Domniemanie niewinności w kontekście stosowania tymczasowego aresztowania (art. 3 D. 2016/343)

Dyrektywa nr 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym Domniemanie niewinności; in dubio pro reo (art. 42 ust. 3 Konstytucji i art. 5 k.p.k.) Podstawy ogólne stosowania środka zapobiegawczego (art. 249 k.p.k.)

Art. 6 dyrektywy 2016/343, a także art. 6 i 47 karty nie mają zastosowania do ustawodawstwa krajowego uzależniającego zwolnienie tymczasowo aresztowanej osoby od wykazania przez tę osobę istnienia nowych okoliczności uzasadniających uwolnienie.

Art. 3 i 4 dyrektywy 2016/343 wymagają, by postanowienie o utrzymaniu tymczasowego aresztowania danej osoby przyjmowane przez organ sądowy nie przedstawiało tej osoby jako winnej (zob. podobnie wyrok z dnia 19 września 2018 r., Milev, C-310/18; a także postanowienie z dnia 12 lutego 2019 r., RH, C-8/19).

Stopień przekonania, jaki powinien posiadać sąd przyjmujący takie postanowienie w odniesieniu do sprawcy przestępstwa, szczegółowe zasady oceny różnych środków dowodowych i zakres uzasadnienia, jakie sąd ten powinien przedstawić w odpowiedzi na przedstawione mu argumenty, nie są regulowane dyrektywą 2016/343, lecz podlegają wyłącznie prawu krajowemu (zob. podobnie wyrok z dnia 19 września 2018 r., Milev, C‑310/18).

Z art. 4 dyrektywy 2016/343 wynika, że rozróżniono w niej orzeczenia sądowe rozstrzygające o winie, które wydawane są nieodzownie po przeprowadzeniu procesu karnego, od innych aktów proceduralnych, takich jak czynności oskarżyciela i wstępne decyzje o charakterze procesowym.

Zawarte w art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy 2016/343 odniesienie do wykazania „winy” należy zatem rozumieć jako skutkujące tym, że przepis ten ma za przedmiot regulację rozkładu ciężaru dowodu jedynie w ramach przyjęcia orzeczeń sądowych dotyczących winy.

Orzeczenie sądu mające za przedmiot jedynie ewentualne utrzymanie tymczasowego aresztowania osoby oskarżonej dotyczy wyłącznie rozstrzygnięcia kwestii, czy osoba ta powinna zostać uwolniona w świetle wszystkich istotnych okoliczności – bez określania, czy wspomniana osoba ponosi winę za zarzucane jej przestępstwo.

Wyrok TSUE z dnia 28 listopada 2019 r., C-653/19

Standard: 84389 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 267 TFUE i art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu interpretowanemu w orzecznictwie w taki sposób, że skutkuje ono obowiązkiem orzeczenia przez sąd krajowy w przedmiocie zgodności z prawem postanowienia o tymczasowym aresztowaniu bez możliwości skierowania do Trybunału wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym lub oczekiwania na jego odpowiedź.

Artykuły 4 i 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym w związku z motywem 16 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że wymogi wynikające z domniemania niewinności nie stoją na przeszkodzie – gdy właściwy sąd bada uzasadnione podejrzenie, że podejrzany lub oskarżony popełnił zarzucane mu przestępstwo, aby orzec w przedmiocie zgodności z prawem postanowienia o tymczasowym aresztowaniu – wyważeniu przez ten sąd przedstawionych mu dowodów obciążających i odciążających ani uzasadnieniu przez niego orzeczenia nie tylko poprzez wskazanie ustalonych okoliczności, lecz także poprzez rozstrzygnięcie w przedmiocie zarzutów obrońcy danej osoby, pod warunkiem że w orzeczeniu tym nie przedstawiono aresztowanej osoby jako winnej.

Wyrok TSUE z dnia 12 lutego 2019 r., C-8/19

Standard: 84438 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 3 i art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie wydaniu wstępnych decyzji o charakterze procesowym, takich jak wydane przez organ sądowy postanowienie o przedłużeniu tymczasowego aresztowania, które opiera się na podejrzeniu lub obciążającym materiale dowodowym, pod warunkiem że decyzje te nie przedstawiają osoby tymczasowo aresztowanej jako winnej. Dyrektywa ta nie reguluje natomiast przesłanek wydawania postanowień o zastosowaniu tymczasowego aresztowania.

Wyrok TSUE z dnia 19 września 2018 r., C-310/18

Standard: 84405 (pełna treść orzeczenia)

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.