Rzetelne postępowanie przygotowawcze - jawność akt

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu wielokrotnie odnosił się do kwestii utajnienia materiałów, na podstawie których podejmowane są decyzje w przedmiocie tymczasowego aresztowania w toku postępowania przygotowawczego (zob. m.in. wyroki: Lamy przeciwko Belgii w sprawie 10444/83, Lietzow przeciwko Niemcom w sprawie 24479/94, Garcia Alva przeciwko Niemcom w sprawie 23541/94, Schoeps przeciwko Niemcom w sprawie 25116/94, Shishkov przeciwko Bułgarii w sprawie 38822/97, Kehayov przeciwko Bułgarii w sprawie 41035/98, Turcan i Turcan przeciwko Mołdawii w sprawie 39835/05, a w sprawach polskich: Migoń przeciwko Polsce w sprawie 24244/94, Matyjek przeciwko Polsce w sprawie 38184/03, Chruściński przeciwko Polsce w sprawie 22755/04, Łaszkiewicz przeciwko Polsce w sprawie 28481/03).

We wszystkich tych sprawach ETPCz wyrażał opinię, że w sytuacji gdy obrońcy osoby pozbawionej wolności odmawia się dostępu do akt postępowania przygotowawczego, które są istotne dla skutecznego podważania legalności pozbawienia wolności, dochodzi do pogwałcenia zasady równości broni. Trybunał dostrzegał wprawdzie konieczność utajnienia części materiału dowodowego zebranego w trakcie śledztwa w celu zapobieżenia ingerencji podejrzanych w ten materiał, ale podkreślał, że nie może to być osiągane kosztem istotnego ograniczenia prawa do obrony. Przykładowo, w wyroku z 25 czerwca 2002 r. w sprawie Migoń przeciwko Polsce (skarga nr 24244/94) uznał, że informacje zawarte w pisemnym uzasadnieniu postanowienia o tymczasowym aresztowaniu nie wystarczyły skarżącemu do prowadzenia skutecznej obrony w postępowaniu aresztowym, skoro jego obrońca nie uzyskał zgody prokuratora na zaznajomienie się z aktami sprawy. Dalej Trybunał podkreślił, że "informacje, które są istotne dla oceny zasadności stosowania wobec podejrzanego tymczasowego aresztowania, powinny być w odpowiedni sposób udostępnione obrońcy podejrzanego" (por. M. Wąsek-Wiaderek, Zasada równości stron w polskim procesie karnym w perspektywie prawnoporównawczej, Kraków 2003, s. 245).

Wyrok TK z dnia 3 czerwca 2008 r., K 42/07, OTK-A 2008/5/77, Dz.U.2008/100/648

Standard: 4738 (pełna treść orzeczenia)