Niedopuszczalność ustanowienia służebność na części składowej nieruchomości

Służebność nie może być ustanawiana na części składowej nieruchomości.

Służebność gruntowa jest ustanawiana na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości (nieruchomości władnącej), a obciąża rzecz: nieruchomość obciążoną.

Wyeksponowanie w sentencji postanowienia działek ewidencyjnych, zamiast nieruchomości, może być zatem mylące, zwłaszcza jeśli - co nastąpiło w odniesieniu do „działki [...]2” - działka taka nie wyczerpuje całej powierzchni nieruchomości, złożonej także z innych działek. Może bowiem powstać wrażenie, że służebność została ustanowiona na rzecz każdoczesnego właściciela części nieruchomości władnącej - lub obciąża część nieruchomości obciążonej. Taka natomiast sytuacja nie mogłaby mieć miejsca w polskim porządku prawnym.

Prawo własności przysługuje w odniesieniu do rzeczy (nieruchomości), a nie części składowych rzeczy, które nie mogą być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych (art. 47 § 1 k.c.). Także ograniczone prawa rzeczowe są ustanawiane na rzeczach, a nie na ich częściach składowych. Kwestię tę w odniesieniu do służebności gruntowych rozstrzyga art. 285 § 1 in principio k.c., który stanowi, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości bliżej określonymi służebnościami.

Postanowienie SN z dnia 28 kwietnia 2022 r., II CSKP 29/22

Standard: 69623 (pełna treść orzeczenia)