Postanowienie z dnia 2009-06-16 sygn. ACz 674/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt 1 ACz 674/09

POSTANOWIENIE

Dnia 16 czerwca 2009 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Irma Kul

Sędziowie:      SA Marek Machnij

SA Jacek Grela (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2009 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: J i K

przeciwko pozwanemu: Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w I.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

od postanowienia Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

z dnia 25 lutego 2009 r. sygn. akt IC 13/09

postanawia:

odrzucić zażalenie

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt 1 ACz 674/09

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 lutego 2009 r., zapadłym w sprawie o sygn. akt I C 13/09. Sąd Okręgów}' w Bydgoszczy:

• 1.    odrzucił wniosek powoda o wyłączenie wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w Bydgoszczy,

• 2.     na podstawie art. 53' k.p.c. - odrzucił wniosek w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu wskazał m.in., że w piśmie procesowym z dnia 30 listopada 2008 r. i 10 lutego 2009 r. powód J; K wniósł o wyłączenie od rozpoznawania sprawy: Sędziego Sądu Okręgowego J        W          i, Sędziego Sądu Okręgowego W

B          Sędziego Sądu Okręgowego W            i wszystkich sędziów - całego Sądu

Okręgowego w Bydgoszczy. Jednocześnie wniósł o wyłączenie wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w Bydgoszczy, nie wskazując ich personalnie, pomimo wezwania, za wyjątkiem: Sędziego Sądu Okręgowego J         W           , Sędziego Sądu

Okręgowego W>        B        .W uzasadnieniu wniosku wywodził, że wszyscy

sędziowie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy są sprzymierzeńcem zła, ponieważ podjęli próbę śmierci cywilnej na osobie powoda, rozpowszechniali informację o jego rzekomym ubezwłasnowolnieniu (SSO J. W         ), są w ciągłych zatargach z powodem, działają

stronniczo, są „złym sądem” znęcają się moralnie i fizycznie nad powodem w różnych sprawach - we wszystkich wydziałach tego sądu okręgowego, wydają wyroki negatywne -złośliwie, z zemsty, anarchii, samowoli i nienawiści.

W tym stanie rzeczy. Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje;

Zgodnie z przepisami art. 48 i art. 49 k.p.c. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:

• 1)    w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;

• 2)     w' spraw'ach sw^rego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;

• 3)    w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

• 4)    w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;

7) w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator.

Niezależnie od przyczyn wymienionych wyżej, Sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli między nim a jedną ze stron lub jej przedstawicielem zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziego.

Z kolei, Sąd a quo wskazał, że w myśl art.53¹ k.p.c. wniosek oczywiście bezzasadny podlega odrzuceniu.

Następnie, Sąd I instancji zwrócił uwagę, że z akt sprawy wynika, że wymienieni przez powoda - imiennie - sędziowie nie zostali w ogóle wyznaczeni do prowadzenia niniejszego postępowania i ten wniosek jest oczywiście bezzasadny. Natomiast wniosek o wyłączenie wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w Bydgoszczy podlega odrzuceniu gdyż nie jest możliwe wyłączenie całego sądu, a jedynie poszczególnych imiennie’ wskazanych we wniosku sędziów - Postanowienie z dnia 8 grudnia 1999 r. - Sąd Najwyższy - III AO 54/99 -Wniosek o wyłączenie sądu jako nieprzewidziany w art. 48-52 k.p.c. jest niedopuszczalny i dlatego podlega odrzuceniu.

Kodeks postępowania cywilnego w przepisach art. 48-53 ustanowił i uregulował instytucję wyłączenia sędziego: z mocy samej ustawy, na żądanie sędziego i na wniosek strony. Nie wprowadził natomiast ’’wyłączenia sądu". Przekonują o tym zwłaszcza przepisy art. 50 § 1 i art. 52 § 1 tego Kodeksu, przewidujące wyraźnie ’’wniosek o wyłączenie sędziego". Z tego względu wniosek strony o wyłączenie sądu podlega odrzuceniu.

Mając na uwadze powyższe - ostatecznie uznał Sąd Okręgowy - należało na podstawie art. 48 i art. 49 k.p.c. a contrario postanowić jak w sentencji.

Powyższe rozstrzygnięcie zaskarżył zażaleniem powód i ponownie wniósł o wyłączenie wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w Bydgoszczy.

W uzasadnieniu zażalenia przywołał te same argumenty, które legły u podstaw sformułowania przez niego wniosku o wyłączenie.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje;

Zażalenie powoda nie podlegało uwzględnieniu.

Sąd Okręgowy podjął w okolicznościach sprawy prawidłową decyzję o odrzuceniu wniosku powoda o wyłączenie sędziów.

Jednakże, zdaniem Sądu Apelacyjnego, zbędnym było w istocie sporządzanie uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, a w konsekwencji nadawanie biegu zażaleniu powoda.

Z treści uzasadnienia do rzeczonego postanowienia, wynika, że Sąd a quo podzielił wniosek powoda o wyłączenie sędziów na dwie części.

Jedna z tych części, dotyczyła wniosku powoda skierowanego wobec imiennie wskazanych sędziów, jednakże takich, którzy nie mają nic wspólnego z prowadzeniem przedmiotowej sprawy. Tu, zdaniem Sądu I instancji, wniosek podlegał odrzuceniu, jako oczywiście bezzasadny, na podstawie art. 53’ k.p.c.

W takiej sytuacji, bezspornie należy przyjąć, że aktualnie postanowienie wydane w oparciu o dyspozycję art. 53^l k.p.c. nie podlega zaskarżeniu, a w konsekwencji nie ma obowiązku sporządzania uzasadnienia takiego orzeczenia.

Odrzucając z kolei, wniosek w drugiej części, Sąd Okręgowy uzasadnił swoją decyzję jego niedopuszczalnością ponieważ przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące wyłączenia sędziego, nie przewidują wniosku o wyłączenie całego sądu.

Sąd a quo przywołał pogląd Sądu Najwyższego zawarty w postanowieniu z dnia 8 grudnia 1999 r., III AO 54/99, opublikowanym w Monitorze Prawniczym 2000 z. 5 poz. 269, zgodnie, z którym „wniosek o wyłączenie sądu jako nieprzewidziany w art. 48-52 k.p.c. jest niedopuszczalny i dlatego podlega odrzuceniu.”

Generalnie, powyższe stanowisko jest słuszne, jednakże należałoby rozważyć - po zmianie stanu prawnego, w szczególności poprzez wprowadzenie art. 53* k.p.c. - czy bardziej adekwatna do rozwiązania rzeczonego problemu nie byłaby inna konstrukcja prawna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, należałoby wykorzystać w takiej sytuacji, właśnie powoływany już przepis art. 53¹ k.p.c.

Przypomnieć należy, że zgodnie z jego brzmieniem „ponowny wniosek o wyłączenie sędziego oparty na tych samych okolicznościach lub wniosek oczywiście bezzasadny podlega odrzuceniu bez składania wyjaśnień przez sędziego, którego dotyczy. O odrzuceniu orzeka sąd rozpoznający sprawę. Przepis art. 51 stosuje się odpowiednio. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.”

Rozważenia wymaga ta część cytowanego przepisu, która odnosi się do sformułowania: „wniosek oczywiście bezzasadny podlega odrzuceniu”.

W literaturze przedmiotu występują kontrowersje w zakresie rozumienia powyższego sformułowania. Podnosi się wadliwość tej konstrukcji, ponieważ skoro jest mowa o bezzasadności wniosku, to jest to merytoryczna ocena, a skoro tak, to wniosek winien podlegać oddaleniu a nie odrzuceniu (por. np. [w:] Bodio J., Demendecki T., Jakubecki A., Marcewicz O., Telenga P., Wójcik M.P., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Oficyna, 2008, tezy do art. 53¹ k.p.c.).

Z drugiej jednak strony, zdaniem Sądu Apelacyjnego, wykładnia teleologiczna i systemowa prowadzi do jednoznacznego wniosku, że odrzucenie wniosku w obowiązującej procedurze cywilnej zarezerwowane jest do apriorycznych rozstrzygnięć natury formalnej. Zatem, odrzucane są np. wnioski niedopuszczalne z mocy prawa.

W tym stanie rzeczy, można uznać, że zakres pojęciowy sformułowania „wniosek oczywiście bezzasadny” jest o wiele szerszy, tzn. obejmuje również przypadki niedopuszczalności wniosku. Wydaje się, że właśnie wykładnia teleologiczna, a więc odwołująca się do celu wprowadzenia tej konstrukcji prawnej, uzasadnia taką tezę. Ideą, bowiem, wprowadzenia przepisu art. 53¹ k.p.c. było wyeliminowanie a priori wniosków, nie nadających się do nadania im dalszego biegu, z przyczyn oczywistych.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego użycie przez ustawodawcę słowa „oczywiście”, stanowi podkreślenie i uwypuklenie braku wątpliwości w analizowanej kwestii.

Reasumując powyższe, można wyrazić pogląd, że wniosek o wyłączenie sądu jako nieprzewidziany w art. 48-52 k.p.c. jest niedopuszczalny, a przez to, jest on oczywiście bezzasadny, w rozumieniu art. 53¹ k.p.c. i dlatego, na podstawie tego przepisu, podlega odrzuceniu.

W takiej sytuacji, postanowienie sądu odrzucające wniosek o wyłączenie sądu, wydane na podstawie art. 53¹ k.p.c., nie podlega zaskarżeniu oraz uzasadnieniu.

Zatem, wniesione przez powoda zażalenie z dnia 20 kwietnia 2009 r., jako niedopuszczalne, podlegało odrzuceniu na podstawie art. 394 § 1 k.p.c. a contrario, ponieważ postanowienie wydane na podstawie art. 53¹ k.p.c. nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w spraawie, a także nie jest objęte zakresem dyspozycji art. 394 § 1 pkt. 10 k.p.c.