Domniemanie niewinności w kontekście stosowania tymczasowego aresztowania (art. 3 D. 2016/343)

Art. 6 dyrektywy 2016/343, a także art. 6 i 47 karty nie mają zastosowania do ustawodawstwa krajowego uzależniającego zwolnienie tymczasowo aresztowanej osoby od wykazania przez tę osobę istnienia nowych okoliczności uzasadniających uwolnienie.

Art. 3 i 4 dyrektywy 2016/343 wymagają, by postanowienie o utrzymaniu tymczasowego aresztowania danej osoby przyjmowane przez organ sądowy nie przedstawiało tej osoby jako winnej (zob. podobnie wyrok z dnia 19 września 2018 r., Milev, C-310/18; a także postanowienie z dnia 12 lutego 2019 r., RH, C-8/19).

Stopień przekonania, jaki powinien posiadać sąd przyjmujący takie postanowienie w odniesieniu do sprawcy przestępstwa, szczegółowe zasady oceny różnych środków dowodowych i zakres uzasadnienia, jakie sąd ten powinien przedstawić w odpowiedzi na przedstawione mu argumenty, nie są regulowane dyrektywą 2016/343, lecz podlegają wyłącznie prawu krajowemu (zob. podobnie wyrok z dnia 19 września 2018 r., Milev, C‑310/18).

Z art. 4 dyrektywy 2016/343 wynika, że rozróżniono w niej orzeczenia sądowe rozstrzygające o winie, które wydawane są nieodzownie po przeprowadzeniu procesu karnego, od innych aktów proceduralnych, takich jak czynności oskarżyciela i wstępne decyzje o charakterze procesowym.

Zawarte w art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy 2016/343 odniesienie do wykazania „winy” należy zatem rozumieć jako skutkujące tym, że przepis ten ma za przedmiot regulację rozkładu ciężaru dowodu jedynie w ramach przyjęcia orzeczeń sądowych dotyczących winy.

Orzeczenie sądu mające za przedmiot jedynie ewentualne utrzymanie tymczasowego aresztowania osoby oskarżonej dotyczy wyłącznie rozstrzygnięcia kwestii, czy osoba ta powinna zostać uwolniona w świetle wszystkich istotnych okoliczności – bez określania, czy wspomniana osoba ponosi winę za zarzucane jej przestępstwo.

Wyrok TSUE z dnia 28 listopada 2019 r., C-653/19

Standard: 84389 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 267 TFUE i art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu interpretowanemu w orzecznictwie w taki sposób, że skutkuje ono obowiązkiem orzeczenia przez sąd krajowy w przedmiocie zgodności z prawem postanowienia o tymczasowym aresztowaniu bez możliwości skierowania do Trybunału wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym lub oczekiwania na jego odpowiedź.

Artykuły 4 i 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym w związku z motywem 16 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że wymogi wynikające z domniemania niewinności nie stoją na przeszkodzie – gdy właściwy sąd bada uzasadnione podejrzenie, że podejrzany lub oskarżony popełnił zarzucane mu przestępstwo, aby orzec w przedmiocie zgodności z prawem postanowienia o tymczasowym aresztowaniu – wyważeniu przez ten sąd przedstawionych mu dowodów obciążających i odciążających ani uzasadnieniu przez niego orzeczenia nie tylko poprzez wskazanie ustalonych okoliczności, lecz także poprzez rozstrzygnięcie w przedmiocie zarzutów obrońcy danej osoby, pod warunkiem że w orzeczeniu tym nie przedstawiono aresztowanej osoby jako winnej.

Wyrok TSUE z dnia 12 lutego 2019 r., C-8/19

Standard: 84438 (pełna treść orzeczenia)