Wyrok z dnia 2022-12-07 sygn. I OSK 1305/20

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędziowie: sędzia NSA Zygmunt Zgierski sędzia del. WSA Maria Grzymisławska-Cybulska (spr) po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 22 stycznia 2020 r., sygn. akt II SA/Rz 1157/19 w sprawie ze skargi T. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] lipca 2019 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia świadczenia wychowawczego oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 22 stycznia 2020 r. sygn. II SA/Rz 1157/19 oddalił skargę T. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Rzeszowie z dnia [...] lipca 2019 r. nr [...]w przedmiocie ustalenia świadczenia wychowawczego.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył T. G. , zaskarżając to rozstrzygnięcie w całości. Żądaniem skargi kasacyjnej objęto uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem ponownego rozpoznania oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego. Wniesiono o rozpoznanie sprawy na rozprawie.

Zaskarżonemu wyrokowi na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – dalej jako: p.p.s.a. zarzucono:

1. rażące naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: art. 7, art. 8, art. 9, art. 10 i art. 79 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, - dalej: k.p.a., przez niedostateczne wyjaśnienie sprawy, poprzez nie przeprowadzenie wystarczająco wyczerpującego postępowania dowodowego;

2. naruszenie prawa materialnego, tj.:art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2018 r. poz. 2134, z późn. zm. - dalej: ustawa o pomocy), przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie;

3. art. 2 pkt 16 ustawy o pomocy przez jego niezastosowanie;

4. art. 2 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, poprzez brak poszanowania zasad praworządności i równego traktowania obywateli przez władze publiczne;

5. art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. w postaci uchybienia zasadzie prawdy obiektywnej i oparciu rozstrzygnięcia na przesłankach innych niż stan faktyczny istniejący w dacie wydawania przez organ decyzji.

Przewodniczący Wydziału I Izby Ogólnoadministracyjnej zarządzeniem z dnia 04 lipca 2022 r. poinformował strony, że Naczelny Sąd Administracyjny przeprowadza rozprawę wyłącznie zdalnie przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie jej na odległość, jeżeli wszystkie strony wyrażą na to zgodę. Jeżeli którakolwiek z wezwanych stron oświadczy, że nie ma możliwości technicznych uczestniczenia w rozprawie zdalnej, sprawa zostanie skierowana na posiedzenie niejawne. Wobec powyższego, strony zostały wezwane do zajęcia stanowiska w przedmiocie rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym. Pismem z dnia [...] lipca 2022 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Rzeszowie wyraziło zgodę na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału I Izby Ogólnoadministracyjnej z dnia 05 października 2022 r. sprawa została skierowana do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym stosownie do art. 15zzs⁴ ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm.).

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.

Przepis art. 193 zdanie drugie p.p.s.a. wyłącza odpowiednie stosowanie do postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym wymogów dotyczących koniecznych elementów uzasadnienia wyroku, które przewidziano w art. 141 § 4 w zw. z art. 193 zdanie pierwsze p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny nie przedstawia więc w uzasadnieniu wyroku oddalającego skargę kasacyjną opisu ustaleń faktycznych i argumentacji prawnej podawanej przez organy administracji i Sąd I instancji.

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie stwierdzono żadnej z przesłanek nieważności wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a., wobec czego rozpoznanie sprawy nastąpiło w granicach zgłoszonych podstaw i zarzutów skargi kasacyjnej.

Biorąc pod uwagę tak uregulowany zakres kontroli instancyjnej sprawowanej przez Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdzić należy, że skarga kasacyjna złożona w niniejszej sprawie nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

1. Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów skargi kasacyjnej dotyczących naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisów postępowania, w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wskazać trzeba, że bezzasadnie Sądowi I instancji postawiono ten zarzut.

Zarzuty dotyczące naruszenia art. 7, art. 8, art. 9, art. 10, art. 77 § 1 i art. 79 k.p.a. nie zostały w istocie przez skarżącego kasacyjnie uzasadnione. Jakkolwiek, w skardze kasacyjnej zarzucono Sądowi I instancji zaakceptowanie decyzji wydanych pomimo "niedostatecznego wyjaśnienia sprawy, polegającego na nieprzeprowadzeniu wystarczająco wyczerpującego postępowania dowodowego" oraz "uchybiających zasadzie prawdy obiektywnej i opartych na przesłankach innych niż stan faktyczny istniejący w dacie wydawania przez organ decyzji", to zarzuty te nie zostały w istocie skonkretyzowane poprzez odniesienie do konkretnych, okoliczności sprawy. Wbrew formułowanym w skardze kasacyjnej zarzutom naruszenia przepisów postępowania, skarżący kasacyjnie nie podważa przyjętych przez organy w niniejszej sprawie ustaleń. Istota sporu ogniskuje się wokół kwestii wysokości przyznanego świadczenia, które w przypadku opieki naprzemiennej (która w sprawie jest bezsporna) przysługuje każdemu z rodziców wykonujących opiekę naprzemienną w wysokości określonej ustawą (art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy). Obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości zmiany wysokości należnego świadczenia, w tym w szczególności jego zwiększenia, w zależności od sposobu i zakresu faktycznego wykonywania opieki czy niewystąpienia z odrębnym wnioskiem przez drugiego z rodziców.

2. Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, w rozpoznawanej sprawie nie sposób było również dopatrzyć się naruszenia art. 2 oraz art. 32 Konstytucji RP na skutek przyznania skarżącemu kasacyjnie świadczenia udzielonego w wysokości wynikającej z treści obowiązujących przepisów.

3.Niezasadnie Sądowi I instancji zarzucono naruszenie art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy. Na podstawie art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy, w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego. W zaskarżonym wyroku Sąd Wojewódzki dokonał prawidłowej wykładni tego przepisu i słusznie zaakceptował jego zastosowanie przez organy administracji publicznej orzekające w sprawie. Jak wynika, bowiem z akt skarżący kasacyjnie wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2018 r. wystąpił o przyznanie świadczenia wychowawczego na rzecz jego syna w okresie 2018 /2019. Decyzją z [...] marca 2019 r. Wójt Gminy [...] przyznał skarżącemu wnioskowane świadczenie wychowawcze w wysokości 250 zł miesięcznie, wskazując, że treść dokumentów przedstawionych przez skarżącego świadczy o tym, że wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem zostało powierzone obydwojgu rodzicom. Skarżący sprawuje opiekę nad synem w porównywalnych i powtarzających się okresach, a zatem sprawuje opiekę naprzemienną. Na skutek odwołania złożonego od tej decyzji przez skarżącego kasacyjnie, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Rzeszowie decyzją z [...] lipca 2019 r. utrzymało w mocy decyzję Wójta. Prawidłowo zatem przywołanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił skargę na powyższą decyzję. Wysokość świadczenia wychowawczego w przypadku sprawowania opieki naprzemiennej wynika wprost z przepisu art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy, i zakłada równy podział tego świadczenia pomiędzy rodziców. Wpływu na wysokość tego świadczenia nie ma fakt braku wystąpienia przez drugiego z rodziców o przyznanie tego świadczenia, gdyż żaden z obowiązujących przepisów nie przewiduje możliwości zwiększenia przyznanej kwoty.

4.Bezzasadnie Sądowi I instancji zarzucono naruszenie art. 2 pkt 16 ustawy o pomocy, poprzez jego niezastosowanie. Po pierwsze - należy podzielić pogląd prezentowany w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którym w świetle brzmienia art. 174 p.p.s.a. zasadniczo nie jest dopuszczalne formułowanie zarzutu skargi kasacyjnej jako zarzutu naruszenia przepisu prawa "poprzez jego niezastosowanie" czy "pominięcie" (por. wyroki NSA z: 1 czerwca 2004 r., OSK 284/04, 3 grudnia 2008 r., I OSK 1807/07, 14 maja 2007 r., I OSK 1247/06, 28 marca 2007 r., I OSK 31/07, 25 kwietnia 2012 r., II OSK 329/12, 6 grudnia 2013 r., I OSK 2255/12, 8 września 2017 r., I OSK 3080/15; postanowienie NSA z 2 marca 2012 r., I OSK 294/12). Po drugie - należy wskazać, że w administracyjnym toku instancji, organ II instancji, na skutek odwołania jest zobowiązany rozpoznać sprawę z uwzględnieniem okoliczności faktycznych i prawnych istniejących w dacie jego orzekania. Przepis art. 2 pkt 16 ustawy o pomocy został uchylony przez art. 1 pkt 2 lit. c ustawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019, poz. 924) zmieniając tę ustawę z dniem 1 lipca 2019 r. Przepis ten nie obowiązywał już więc, w dacie wydawania zaskarżonej w niniejszej sprawie decyzji Kolegium z dnia 31 lipca 2019 r.

Z tych też względów skarga kasacyjna, jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw, podlegała oddaleniu zgodnie z art. 184 p.p.s.a.