Wyrok z dnia 1999-03-25 sygn. III CKN 213/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CKN 213/98

Wyrok

Sądu Najwyższego

z dnia 25 marca 1999 r.

Uregulowana w art. 417 kc odpowiedzialność Skarbu Państwa uzależniona jest m.in. od zawinionego zachowania funkcjonariusza państwowego. Wykazanie winy funkcjonariusza państwowego nie wymaga jego identyfikacji.

Przewodniczący: Sędzia SN T. Domińczyk.

Sędziowie SN: A. Wypiórkiewicz (spr.), K. Zawada.

Sąd Najwyższy Izba Cywilna po rozpoznaniu w dniu 25 marca 1999 r. na rozprawie sprawy z powództwa Teresy P. przeciwko Skarbowi Państwa - Zarządowi Drogowemu (d. Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych) i […] Zakładowi Ubezpieczeń S.A. o odszkodowanie i zadośćuczynienie w kwocie 7.393 zł 99 gr na skutek kasacji pozwanego Skarbu Państwa - Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych od wyroku Sądu Wojewódzkiego z dnia 2 grudnia 1997 r., sygn. akt I Ca 254/97

oddala kasację i zasądza od Skarbu Państwa - Zarządu Drogowego na rzecz powódki Teresy P. kwotę 1000 (tysiąc) złotych kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy, wyrokiem z dnia 30 czerwca 1997 r., zasądził od pozwanych Skarbu Państwa - Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych oraz […] Zakładu Ubezpieczeń S.A. na rzecz powódki kwotę 7.393 zł 99 gr z ustawowymi odsetkami z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego.

Sąd Rejonowy wskazał jako podstawę prawną wyroku w stosunku do pozwanego Skarbu Państwa art. 417 k.c., a w odniesieniu do odpowiedzialności pozwanego Zakładu - art. 823 k.c. Przepisy te zastosowane zostały w następującym stanie faktycznym.

Dnia 25 maja 1994 r. powódka prowadziła własny samochód osobowy marki Fiat 125p, jadąc drogą wojewódzką nr [...]. W miejscowości L. uległa wypadkowi, zjeżdżając z drogi na przydrożną łąkę. Samochód przewrócił się na dach i uległ zniszczeniu. Do wypadku doszło w poślizgu na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej z drogą boczną, z której na skutek kilkudniowych opadów deszczu spływały żwir, błoto i muł na drogę nr [...], powodując śliskość jej asfaltowej nawierzchni. Naniesienie żwiru, błota i mułu spowodowane było nachyleniem drogi bocznej pod kątem co najmniej 10 stopni w stosunku do drogi wojewódzkiej, a także tym, że jezdnia drogi bocznej przy skrzyżowaniu nie była wykonana z asfaltu, lecz jedynie utwardzona żwirem i kamieniami. Obwód drogowo-mostowy należący do pozwanej Dyrekcji nie podejmował działań zmierzających do usunięcia niebezpieczeństwa dla ruchu drogowego wynikającego ze wskazanego stanu rzeczy. Dopiero po wypadku przeprowadzono prace pogłębiające rowy odpływowe i udrażniające przepusty.

Na zasądzoną kwotę składają się koszty naprawy samochodu (5.893 zł 99 gr) oraz zadośćuczynienia za krzywdę (1.500 zł), gdyż powódka doznała w wypadku uszkodzenia ciała.

Pozwani pozostawali w stosunku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Sąd Wojewódzki, wyrokiem z dnia 2 grudnia 1997 r., oddalił apelacje wniesione przez obydwa pozwane podmioty.

Sąd drugiej instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na ustaleniach poczynionych przez Sąd Rejonowy, uznając ich prawidłowość. W szczególności Sąd Wojewódzki odrzucił jako nie wykazaną dowodowo wersję prezentowaną przez pozwaną Dyrekcję, jakoby do wypadku doszło w wyniku błędu kierowcy pojazdu i działania siły wyższej. Nie podzielił też Sąd apelacyjny zarzutu braku winy po stronie funkcjonariuszy pozwanego Skarbu Państwa w warunkach okazywanej przez nich bezczynności w zakresie działań niezbędnych do usunięcia zagrożenia wynikającego z istniejącej wadliwości w urządzeniu drogi wojewódzkiej. Natomiast odpowiedzialność Skarbu Państwa nie jest zależna od wykazania przez poszkodowanego winy konkretnie wskazanego funkcjonowania.

Kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego wywiódł pozwany Skarb Państwa z podstawy przewidzianej w art. 393¹ pkt 1 k.p.c. W jej ramach zarzuca naruszenie art. 417 k.c. przez błędną jego wykładnię, polegającą na przypisaniu skarżącego odpowiedzialności bez wykazania winy funkcjonariuszy. Domaga się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Zarzut błędnej wykładni art. 417 k.c. przez przypisanie Skarbowi Państwa odpowiedzialności niezależnie od winy funkcjonariusza państwowego jest całkowicie nieuzasadniony, gdyż Sąd Wojewódzki prawidłowo i zgodnie z utrwalonymi kierunkami wykładni sądowej (por. m.in. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1971 r., III CZP 33/70 - OSN z 1971 r. Nr 2, poz. 59) przyjął, że uregulowana w wymienionym art. 417 k.c. odpowiedzialność Skarbu Państwa uzależniona jest m.in. od zawinionego zachowania funkcjonariusza państwowego. Trafnie też Sąd II instancji uznał, że wykazanie winy funkcjonariusza państwowego nie wymaga jego identyfikacji oraz prawidłowo wskazał, na czym polega zawinione zachowanie funkcjonariuszy strony pozwanej.

Jeżeli rozumieć podniesiony w kasacji zarzut naruszenia prawa materialnego jako w istocie wywiedziony z podważenia dokonanych przez Sąd Wojewódzki ustaleń faktycznych, to brak przytoczenia w kasacji podstawy zaskarżenia z art. 393¹ pkt 2 k.p.c. zarzut taki czyni bezprzedmiotowym. Skarżący bowiem, kwestionując w uzasadnieniu kasacji ustalenia co do winy po stronie funkcjonariuszy państwowych oraz przyczyny wypadku nie wymienił przepisów prawa procesowego, których naruszenie doprowadziło do przyjęcia przez Sąd wadliwych ustaleń jako podstawy rozstrzygnięcia. W takim stanie rzeczy rozpoznanie kasacji musi ograniczyć się do oceny zarzutu błędnej wykładni art. 417 k.c. Jak już wyżej Sąd Najwyższy stwierdził zarzut ten jest nieuzasadniony, co skutkuje oddalenie kasacji na podstawie art. 393¹² k.p.c.

O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na mocy art. 393¹⁹ k.p.c. w związku z art. 391, art. 98, art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 7, § 15 ust. 4 rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. Nr 254, poz. 1013).