Pojęcie "prawdopodobieństwo i wysokie prawdopodobieństwo"

Wbrew przekonaniu PG o nieobecności takich pojęć w praktyce polskiego prawa karnego jak wysokie prawdopodobieństwa czy bardzo wysokie prawdopodobieństwo, są one stosowane zarówno przez uczestników postępowania (ich pełnomocników), jak i przez sądy. (por. postanowienia SN w sprawach II KO 14/12; II KO 67/10; III KO 23/12; III KO 97/13; IV KO 48/14 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 14 listopada 2012 r., sprawa II AKa 279/12, w którym sąd użył pojęcia "bardzo duże prawdopodobieństwo").

Pojęcie wysokiego prawdopodobieństwa stosowane jest również w kontekście opinii wydawanych w orzeczeniach środków zabezpieczających określonych w kk. Biegli (psychiatrzy, psycholodzy) oceniają wówczas, czy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu podobnego do tego, w związku z którym opiniowano u sprawcy zniesienie poczytalności (art. 94 § 1 kk) albo czy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo ponownego popełnienia przestępstwa związanego z uzależnieniem od alkoholu lub innego środka odurzającego (art. 96 § 1 kk) (zob. J. K. Gierowski, K. Krajewski, K. Postulski, M. Siwek, L. K. Paprzycki, System Prawa Karnego. Środki zabezpieczające, Tom 7, Warszawa 2012, s. 189 i nast.).

Pojęcie "co najmniej wysokie prawdopodobieństwo" zawiera art. 93c pkt 4 oraz "wysokie prawdopodobieństwo" art. 93g kk W pierwszym przepisie ustawodawca stanowi, że: Środki zabezpieczające można orzec wobec sprawcy: w razie skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia za umyślne przestępstwo określone w rozdziale XIX, XXIII, XXV lub XXVI, popełnione w związku z zaburzeniem osobowości o takim charakterze lub nasileniu, że zachodzi co najmniej wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia.

Art. 93g kk stanowi, że: § 1. Sąd orzeka pobyt w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym wobec sprawcy określonego w art. 93c pkt 1, jeżeli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że popełni on ponownie czyn zabroniony o znacznej społecznej szkodliwości w związku z chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym. § 2. Skazując sprawcę określonego w art. 93c pkt 2 na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, karę 25 lat pozbawienia wolności lub karę dożywotniego pozbawienia wolności, sąd orzeka pobyt w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym, jeżeli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że popełni on czyn zabroniony o znacznej społecznej szkodliwości w związku z chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym. § 3. Skazując sprawcę określonego w art. 93c pkt 3 na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, karę 25 lat pozbawienia wolności lub karę dożywotniego pozbawienia wolności, sąd orzeka pobyt w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym, jeżeli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że skazany popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych.

Art. 203 § 1 k.p.k., stanowi, że: "W razie zgłoszenia przez biegłych takiej konieczności, badanie stanu zdrowia psychicznego oskarżonego może być połączone z obserwacją w zakładzie leczniczym tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo. Przepis art. 259 § 2 stosuje się odpowiednio, chyba że oskarżony wnosi o poddanie go obserwacji."

Oznacza to, że prawo karne - materialne oraz procesowe zawiera przepisy, w których ustawodawca kwantyfikuje prawdopodobieństwo popełnienia po raz kolejny czynu zabronionego, określając przesłanki zastosowania wobec sprawcy środka zabezpieczającego albo poddania go obserwacji w zakładzie psychiatrycznym.

Zważywszy na te argumenty, Trybunał stwierdza, że kwestionowane art. 14 oraz art. 11 ustawy z 2013 r. są zgodne z zasadą określoności przepisów prawa wywiedzioną z art. 2 Konstytucji.

Wyrok TK z dnia 23 listopada 2016 r., K 6/14, OTK-A 2016/98, Dz.U.2016/2205

Standard: 1170 (pełna treść orzeczenia)