Wygaśnięcie umowy o pracę z upływem 3 miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego (art. 66 § 1 k.p.)

Przesłanką wygaśnięcia umowy o pracę na podstawie art. 66 § 1 k.p. jest upływ trzech miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, a nie trzymiesięczny okres tymczasowego aresztowania.

Trzymiesięczny okres nieobecności pracownika w pracy - stanowiący przesłankę wygaśnięcia umowy o pracę na podstawie art. 66 § 1 k.p. - oblicza się według przepisów prawa materialnego, w tym przypadku z zastosowaniem przepisów Kodeksu cywilnego o sposobie obliczania terminów (w tym art. 112 k.c.).

Okres tymczasowego aresztowania liczy się od chwili zatrzymania do chwili zwolnienia z aresztu. Do obliczenia czasu jego trwania nie ma zastosowania art. 123 k.p.k. dotyczący bezpośrednio terminów procesowych (terminów na dokonanie czynności procesowej, w szczególności wniesienie pisma procesowego). Do tymczasowego aresztowania nie można np. zastosować reguły przewidzianej w art. 123 § 1 k.p.k., że do biegu terminu nie wlicza się dnia, od którego liczy się dany termin. W przypadku tymczasowego aresztowania do okresu jego trwania wlicza się pierwszy dzień jego zastosowania, co wynika z art. 265 k.p.k

Trzymiesięczny okres nieobecności pracownika w pracy - stanowiący przesłankę wygaśnięcia umowy o pracę na tej podstawie - oblicza się według przepisów prawa materialnego, w tym przypadku z zastosowaniem przepisów Kodeksu cywilnego o sposobie obliczania terminów (w tym art. 112 k.c.), ponieważ Kodeks pracy nie normuje samodzielnie - z nielicznymi wyjątkami (por. np. art. 30 § 2[1] k.p.) - sposobu obliczania terminów. Oznacza to, że trzymiesięczny okres nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania nie musi pokrywać się (i na ogół nie pokrywa się) z trzymiesięcznym okresem tymczasowego aresztowania obliczonym na podstawie reguł wynikających z przepisów Kodeksu postępowania karnego (art. 251 § 2 k.p.k., art. 263 § 1 k.p.k., art. 265 k.p.k.).

Skoro art. 66 § 1 k.p. jest przepisem prawa materialnego, to skutki upływu określonego w nim terminu powinny być oceniane raczej według przepisów prawa materialnego (w tym przypadku Kodeksu cywilnego - stosowanego odpowiednio w stosunkach pracy - art. 300 k.p.), a nie na podstawie przepisów prawa procesowego regulujących podejmowanie czynności procesowych w postępowaniu karnym.

Okres tymczasowego aresztowania, o jakim stanowi art. 263 § 1 k.p.k., na ogół nie będzie dawał pracodawcy podstaw do stwierdzenia wygaśnięcia umowy o pracę na podstawie art. 66 § 1 k.p. Zwykle bowiem trzymiesięczny okres nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania (obliczony z zastosowaniem reguł prawa cywilnego - w szczególności art. 112 k.c.) upływać będzie już po okresie przewidzianym w art. 263 § 1 k.p.k., w okresie przedłużenia tymczasowego aresztowania na podstawie art. 265 § 2 k.p.k., czyli wówczas, gdy ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć postępowania przygotowawczego w terminie określonym w art. 265 § 1 k.p.k. i na wniosek prokuratora sąd pierwszej instancji, właściwy do rozpoznania sprawy, przedłużył tymczasowe aresztowanie na dalszy okres.

Przepis art. 66 § 1 k.p. ma funkcję gwarancyjną. Nieobecność pracownika w pracy spowodowana trzymiesięcznym pobytem w areszcie jest nieobecnością usprawiedliwioną, pracodawca nie może zwolnić pracownika z pracy natychmiast po zastosowaniu wobec niego tego środka zapobiegawczego (chyba że istnieją podstawy do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika). Okres ochronny kończy się z upływem pełnych trzech miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania (liczonych zgodnie z art. 112 k.c.). Dochodzi wtedy do wygaśnięcia stosunku pracy, jeżeli nieobecność pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania trwała trzy miesiące. Skutek ten następuje z mocy prawa, nie jest więc konieczne składanie przez pracodawcę w tym zakresie oświadczenia woli. Pracodawca stwierdza jedynie wygaśnięcie umowy o pracę.

Art. 66 § 1 k.p. przewiduje ustanie stosunku pracy z pracownikiem tymczasowo aresztowanym bez dokonywania wypowiedzenia i bez podejmowania przez pracodawcę innych czynności prawnych mających na celu rozwiązanie umowy o pracę.

Wyrok SN z dnia 2 marca 2011 r., II PK 213/10

Standard: 60656 (pełna treść orzeczenia)

Upływ trzymiesięcznego okresu nieobecności w pracy z powodu tymczasowego aresztowania skutkuje wygaśnięcie stosunku pracy z powołania (art. 66 § 1 w zw. z art. 69 KP)

Okres trzech miesięcy trwania tymczasowego aresztu w rozumieniu art. 66 § 1 KP należy liczyć od dnia zatrzymania (art. 224 KPK).

Wyrok SN z dnia 13 lutego 1997 r., I PKN 6/97

Standard: 60688 (pełna treść orzeczenia)