Postanowienie z dnia 2008-04-30 sygn. I SA/Go 54/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Dnia 30 kwietnia 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie: Przewodniczący: Sędzia WSA Jacek Niedzielski po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2008 roku na posiedzeniu niejawnym wniosku Syndyka Masy Upadłości Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "A" sp. z o.o. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia [...] r. Nr [...]. postanawia: 1. zwolnić Syndyka Masy Upadłości Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "A" sp. z o.o. od wpisu od skargi. 2. odmówić przyznania prawa pomocy w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie

W skardze złożonej z zachowaniem terminu Syndyk Masy Upadłości Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "A" sp. z o.o. złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w całości.

W uzasadnieniu wniosku podniósł, że środki masy upadłości nie są wystarczające do poniesienia kosztów sądowych. Podał że ponosi koszty prowadzonych postępowań sądowych, zamierza wytoczyć dalsze liczne powództwa przeciwko dłużnikom masy upadłości oraz, że przychody masy upadłości są wydawane na bieżące koszty związane z prowadzeniem postępowania upadłościowego. Z oświadczenia o majątku i dochodach masy upadłości wynika, że na rachunku bankowym do dyspozycji syndyka znajdowało się 32.649,76 zł (na 23 listopada 2007 r.).

Rozpoznając wniosek Referendarz sądowy, w trybie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej P.p.s.a.) wezwał wnioskodawcę do złożenia dodatkowo wyciągów z rachunków bankowych dokumentujących stan środków znajdujących się w masie upadłości oraz oświadczenia wskazującego łączną wysokość wpisów sądowych do uiszczenia których wezwano syndyka.

Z uzyskanych dokumentów wynikało, że Syndyk został wezwany do uiszczenia wpisów sądowych w łącznej wysokości 12.658 zł oraz, że zamierza wytoczyć powództwa na kwotę ponad 400.000 zł. Z wyciągów z rachunku bankowego wynikało natomiast, że na 17 grudnia 2007 r. saldo było dodatnie i wynosiło 42.000 zł.

Postanowieniem z dnia 18 lutego 2008r. Referendarz sądowy oddalił wniosek. W uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 P.p.s.a. prawo pomocy w zakresie częściowym przysługuje osobie prawnej w razie wykazania, że nie posiada ona dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Treść tego przepisu wskazuje zatem, że przy ocenie istnienia przesłanek prawa pomocy, w sytuacji, gdy ubiega się o nie osoba prawna, badaniu podlega obiektywny stan posiadania tej osoby, a przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych może nastąpić jedynie wtedy i tylko w takiej części w jakiej środki znajdujące się w posiadaniu wnioskodawcy nie wystarczą na pokrycie kosztów sądowych.

Ta sama zasada dotyczy syndyka masy upadłości. Zwolnienie go od kosztów sądowych byłoby możliwe w razie wykazania, że znajdujące się w masie upadłości efektywne aktywa (gotówka, towary) itp. nie wystarczają na pokrycie tych kosztów (post. SN z 14 czerwca 1966 r. I CZ 53/66). Z dokumentów i oświadczeń syndyka nie wynikają tak rozumiane przesłanki prawa pomocy. Wręcz przeciwnie, świadczą one, że w masie upadłości znajdują się środki wystarczające do poniesienia wpisu od skargi we wszystkich sprawach toczących się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gorzowie Wlkp.

Od wskazanego postanowienia, doręczonego w dniu 27 lutego 2008r., w dniu 4 marca 2008r., z zachowaniem terminu, skarżący złożył sprzeciw. W jego treści, w sposób dorozumiany, domagał się uwzględnienia wniosku i zwolnienia od kosztów sądowych podnosząc, że stan majątkowy upadłego został oceniony nieprawidłowo. Zdaniem skarżącego nie jest zasadne stanowisko, by koszty sądowe korzystały z pierwszeństwa. Nadto ekonomiczne jest połączenie spraw w celu zmniejszenia kosztów sądowych. Wskazał, że środki pozyskane z masy upadłości nie wystarczają na pokrycie roszczeń pracowniczych i wycenę masy. Uzyskiwane środki są wydatkowane na bieżące kontynuowanie postępowania upadłościowego. Ze względu na obowiązek dochodzenia należności od dłużników upadłego oraz zagrożenie przedawnieniem syndyk nie może oczekiwać na zgromadzenie środków na koszty sądowe lecz powinien wytaczać powództwa.

Z dokumentów, których oryginały zostały przedłożone do sprawy I SA/Go 43/08 tutejszego sądu wynika, że przychody masy upadłości w okresie od 1 grudnia 2006r. do 31 grudnia 2007r. wyniosły 470.065,08 zł, rozchody 419.690,31 zł. W kasie na znajdowało się 7.200, 00 zł , a na rachunku bankowym 1.174,07 zł. Wysokość środków zablokowanych przez FGŚP wynosi 42.000, 00 zł.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Prawo pomocy obejmuje na podstawie art. 244 §1 P.p.s.a., między innymi, zwolnienie od kosztów sądowych. Jego zakres częściowy, zgodnie z art. 245 § 3 i § 4 p.p.s.a., może obejmować zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub w części. Sąd, oceniając przedmiotowy wniosek jest zobowiązany badać aktualną sytuację materialną skarżącego.

Przepis art. 246 § 2 pkt 1 i 2 P.p.s.a. wskazuje przesłanki, na podstawie których następuje przyznanie prawa pomocy osobie prawnej. W zakresie całkowitym następuje ono, gdy osoba ta wykaże, iż nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym, gdy wykaże, iż nie ma dostatecznych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania,

Sprzeciw skarżącego należy uznać za zasadny, choć nie w całym zakresie. Podzielając stanowisko, że instytucja prawa pomocy powinna być traktowana jako wyjątek od ogólnej zasady ustanowionej w art.199 P.p.s.a, zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania, związane ze swoim udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (post. NSA z dnia 21 grudnia 2006r., II FSK 741/06) należy wskazać, iż analiza środków masy upadłości potwierdza słuszność twierdzeń skarżącego.

Choć przywołana w postanowieniu podstawa prawna jest trafna nie sposób pominąć przy analizie przesłanek zwolnienia od kosztów szczególnego usytuowania postępowania upadłościowego oraz roli syndyka masy upadłości. Postępowanie upadłościowe służy prawnej regulacji uniwersalnej egzekucji w przypadkach niewypłacalności przedsiębiorców. Ze względu na ekonomiczne, społeczne i prawne skutki postępowanie upadłościowe prowadzone jest zatem zarówno w interesie publicznym oraz prywatnym ogółu wierzycieli. Syndyk masy upadłości jest w tym postępowaniu organem państwa zobowiązanym do realizacji celu danego postępowania upadłościowego. W szczególności dotyczy to tzw. likwidacji masy upadłości, związanej między innymi z dochodzeniem roszczeń lub uregulowaniem, także na drodze sądowej, sytuacji spornych.

Z tych względów ocena przesłanek § 2 art. 246 P.p.s.a. wymaga odniesienia do funduszów masy upadłości oraz aktualnej sytuacji postępowania upadłościowego. Ze złożonego sprawozdania obejmującego okres od grudnia 2006r. do końca roku 2007r. wynika, że syndyk masy dysponuje niewielką ilością gotówki i środków zgromadzonych na rachunkach bankowych. Trafnie przy tym podnosi, że w sytuacji pozostawania bez zaspokojenia roszczeń pracowniczych lub innych korzystających z uprzywilejowania nie uzasadnia przypisywania pierwszeństwa w pokryciu kosztom sądowym.

Niewątpliwie obowiązek pokrycia tych kosztów w kilkudziesięciu sprawach zawisłych przed tutejszym sądem nie tylko nie jest możliwy w obecnej sytuacji masy upadłości, lecz zagraża kontynuacji postępowanie upadłościowego.

Z tych względów zasadne jest zwolnienie skarżącego od wpisu od skargi w sprawie. Ten zakres zwolnienia gwarantuje skarżącemu możliwość dochodzenia ochrony jego prawa przed sądem. Jeśli chodzi o dalsze zwolnienie jest ono na tym etapie postępowanie przedwczesne. Zdolności wnioskodawcy do pokrycia innych, następczych i ewentualnych kosztów sądowych będzie można ocenić w odniesieniu do występującej w przyszłym czasie sytuacji majątkowej masy, która przecież może ulec poprawie.

Jeśli chodzi o wniosek dotyczący połączenia spraw to przy zwolnieniu skarżącego od wpisu od skargi jest on nieaktualny. Dodać tylko można, że nie miałoby ono znaczenia dla wysokości wpisów. Te bowiem ustalane są w odniesieniu do wartości przedmiotu zaskarżenia od wysokości objętej zaskarżonym aktem (decyzją). Nie podlegają zatem kumulacji.

Z tych względów na podstawie art. 246 § 2 pkt 1 i 2 w zw. z art. 255, 254 § 1 oraz 260 P.p.s.a. Sąd orzekł jak w sentencji.