Wyrok z dnia 2012-10-03 sygn. II CSK 737/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CSK 737/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2012 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Marian Kocon

SSN Anna Kozłowska

Protokolant Anna Banasiuk

w sprawie z powództwa małoletniego P.W. -

działającego przez przedstawicielkę ustawową M.S.

przeciwko J.G. i M.G.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę,

po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 3 października 2012 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 14 lipca 2011 r., sygn. akt III Ca […],

1. oddala skargę kasacyjną

2. nie obciąża powoda kosztami postępowania kasacyjnego na rzecz pozwanej

3. przyznaje radcy prawnemu B.S. od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Ł. kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset), powiększoną o stawkę podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Ł. wyrokiem z dnia 22 października 2010 r. zasądził od pozwanej J.G. na rzecz powoda P.W. kwotę 50000 zł tytułem zadośćuczynienia, rentę w wysokości 100 zł miesięcznie i ustalił, że pozwana ponosi odpowiedzialność za przyszłe szkody wynikające z uszkodzenia ciała powoda, których doznał w dniu 5 kwietnia 2008 r. oraz oddalił powództwo wobec pozwanego M.G. Ustalił, że w dniu 5 kwietnia 2008 r. powód przyszedł do małoletniego syna pozwanych D.G. Chłopcy mieli wówczas po 9 lat i byli kolegami. D.G. uzyskał zgodę pozwanej na wyjście z domu na 15 minut. Po upływie około 10 minut wrócił do domu i zabrał ze swojego pokoju kredki, plastelinę i wykałaczki. Z tych materiałów chłopcy skonstruowali procę. Następnie na przemian strzelali z procy do drzewa. W chwili, kiedy procę miał D.G. wystrzelona wykałaczka poleciała w kierunku powoda i uderzyła go w oko. Spowodowało to zaćmę pourazową oka lewego. Sąd pierwszej instancji uznał, że pozwana nie uczyniła zadość obowiązkowi nadzoru nad małoletnim synem i uzasadnia to jej odpowiedzialność na podstawie art. 427 k.c.

Sąd Okręgowy w Ł., po rozpoznaniu apelacji pozwanej, wyrokiem z dnia 14 lipca 2011 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo w stosunku do pozwanej J.G. oddalił. Sąd Okręgowy uznał, że Sąd pierwszej instancji niezasadnie przyjął, iż pozwana z nienależytą starannością wykonywała ciążące na niej obowiązki związane z nadzorem nad postępowaniem małoletniego D.G. Podkreślił, że na podstawie art. 427 k.c. osoba zobowiązana do nadzoru odpowiada za czyn własny, a przyjęcie winy w nadzorze wymaga stwierdzenia konkretnego zaniedbania po stronie nadzorującego. Tymczasem pozwana wiedziała, z kim spotyka się jej syn, gdzie będzie przebywał i określiła czas zabawy z kolegą. Nadto przedmioty, które małoletni D.G. zabrał ze sobą nie mogły wzbudzić jej zaniepokojenia. Pozwana nie miała powodów by przypuszczać, ze zostaną wykorzystane w sposób zagrażający zdrowiu powoda. Nie można było także wymagać od pozwanej aby jej syn był ciągle pilnowany, tym bardziej, że na taką potrzebę nie wskazywała ani osobowość dziecka ani też jego dotychczasowy sposób postępowania. Uwzględniając powyższe brak było podstaw do przypisania pozwanej winy w nadzorze.

Skarga kasacyjna powoda została oparta na obu podstawach kasacyjnych określonych w art. 398³ § 1 k.p.c. Skarżący zarzucił naruszenie art. 427 k.c., art. 6 k.c. w zw. z art. 427 k.c. oraz art. 382 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. i art. 386 § 1 k.p.c. W oparciu o te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie apelacji pozwanej, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Ł. do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Zarzuty naruszenia przepisów postępowania były nieuzasadnione. Wbrew stanowisku skarżącego uzasadnienie zaskarżonego wyroku odpowiada wymogom ustawowym i pozwala na jego kontrolę kasacyjną. Sąd Okręgowy wskazał wyraźnie, w jakim zakresie podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, przytoczył ponownie okoliczności faktyczne, które w jego ocenie miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a także wskazał przepisy prawa, które stanowiły podstawę prawną rozstrzygnięcia. Nie naruszył zatem art. 328 § 2 k.p.c. Zarzut naruszenia art. 386 § 1 k.p.c., który określa sposób orzekania przez sąd drugiej instancji w razie uwzględnienia apelacji, nie może stanowić samodzielnej podstawy zarzutów kasacyjnych i uzasadniać uwzględnienia skargi kasacyjnej. Zgodnie z art. 398³ § 3 k.p.c. podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów. Podstawą uwzględnienia skargi kasacyjnej nie może być zatem zarzut naruszenia art. 382 k.p.c. poprzez „brak pełnej analizy materiału dowodowego". Podstawą takiego zarzutu może być natomiast pominięcie dowodów, co także zarzucał skarżący w odniesieniu do zeznań świadka K.S. i zeznań przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie daje jednak podstaw do stwierdzenia, że te dowody Sąd drugiej instancji pominął, skoro odwołał się do nich Sąd pierwszej instancji, a jego ustalenia podzielił Sąd Okręgowy za wyjątkiem tej części, która odnosiła się do wieku powoda i syna pozwanej.

Sąd Okręgowy nie naruszył art. 6 k.c. w zw. z art. 427 k.c. w wyniku ich błędnej wykładni, co zarzucał skarżący. Przepis art. 6 k.c. określa ogólne zasady rozkładu ciężaru dowodu w procesie. Sąd Okręgowy nie dokonał jego błędnej wykładni w tym zakresie. Przyjął również zasadnie, że na gruncie art. 427 k.c. na osobie zobowiązanej do nadzoru ciąży obowiązek wykazania, że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru. Ocena czy pozwana wykonywała należycie swoje obowiązki w tym zakresie była zaś związana z zastosowaniem tego przepisu w określonym stanie faktycznym i zarzut błędnej wykładni art. 6 w zw. z art. 427 k.c. nie mógł stanowić uzasadnionej podstawy do zakwestionowania tej oceny. Bezzasadny był także zarzut naruszenia art. 427 k.c. Przy związaniu Sądu Najwyższego ustaleniami faktycznymi, które stanowiły podstawę zaskarżonego orzeczenia i bezzasadności zarzutów wypełniających podstawę naruszenia przepisów postępowania brak jest podstaw do podważenia oceny Sądu Okręgowego, że pozwanej nie można przypisać winy w nadzorze. Sąd Okręgowy podkreślił zasadnie, że podstawa ku temu zachodzi jedynie wówczas, gdy da się wskazać konkretne zaniedbania po stronie osoby zobowiązanej do nadzoru. Sąd Okręgowy trafnie ocenił, że tego rodzaju zarzutów pod adresem powódki nie uzasadniają zarówno okoliczności w jakich bezpośrednio doszło do powstania obrażeń ciała u powoda, ja też sposób postępowania pozwanej w okresie poprzedzającym to zdarzenie.

Z przyczyn wyżej wskazanych skarga kasacyjna była pozbawiona uzasadnionych podstaw i podlegała oddaleniu na podstawie art. 398¹⁴ k.p.c. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c.