Przesłanki nabycia prawa do odprawy rentowej; związek ustania stosunku pracy z niezdolnością do pracy

Między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do świadczenia może zachodzić także związek funkcjonalny, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje przed spełnieniem warunków uprawniających do emerytury lub renty inwalidzkiej, ale nabycie prawa do jednego z tych świadczeń i przyznanie świadczenia po ustaniu zatrudnienia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej rozwiązanie stosunku pracy. Dlatego odprawa przysługuje pracownikowi, z którym stosunek pracy został rozwiązany w okresie niezdolności do pracy, jeżeli nabył prawo do renty z tego tytułu bezpośrednio po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (por. uchwały SN: z dnia 4 czerwca 1991 r., I PZP 17/91; z dnia 19 sierpnia 1992 r., I PZP 50/92; z dnia 7 stycznia 2000 r., III ZP 18/99)

Wyrok SN z dnia 16 września 2021 r., II PSKP 43/21

Standard: 59333 (pełna treść orzeczenia)

Słowo „związek” oznacza wzajemne powiązanie, które może mieć nie tylko charakter przyczynowy (rozwiązanie stosunku pracy następuje dlatego, że pracownikowi przysługuje prawo do świadczenia), ale także czasowy (rozwiązanie stosunku pracy zbiega się w czasie z nabyciem prawa do świadczenia niezależnie od przyczyny rozwiązania stosunku pracy), bądź czasowo-przyczynowy (przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do renty i rozwiązanie następuje w chwili przyznania świadczenia).

Między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do świadczenia może zachodzić także związek funkcjonalny, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje przed spełnieniem warunków uprawniających do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nabycie prawa do tego świadczenia i przyznanie świadczenia po ustaniu zatrudnienia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej rozwiązanie stosunku pracy (por. uchwałę SN z dnia 7 stycznia 2000 r., III ZP 18/99; także wyrok SN z dnia 4 lutego 2011 r., II PK 149/10).

Inaczej rzecz ujmując, jeżeli przepis prawa uzależnia prawo do odprawy ogólnie od związku ustania stosunku pracy z przejściem na rentę, to pracownik nabywa prawo do odprawy rentowej wówczas, gdy staje się rencistą w związku z ustaniem stosunku pracy.

Decydujące znaczenie dla nabycia prawa do odprawy rentowej ma zatem przejście na rentę połączone z definitywnym ustaniem stosunku pracy, czyli zmiana pracowniczego statusu na status rencisty przez pracownika, który w związku z ustaniem stosunku pracy korzysta z uzyskanych uprawnień rentowych (por. wyrok SN z dnia 6 czerwca 2000 r., I PKN 700/99).

Prawo do odprawy rentowej uwarunkowane związkiem ustania stosunku pracy i przejścia na rentę nie jest zatem uzależnione od sposobu rozwiązania stosunku pracy. Nie zależy też od rodzaju umowy (na czas nieokreślony czy na czas określony). Stąd też w orzecznictwie przyjmuje się, że pracownikowi, który przeszedł na rentę inwalidzką (rentę z tytułu niezdolności do pracy) po rozwiązaniu się umowy o pracę na czas określony z mocy prawa, przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna, gdy pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby stwierdzonej w czasie zatrudnienia i prowadzącej, po nieprzerwanym okresie pobierania zasiłku chorobowego, do przyznania mu renty (por. np. uchwałę SN z dnia 6 sierpnia 1998 r., III ZP 22/98, czy uchwałę SN z dnia 7 stycznia 2000 r., III ZP 18/99)

Wyrok SN z dnia 8 września 2015 r., I PK 297/14

Standard: 59346 (pełna treść orzeczenia)