Zdolność sądowa Rzecznika Praw Pacjenta jest art. 55 u.p.p

Źródłem zdolności sądowej Rzecznika Praw Pacjenta jest art. 55 u.p.p., zgodnie z którym w sprawach cywilnych dotyczących naruszenia praw pacjenta, określonych w ustawie oraz w przepisach odrębnych, Rzecznik może z urzędu lub na wniosek strony żądać wszczęcia postępowania, oraz brać udział w toczącym się postępowaniu na prawach przysługujących prokuratorowi. Wykładnia językowa tego przepisu wskazuje, że zdolność ta dotyczy spraw związanych z naruszeniem praw pacjenta, a nie innych osób, choćby te osoby doznały krzywdy wskutek naruszenia praw pacjenta będącego dla nich osobą bliską. Wniosek płynący z wykładni językowej wspiera wykładnia systemowa i funkcjonalna ustawy. 

Z przepisu art. 41 wynika wyraźnie, że Rzecznik ustanowiony został do ochrony praw pacjenta i taki też zakres jego kompetencji wynika z przytoczonego wyżej art. 55 u.p.p.

Uprawnienie Rzecznika, określone ‎w art. 55 u.p.p. do działania na prawach przysługujących prokuratorowi oznacza tylko tyle, że przysługują mu prawa strony i - tak jak prokurator – może wnosić pozew lub przystępować do toczącego się postepowania, wnosić pisma procesowe, zgłaszać wnioski dowodowe, wnosić środki odwoławcze, nie ponosi też kosztów sądowych. Trzeba zwrócić uwagę, że polski system ochrony sprawowanej przez organy legitymowane formalnie do udziału w postępowaniu cywilnym opiera się na czytelnym zróżnicowaniu ich kompetencji. Prokuratorowi przysługuje kompetencja generalna, zgodnie bowiem z art. 7 k.p.c. może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego, nie dotyczy to jedynie spraw niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego, w których zakres jego zdolności sądowej określa ustawa. Innym organom, w tym Rzecznikowi Praw Pacjenta, przysługuje kompetencja ograniczona do spraw, w których konieczna jest specjalizacja czy szczególna wiedza. Taki system zapobiega kolizji uprawnień różnych organów do występowania z określonymi roszczeniami na rzecz innych osób.

W konsekwencji należy uznać, że Rzecznik Praw Pacjenta nie ma zdolności sądowej do wytoczenia powództwa o zadośćuczynienie na rzecz rodziców pacjenta zmarłego na skutek naruszenia jego praw.

Postanowienie SN z dnia 12 października 2018 r., V CSK 33/18

Standard: 79889 (pełna treść orzeczenia)