Wyrok z dnia 1974-11-21 sygn. II CR 639/74

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 639/74

Wyrok z dnia 21 listopada 1974 r. 

Przewidziany w art. 4 ustawy z dnia 22 kwietnia 1959 r. o utrzymaniu czystości i porządku w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 27, poz. 167) obowiązek zabezpieczenia dróg i terenów przed skutkami gołoledzi odnosi się również do uczęszczanych alei w ogólnie dostępnych parkach i na skwerach. W sytuacji określonej w ustępie tego przepisu obowiązek ten ciąży na właściwych organach administracji państwowej.

Przewodniczący: sędzia Z. Wasilkowska. Sędziowie: J. Krajewski (sprawozdawca), S. Gurgul.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Apolonii D. przeciwko Skarbowi Państwa (Urzędowi Miejskiemu w S. i Miejskiemu Zarządowi Budynków Mieszkalnych w C. z siedzibą w S.) o odszkodowanie na skutek rewizji pozwanych od wyroku Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 6 maja 1974 r.,

obie rewizje oddalił.

Uzasadnienie

Powódka domagała się solidarnego zasądzenia od Skarbu Państwa (Urząd Miejski w S.) oraz Miejskiego Zarządu Budynków Mieszkalnych w C. kwoty 8.700 zł tytułem odszkodowania w związku ze złamaniem ręki, przy czym twierdziła, że wypadek nastąpił na drodze łączącej ulice Wiejską i Sądową w S.

Pozwani wnosili o oddalenie powództwa, wyjaśniając, że wypadek nastąpił nie na ulicy, ale w alei parkowej, którą wprawdzie przechodzą mieszkańcy, lecz czynią to tylko w celu skrócenia sobie drogi. W okresie zimy organy miejskie nie konserwują alejek parkowych i nie zabezpieczają ich przed skutkami gołoledzi. Skracający sobie przejście przez park czynią to na własne ryzyko.

Sąd Wojewódzki uwzględnił powództwo, przyjmując na podstawie zeznań powódki i świadków oraz dowodu z oględzin, że przejście przez skwer stanowi w rzeczywistości ciąg komunikacyjny dla pieszych, który powinien być należycie konserwowany przez pozwanych. Jako podstawę prawną swego rozstrzygnięcia Sąd Wojewódzki wymienił art. 4 ustawy z dnia 22 kwietnia 1959 r. o utrzymaniu czystości i porządku w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 27, poz. 167).

Wyrok ten zaskarżyli pozwani, zarzucając błędne uznanie alei parkowej za ciąg komunikacyjny.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizje obu pozwanych podnoszą wspólny zarzut naruszenia art. 4 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 22 kwietnia 1959 r. o utrzymaniu czystości i porządku w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 27, poz. 167) oraz § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 24 lutego 1960 r. w sprawie określenia zakresu obowiązków dozorców domów (bloków, kolonii) oraz innych osób zobowiązanych do utrzymania porządku w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 14, poz. 81). Skoro według tych przepisów obowiązek oczyszczania ze śniegu i lodu dotyczy chodnika i jezdni do połowy jej szerokości lub pięciometrowego pasa przyległego do placu publicznego, to nie może - zdaniem skarżących - odnosić się on do alei w parkach i na skwerach.

Pogląd ten nie jest uzasadniony, gdyż błędnie określa adresata wymienionych norm i pomija przepisy nakładające w sposób bezpośredni na terenowe organy administracji państwowej obowiązek utrzymania w porządku pewnych dróg i terenów. Skarżący nie biorą pod uwagę, że adresatami przytoczonych norm są osoby i jednostki sprawujące zarząd nieruchomości oraz dozorcy domów mieszkalnych, bloków i kolonii. W razie dojścia do wypadku na skutek gołoledzi na chodnikach i połowie jezdni przyległych do tych posesji obowiązek odszkodowania ciąży przede wszystkim na tych osobach, a na terenowych organach administracji państwowej tylko w razie konkretnego zaniedbania w nadzorze nad wykonywaniem obowiązku usuwania śniegu i lodu.

W stanie faktycznym sprawy chodzi o inną zupełnie sytuację. Wypadek bowiem nastąpił nie na chodniku czy jezdni, ale na uczęszczanej przez ludność i urządzonej w tym celu alei skwerkowej. Pogląd, że wspomniane akty normatywne nie przewidują obowiązku zabezpieczenia tych alei przed skutkami gołoledzi, jest nietrafny. Pogląd ten musiałby prowadzić do takiej konsekwencji, że społeczeństwo nie mogłoby w okresie zimy korzystać z parków, a zwłaszcza z alei, które praktycznie stanowią ciąg komunikacyjny dla pieszych, uczęszczanych przez cały rok - jak to ma miejsce w niniejszym wypadku. Taka zaś konsekwencja jest nie do przyjęcia, jako sprzeczna z celem, jakiemu mają służyć parki i skwery. Nie jest także do przyjęcia pogląd, że społeczeństwo mogłoby korzystać z tych terenów wyłącznie na własne ryzyko, a władze miejskie w okresie zimy byłyby zwolnione od obowiązku utrzymania tych przejść w należytym porządku. Można wysunąć pogląd, iż obowiązek ten nie odnosi się do przejść samowolnie stworzonych w celu niezgodnego z przepisami skracania drogi - ale o taką sytuację nie chodzi w niniejszej sprawie.

Rozważany problem został uregulowany w art. 4 ust. 5 cytowanej ustawy, według którego usuwanie nieczystości i utrzymanie porządku na części dróg i terenów nie objętych obowiązkami określonymi w ust. 1-4 tego artykułu należy do właściwych organów miast. Oznacza to, że usuwanie śniegu i lodu na drogach i terenach, do których nie odnosi się obowiązek osób sprawujących zarząd nieruchomości i dozorców, należy bezpośrednio do właściwych organów administracji państwowej. Do tych terenów należą parki i skwery ogólnie dostępne.

W konkluzji należy stwierdzić, że przewidziany w art. 4 cyt. ustawy obowiązek zabezpieczenia dróg i terenów przed skutkami gołoledzi odnosi się również do uczęszczanych alei w ogólnie dostępnych parkach i na skwerach. W sytuacji określonej w ustępie piątym tego przepisu obowiązek ten ciąży na właściwych terenowych organach administracji państwowej.

Skoro również rewizja Miejskiego Zarządu Budynków Mieszkalnych nie kwestionuje prawidłowości wyroku z innych przyczyn, należało orzec jak w sentencji (art. 387 k.p.c.).

OSNC 1975 r., Nr 10-11, poz. 155