Wyrok z dnia 2015-12-18 sygn. I ACa 476/15

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I ACa 476/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący	:	SSA Krzysztof Chojnowski (spr.)
Sędziowie	:	SA Beata Wojtasiak SO del. Grażyna Wołosowicz
Protokolant	:	Izabela Lach

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2015 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w M.

o uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 20 lutego 2015 r. sygn. akt I C 332/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt. II w ten sposób, że odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  odstępuje od obciążania powoda kosztami instancji odwoławczej.

(...)

UZASADNIENIE

Powód A. S. domagał się uchylenia:

- uchwały nr (...)z dnia 12.05.2014 r. o odwołaniu obecnego zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej przy ulicy (...);

- uchwały nr (...) z dnia 12.05.2014 r. o powołaniu nowego zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej przy ulicy (...);

- uchwały nr (...) z dnia 12.05.2014 r. o wyborze administratora Wspólnoty Mieszkaniowej przy ulicy (...)

oraz zasądzenia na jego rzecz powoda kosztów procesu.

Pozwana Wspólnota Mieszkaniowa przy ulicy (...) w M. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2015 roku Sąd Okręgowy w Olsztynie oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w M. kwotę 933 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie nastąpiło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Na nieruchomości przy ulicy (...) w M. znajduje się łącznie 21 lokali, w tym 19 lokali mieszkalnych i 2 lokale użytkowe, których właściciele tworzą wspólnotę mieszkaniową. Do dnia 30 kwietnia 2013 roku zarząd wspólnoty mieszkaniowej był trzyosobowy. W jego skład wchodzili A. S., W. R. oraz W. M.. Na mocy uchwały z dnia 30 kwietnia 2013 roku w skład zarządu weszli jedynie A. S. oraz W. R., albowiem przyjęto rezygnację W. M.. Na zebraniu w dniu 31 marca 2014 roku, prowadzonym przez powoda, dwoje z członków wspólnoty domagało się odwołania dotychczasowego zarządu wspólnoty. Zebranie zostało przerwane przez powoda. Nie zostały podjęte żadne uchwały, nie wyznaczono również terminu kolejnego zebrania.

W dniu 3 kwietnia 2014 r. pięcioro członków wspólnoty reprezentujących łącznie (...) części udziałów w nieruchomości wspólnej zwróciło się z pismem do W. R. o zwołanie zebrania wspólnoty w terminie 7 dni od doręczenia pisma. W. R. odmówił przyjęcia tego pisma. Wobec tego zostało ono nadane w dniu 04.04.2014r. pocztą na jego adres oraz na adres powoda A. S. w M.. Pismo zostało doręczone W. R. dnia 22.04.2014r., pismo skierowane do A. S. nie zostało podjęte.

W tej sytuacji część członków wspólnoty, w tym M. B., postanowiła samodzielnie zwołać zebranie członków wspólnoty na dzień 12 maja 2014 roku. Informacja o terminie zebrania wspólnoty z podaniem daty, godziny oraz miejsca zebrania została przez nich wywieszona w gablocie w budynku nieruchomości. Zawiadomienie o zebraniu wskazywało przebieg zebrania, które miało dotyczyć odwołania obecnego zarządu Wspólnoty, powołania nowego zarządu Wspólnoty, wyboru administratora Wspólnoty oraz inne ewentualne wnioski i sprawy. Zawierało także wskazanie członków wspólnoty zwołujących zebranie wraz z ich podpisami. Do A. S. zawiadomienie o tym terminie zebrania zostało ponadto wysłane na adres jego miejsca zamieszkania w W. – zawiadomienie to nie zostało przez niego podjęte.

Na zebraniu w dniu 12 maja 2014 roku obecnych było początkowo 13, a następnie 12 właścicieli mieszkań, albowiem po otwarciu zebrania W. R. opuścił zebranie. Podczas zebrania, którego przebieg był protokołowany przez E. K., została podjęta uchwała nr(...) o odwołaniu dotychczasowego zarządu. Głosy za oddało 12 członków wspólnoty, co odpowiadało liczbie 687 udziałów w nieruchomości, 0 głosów było przeciw oraz 0 głosów wstrzymujących się. Uchwała nr (...) o powołaniu nowego zarządu, do którego zostali zgłoszeni M. D., E. K. i K. B. również podjęta została głosami 12 członków wspólnoty „za”, co odpowiadało 687 udziałom w nieruchomości wspólnej. Nadto podjęto uchwałę nr (...) o wyborze nowego administratora Wspólnoty – 12 członków wspólnoty oddało głosy „za”, co odpowiadało 687 udziałom w nieruchomości wspólnej. Jako administratora wybrano TBS (...) w M..

Troje z właścicieli w osobach: D. B., G. A. oraz M. B., na podstawie dostarczonych na piśmie pełnomocnictw, było reprezentowanych przez pełnomocników w osobach odpowiednio: A. L., T. K. oraz A. M..

Sąd nie miał wątpliwości, że powód stosownie do art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali, jako właściciel lokalu położonego przy ulicy (...) posiada legitymację do zaskarżenia podjętych w dniu 12 maja 2014 roku uchwał. Nadto poza sporem było, że członkowie wspólnoty mogą w każdej chwili na mocy uchwały właścicieli lokali odwołać zarząd, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie.

W ocenie Sądu z uwagi na to, że w głosowaniu nad uchwałami na zebraniu wzięła udział większość członków wspólnoty liczona według wielkości udziałów (12 osób, co odpowiadało 687 udziałom), to, mimo pewnych uchybień dotyczących sposobu zwołania zebrania, ewentualne uchybienia w procesie zawiadomienia i zwołania zebrania zostały w ten sposób sanowane.

Sąd uznał, że twierdzenia powoda o wadliwej formie udzielonych pełnomocnictw przez D. B., R. T. i M. B. były niezasadne. Mając na uwadze, że art. 98 k.c. stanowi, iż pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu, a do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności, Sąd uznał, że żadna z podejmowanych uchwał nie dotyczyła kwestii przekraczających zwykły zarząd nieruchomością, określonych w art. 22 ust. 3 u.w.l., wobec czego pełnomocnictwo rodzajowe nie było wymagane. Wobec tego w ocenie Sądu wystawione pełnomocnictwa były wystarczające do uznania ważności głosów tych właścicieli.

Tym samym Sąd uznał, że powód nie udowodnił, iż zaskarżone przez niego uchwały są niezgodne z przepisami prawa lub z umową właścicieli lokali albo naruszają zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub w inny sposób naruszają obiektywnie uzasadnione interesy powoda i z tym przyczyny, jego powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Powyższy wyrok w całości zaskarżył apelacją powód zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 22 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) (dalej: „u.w.l.") w zw. z art. 20 ust. 2 u.w.l., poprzez niewłaściwe zastosowanie, polegające na błędnym przyjęciu przez sąd I instancji, iż zaskarżone uchwały nie dotyczyły kwestii przekraczających zwykły zarząd nieruchomością wspólną,

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 56 k.c. i art. 65 § 1 k.c. w zw. z art. 98 k.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie, polegające na dokonaniu wadliwej wykładni oświadczeń woli zawartych w dokumentach pełnomocnictw udzielonych przez D. B., R. T. i M. B., skutkującej błędnym przyjęciem przez sąd I instancji, że rzeczone pełnomocnictwa są pełnomocnictwami określającymi rodzaj czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (pełnomocnictwami rodzajowymi),

3.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 25 ust. 1 u.w.l. w zw. z art. 23 ust. 2 u.w.l. w zw. z art. 32 u.w.l., poprzez niewłaściwe zastosowanie, polegające na nieuchyleniu przez sąd I instancji zaskarżonych uchwał, podczas gdy istniała niezgodność z prawem zaskarżonych przez powoda uchwał, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonych uchwał, polegająca na ich wadliwym podjęciu przez zebranie, na które nie stawiła się większość członków wspólnoty reprezentująca również większość udziałów w nieruchomości wspólnej i wynikająca z braku należytego umocowania pełnomocników reprezentujących D. B., R. T. i M. B.;

4.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 k.p.c., polegające na dokonaniu wadliwej i wzajemnie ze sobą sprzecznej oceny dowodów i przyjęciu, że udzielający pełnomocnictw mocodawcy - właściciele lokali - wiedzieli o zebraniu zorganizowanym w dniu 12 maja 2014 r.

5.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 k.p.c., polegające na dokonaniu dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego niniejszej sprawy, która skutkowała przyjęciem, że zawiadomienie o terminie zebrania zostało „wywieszone w sposób dotychczas zwyczajowo przyjęty na tablicy ogłoszeń", podczas gdy z dowodu z przesłuchania powoda (który to dowód sąd I instancji uznał za wiarygodny i niesprzeczny z zeznaniami przesłuchiwanej w charakterze pozwanej E. K.) wynika, że zebrania wspólnoty mieszkaniowej zwyczajowo były zwoływane nie tylko przez wywieszenie ogłoszenia na tablicy ogłoszeń, ale również poprzez osobiste doręczenie zawiadomień właścicielom lokali przez członków zarządu wspólnoty mieszkaniowej, a w przypadku odmowy osobistego odbioru, poprzez doręczenie przesyłki poleconej, co gwarantowało, iż wszyscy właściciele lokali - również ci, którzy nie zamieszkują przy ul. (...) w M. - zostaną zawiadomieni o terminie zebrania oraz porządku obrad;

6.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 229 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c., polegające na uznaniu przez sąd I instancji, że przedmiotowe pełnomocnictwa „w dostateczny sposób indywidualizowały one rodzaj czynności prawnej oraz jej przedmiot, by uznać je za wystarczające do uznania ważności głosów tych właścicieli";

7.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, tj. art. 232 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c., polegające na bezzasadnym przyjęciu przez sąd I instancji, że D. B., R. T. i M. B. znali porządek obrad zebrania zwołanego na dzień 12 maja 2014 r., pomimo nieudowodnienia tej okoliczności przez pozwanego, podczas gdy z przeprowadzonych w niniejszej sprawie dowodów wynika, że nie zostały dochowane zasady dotyczące sposobu zawiadomienia o terminie zebrania, bowiem zostało ono wywieszone na tablicy ogłoszeń, co w braku przedstawienia przez pozwanego innych dowodów wyklucza przyjęcie, że D. B., R. T. i M. B. znali porządek obrad zebrania zwołanego na dzień 12 maja 2014 r.

Mając powyższe na uwadze wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za postępowanie apelacyjne, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Przed wniesieniem apelacji powód wywiódł także zażalenie na zawarte w punkcie II wyroku postanowienie o kosztach procesu zarzucając naruszenie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Wobec późniejszego wywiedzenia apelacji odrębne rozpoznawanie powyższego zażalenia było z mocy art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. niedopuszczalne – należało je rozpoznać w ramach oceny zasadności apelacji.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja w zakresie roszczenia głównego okazała się niezasadna.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są prawidłowe i Sąd Apelacyjny, co do zasady je podziela, uznając jednak, że zgromadzony materiał dowodowy nie dał podstaw do stwierdzenia jaki był zakres pełnomocnictw udzielonych przez D. B., R. T. i M. B..

Mając zatem na względzie treść zarzutów apelacyjnych oraz fakt, że w postępowaniu cywilnym obowiązuje model apelacji pełnej, który polega na tym, że sąd drugiej instancji rozpatruje sprawę ponownie, czyli w sposób w zasadzie nieograniczony jeszcze raz bada sprawę rozstrzygniętą przez sąd pierwszej instancji oraz w granicach zaskarżenia może dokonać własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody, Sąd postanowił na podstawie art. 232 k.p.c. dopuścić z urzędu dowód z zeznań wyżej wymienionych osób na okoliczność treści udzielonych pełnomocnictw i zakresu umocowania pełnomocników. W ocenie Sądu Apelacyjnego dopuszczenie powyższych dowodów z urzędu nie narusza zasady równości stron choćby z tej przyczyny, że w okolicznościach niniejszej sprawy wynik tego dowodu nie był znany, a ustalenie faktów, co do których zeznawali ci świadkowie, było niezbędne dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy.

Powyższe było o tyle istotne, że wbrew odmiennej ocenie Sądu Okręgowego, uznać należy, że odwołanie zarządu i powołanie nowego (także wybór administratora) stanowią niewątpliwe czynności przekraczające zwykły zarząd nieruchomością, gdyż analiza przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali wskazuje, że jedynie czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, podejmowane przez wspólnotę mieszkaniową, wymagają dla swej skuteczności podjęcia uchwały (art. 22 ust.2 u.w.l.). Takie czynności zostały, co prawda, wskazane w ust. 3 art. 22 u.w.l., lecz jak wynika z brzmienia tego przepisu nie stanowią one zamkniętego katalogu czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną. Jednakże, jak trafnie wskazuje na to strona apelująca, skoro art. 20 ust. 2 ustawa o własności lokali wprost stanowi, że czynności związane z odwołaniem lub zawieszeniem członków zarządu wymagają podjęcia uchwały przez właścicieli lokali, to takie czynności są czynnościami przekraczającymi zakres zwykłego zarządu. Uznać tym samym należy, że odwołanie zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w M. i powołanie nowego oraz wybór nowego administratora wymagały niewątpliwie podjęcia uchwały jako czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu, a co za tym idzie, wymagały również posiadania przez pełnomocników członków wspólnoty pełnomocnictwa rodzajowego do głosowania w tych sprawach. Nie ulega przy tym wątpliwości, że jeżeli pełnomocnictwo nie określa precyzyjnie rodzaju czynności, dla ustalenia rzeczywistej woli reprezentowanego mają zastosowanie reguły interpretacyjne obowiązujące przy tłumaczeniu oświadczeń woli (art. 56 k.c. i art. 65 k.c.), a do ich zastosowania przydatne mogą okazać się dowody ze źródeł osobowych.

W tym kontekście ustalić przede wszystkim należy, że M. B., udzielając pełnomocnictwa A. M., wiedział, że przedmiotem zebrania w dniu 12 maja 2-14 roku jest odwołanie zarządu i powołanie nowego oraz wybór nowego administratora. Wskazują na to jego zeznania złożone w charakterze świadka na rozprawie apelacyjnej w dniu 18 grudnia 2015 roku, gdzie podkreślił, że odwołanie zarządu stanowić miało główny punkt zebrania. Nadto M. B. był jedną z pięciu osób, które podpisały się pod zawiadomieniem o zebraniu, w którym to szczegółowo wymieniony został przebieg zebrania.

Świadek R. T. w swoich zeznaniach wskazywała, że również wiedziała o planach zmiany zarządu. Podkreśliła w nich, że wcześniej również próbowano dokonać tych zmian. W jej ocenie udzielone pełnomocnictwo zostało udzielone przede wszystkim do odwołania starego zarządu i powołania nowego. Wskazywała również, że wśród członków wspólnoty była wola zmiany administratora na podmiot zewnętrzny i jej pełnomocnictwo również obejmowało tę kwestię.

Również świadek D. B., udzielając pełnomocnictwa wiedział, że przedmiotem zebrania w dniu 12 maja 2015 roku będzie odwołanie starego zarządu i powołanie nowego. Nadto w zeznaniach twierdził, że sporządzone przez niego „upoważnienie” dotyczyło również wyboru nowego administratora i także w tym celu zostało wystawione. Świadek, który przy ul. (...) w M. nie zamieszkuje, a jedynie prowadzi działalność gospodarczą, nie pamiętał, czy zapoznał się z porządkiem obrad, jednakże informacje, co do przedmiotu obrad uzyskał przed wystawieniem pełnomocnictwa od A. L. (pełnomocnika).

Analiza zeznań powyższych świadków prowadzi do wniosku, że brak było podstaw do kwestionowania ich wiarygodności, gdyż były one spójne i logiczne oraz znajdywały swoje odzwierciedlenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Zestawiając zatem treść udzielonych pełnomocnictw, z których wynika, że zostały udzielone po ogłoszeniu zebrania, ze wskazaniem konkretnej daty zebrania, z zeznaniami złożonymi przez świadków w dniu 18 grudnia 2015 roku, w oparciu o reguły interpretacyjne obowiązujące przy tłumaczeniu oświadczeń woli (art. 56 k.c. i art. 65 k.c.) uznać należy, że udzielone pełnomocnictwa miały charakter pełnomocnictwa rodzajowego.

Tym samym kontrola instancyjna dokonana w zakresie skarżonych uchwał zebrania Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w M. w sprawie odwołania zarządu w którym zasiadał powód i powołania nowego oraz wyboru administratora, nie wykazała nieprawidłowości świadczących o tym, że za podjęciem niniejszej uchwały nie głosowała wymagana ustawą większość właścicieli lokalu liczona według ilości udziałów, zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o własności lokali. W konsekwencji ustalenia Sądu Okręgowego w tym zakresie należy uznać w całej rozciągłości za prawidłowe.

Wobec powyższego kwestie związane ze sposobem zwołania zebrania nie mogły mieć wpływu na treść podjętych uchwał, gdyż bezsprzecznie na zebranie wspólnoty 12 maja 2014 roku stawiła się większość członków wspólnoty (według ilości przysługujących im udziałów) i wszyscy obecni głosowali – każda z zaskarżonych uchwał została podjęta liczbą 12 głosów „za” członków wspólnoty, co odpowiadało (...) części udziałów w nieruchomości wspólnej. Tym samym, tak jak wskazywał to Sąd Okręgowy, zarzuty nieprawidłowego zwołania zebrania mogły być uznane za zasadne i stanowić przyczynę unieważnienia uchwały jedynie w sytuacji, gdy kwestionujący wykazałby, że miały wpływ na treść uchwał podjętych w trakcie zebrania (por. wyrok z dnia 16 października 2002 r., IV CKN 1351/00, OSNC 2004, nr 3, poz. 40, czy z dnia 8 lipca 2004 r., IV CK 543/03, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 132). Takich dowodów skarżący jednak nie zaoferował.

Ostatecznie zatem brak było podstaw do uwzględnienia apelacji powoda, choć jak to wynika z wcześniejszych rozważań, niektórym zarzutom nie sposób było odmówić słuszności. Jednakże zgromadzony materiał dowodowy, w tym także dopuszczone na etapie postępowania apelacyjnego dowody z przesłuchania świadków D. B., R. T. i M. B., te wątpliwości obalają.

Na uwzględnienie natomiast zasługiwała apelacja w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach procesu za I instancję. Mając na uwadze treść pełnomocnictw oraz fakt, że dowód z przesłuchania wyżej wskazanych osób został przeprowadzony dopiero na etapie postępowania apelacyjnego, to subiektywne odczucie powoda o słuszności dochodzonego roszczenia, w obliczu braku dostatecznych informacji o zakresie udzielonych pełnomocnictw w momencie wniesienia pozwu i apelacji, nie może skutkować obciążenie go kosztami procesu za obie instancje. Uznając zatem, że w sprawie zaszedł wypadek szczególnie uzasadniony (art. 102 k.p.c. ) należało na podstawie art. 386 § 1 k.p.c zmienić postanowienie Sądu I instancji w przedmiocie kosztów sądowych i odstąpić od obciążania powoda kosztami procesu za tę instancję.

W pozostałym zakresie apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie i podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Stosowanie do wcześniejszych rozważań, należało również na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpić od obciążenia powoda kosztami instancji odwoławczej.

(...)