, art. 310 ust. 7 oraz art. 311 ust. 6,
b) zgód wodnoprawnych, o których mowa w art. 388 ust. 1 pkt 1;
2) współuczestniczą w zapewnieniu ochrony ludności i mienia przed powodzią i przeciwdziałaniu skutkom suszy, na poziomie zlewni;
3) prowadzą sprawy dotyczące:
a) opłat za usługi wodne, o których mowa w art. 268 ust. 1 oraz w art. 269 ust. 1 pkt 2,
b) (uchylona)
c) administracyjnych kar pieniężnych, o których mowa w art. 472aa ust. 1;
4) zawierają porozumienia, o których mowa w art. 238 ust. 2;
5) ustalają wysokość należności, o których mowa w art. 306 ust. 1;
6) planują i prowadzą inwestycje z zakresu gospodarki wodnej, w tym pełnią funkcję inwestora albo inwestora zastępczego, w zakresie określonym w przepisach ustawy, z wyłączeniem śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym;
7) realizują i współdziałają w realizacji działań służących prowadzeniu zrównoważonego gospodarowania wodami, w tym osiągnięciu celów, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61, w zlewniach;
8) realizują zadania związane z utrzymaniem wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną, w tym obwałowań oraz obszaru międzywala;
9) realizują przedsięwzięcia związane z odbudową ekosystemów zdegradowanych przez eksploatację zasobów wodnych oraz współdziałają w tym zakresie z właściwymi organami i podmiotami;
10) współpracują z podmiotami korzystającymi z wód i wykonującymi urządzenia wodne, w tym z podmiotami planującymi budowę lub modernizację instalacji wykorzystujących hydroenergię do wytwarzania energii elektrycznej;
11) współpracują w zakresie utrzymania i rozwoju śródlądowych dróg wodnych z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność żeglugową;
12) wykonują działania ochronne zgodnie z ustaleniami planów zadań ochronnych i planów ochrony dla obszarów Natura 2000, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w odniesieniu do wód, do których prawa właścicielskie wykonują Wody Polskie lub podmioty, którym powierzono wykonywanie uprawnień właścicielskich na podstawie przepisów niniejszej ustawy;
13) utrzymują śródlądowe drogi wodne;
14) programują, planują i nadzorują wykonywanie urządzeń melioracji wodnych w trybie, o którym mowa w art. 199 ust. 2;
15) prowadzą ewidencje, o których mowa w art. 194 ust. 2, art. 196 ust. 1 i art. 302 ust. 1, oraz udostępniają dane zawarte w tych ewidencjach;
16) (uchylony)
17) dokonują uzgodnienia, o którym mowa w art. 53 ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2023 r. poz. 977, z późn. zm.), w zakresie melioracji wodnych;
18) prowadzą sprawy dotyczące powiadomień, o których mowa w art. 395a ust. 1 pkt 1, w przypadku robót, czynności lub urządzeń wodnych wykonywanych przez podmioty inne niż Wody Polskie.
5. Nadzory wodne, z uwzględnieniem przepisów art. 397 ust. 3, wykonują następujące zadania Wód Polskich:
1) prowadzą sprawy dotyczące decyzji, o których mowa w art. 232 ust. 4, art. 394 ust. 2 oraz w art. 424 ust. 1;
2) współuczestniczą w zapewnieniu ochrony ludności i mienia przed powodzią i przeciwdziałaniu skutkom suszy, na poziomie zlewni;
3) prowadzą sprawy dotyczące zgłoszeń wodnoprawnych;
4) przyjmują wnioski o wydanie zgód wodnoprawnych oraz innych decyzji przewidzianych w ustawie;
5) realizują i współdziałają w realizacji działań służących prowadzeniu zrównoważonego gospodarowania wodami, w tym osiągnięciu celów, o których mowa w art. 56, art. 57, art. 59 oraz w art. 61, w zlewniach;
6) utrzymują i eksploatują urządzenia wodne będące własnością Skarbu Państwa;
7) zapewniają sygnalizację o zagrożeniach w sytuacji wystąpienia ekstremalnych zjawisk hydrologicznych;
8) zapewniają oznakowanie szlaków żeglownych na śródlądowych drogach wodnych;
9) zapewniają należyty stan techniczny, obsługi i bezpieczeństwa budowli hydrotechnicznych będących własnością Skarbu Państwa;
10) dokonują odczytu wskazań przyrządów pomiarowych, stosownie do art. 272 ust. 14 i art. 275 ust. 10.
6. Wody Polskie mogą wykonywać działalność gospodarczą na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, polegającą na wykonywaniu działań w zakresie gospodarki wodnej obejmujących:
1) projektowanie, wykonywanie, utrzymywanie i eksploatację urządzeń wodnych;
2) wytwarzanie energii elektrycznej w instalacjach odnawialnych źródeł energii, o których mowa w art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii;
3) prowadzenie działalności edukacyjnej i turystycznej związanej z gospodarką wodną;
4) świadczenie usług w zakresie towarowego i pasażerskiego transportu wodnego;
5) inną działalność związaną z gospodarką wodną, z wyłączeniem działalności gospodarczej w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków.
7. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 2–5, Wody Polskie są uprawnione do wykorzystywania danych zgromadzonych w systemie ewidencji producentów oraz ewidencji gospodarstw rolnych, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
8. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa udostępnia nieodpłatnie Wodom Polskim dane, o których mowa w ust. 7.
9. Wody Polskie sporządzają programy:
1) realizacji zadań związanych z utrzymywaniem wód oraz pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną;
2) planowanych inwestycji w gospodarce wodnej.
10. Programy, o których mowa w ust. 9 pkt 2, podlegają uzgodnieniu z właściwymi wojewodami.
11. Programy, o których mowa w ust. 9, w zakresie śródlądowych dróg wodnych podlegają uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw żeglugi śródlądowej.
12. Programy, o których mowa w ust. 9, dotyczące planowanych inwestycji w gospodarce wodnej podlegają zaopiniowaniu przez ministra właściwego do spraw żeglugi śródlądowej.
13. Wody Polskie sporządzają roczny plan działania i przekazują ten plan do zatwierdzenia ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej w terminie do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok, którego dotyczy plan.
14. Wody Polskie sporządzają sprawozdanie z działalności za rok poprzedni i przekazują je do zatwierdzenia ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej w terminie do dnia 30 czerwca roku następnego.