Postanowienie z dnia 1964-09-22 sygn. I CR 145/64

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CR 145/64

Postanowienie z dnia 22 września 1964 r.

W postępowaniu niespornym o ubezwłasnowolnienie lub o uchylenie ubezwłasnowolnienia musi uczestniczyć osoba, o której ubezwłasnowolnienie chodzi. Śmierć tej osoby przed uprawomocnieniem się postanowienia o ubezwłasnowolnieniu lub uchyleniu ubezwłasnowolnienia powoduje umorzenie postępowania, jako bezprzedmiotowego (art. 30 k.p.n.).

Przewodniczący: sędzia Z. Masłowski. Sędziowie: Z. Wiszniewski (sprawozdawca), T. Szymanek.

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Ludwika G. o uchylenie ubezwłasnowolnienia, na skutek rewizji uczestniczki postępowania Agnieszki G. od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku z dnia 26 marca 1963 r. i z dnia 18 czerwca 1963 r.,

uchylił oba zaskarżone postanowienia i umorzył postępowanie w sprawie.

Wnioskodawca Ludwik G. wniósł 23.II.1963 r. o uchylenie ubezwłasnowolnienia orzeczonego w stosunku do niego przez Sąd Grodzki w Gdyni postanowieniem z 7.XI.1931 r., zatwierdzonym postanowieniem Sądu Okręgowego z 30.XI.1934 r. Wnioskodawca twierdził, że nie jest chory umysłowo i że w czasie okupacji sąd niemiecki uchylił w dniu 3.III.1941 r. ubezwłasnowolnienie.

Sąd Wojewódzki postanowieniem z 26.III.1963 r. uchylił ubezwłasnowolnienie całkowite wnioskodawcy. Postanowienie to zostało uczestnikom postępowania i prokuratorowi doręczone w dniach 13 i 17.IV.1963 r. Dnia 18.IV.1963 r. zmarł Ludwik G.

Dnia 14.V.1963 r. wpłynął do Sądu Wojewódzkiego wniosek Ludwika G. juniora, syna Ludwika, który był ustanowiony kuratorem Ludwika G. seniora w powyższej sprawie o uchylenie ubezwłasnowolnienia, o uzupełnienie powyższego postanowienia z 26.III.1963 r. przez nadanie mu mocy wstecznej od dnia 3.III. 1941 r. na zasadzie art. 7 dekretu z 6.VI.1945 r. o mocy obowiązującej orzeczeń wydanych w okresie okupacji niemieckiej. Sąd Wojewódzki uwzględnił ten wniosek postanowieniem z 18.VI.1963 r.

Oba powyższe postanowienia - z 26.III.1963 r. i z 18.VI.1963 r. - zaskarżyła rewizją Agnieszka G., żona i opiekunka Ludwika G. seniora, z wnioskiem o umorzenie postępowania w sprawie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W zwykłych sprawach majątkowych podlegających rozpoznaniu w trybie procesu śmierć strony powoduje zawieszenie postępowania (art. 183 § 1 pkt 1 k.p.c.). Jeżeli więc w takiej sprawie strona umrze w okresie po wydaniu wyroku, a przed upływem terminu do wniesienia rewizji, termin ten nie biegnie (art. 194 k.p.c.), zacznie zaś on biec od początku dopiero z podjęciem postępowania.

W postępowaniu niespornym o ubezwłasnowolnienie lub o uchylenie ubezwłasnowolnienia musi uczestniczyć osoba, o której ubezwłasnowolnienie chodzi. Śmierć tej osoby czyni wszczęte postępowanie bezprzedmiotowym i musi (art. 30 k.p.n.) spowodować umorzenie postępowania.

Jeżeli terminy nie biegną wtedy, gdy śmierć strony powoduje zawieszenie postępowania, to tym bardziej nie biegną one w wypadku, gdy w myśl ustawy skutek śmierci strony (lub uczestnika postępowania niespornego) sięga dalej, mianowicie gdy śmierć strony (uczestnika postępowania) musi powodować umorzenie postępowania.

Nawiasowo można tu dorzucić, że ta ostatnia sytuacja zachodzi nie tylko w postępowaniu niespornym w wypadku przewidzianym w art. 30 k.p.n., lecz także w niektórych sprawach rozpoznawanych w trybie procesu, jak np. w razie śmierci małżonka w toku procesu o rozwód (art. 433 k.p.c.) albo w razie śmierci dziecka w toku procesu o zaprzeczenie ojcostwa (art. 446 § 3 k.p.c.). Jeżeli w takiej sprawie śmierć nastąpi po wydaniu wyroku, ale przed upływem terminu do wniesienia rewizji, to - poprzez przedstawiony wyżej argument a fortiori z art. 194 k.p.c. - musi się dojść do wniosku, że także i w tym wypadku termin do wniesienia rewizji nie biegnie. A skoro nie biegnie, to rewizja może być wniesiona w każdym czasie, wniesienie zaś jej musi spowodować umorzenie przez sąd rewizyjny postępowania w sprawie.

Dlatego też rewizja wniesiona w dniu 25.VI.1963 r. w niniejszej sprawie od postanowienia z 26.III.1963 r. nie jest spóźniona. Jest ona także uzasadniona merytorycznie. Sprawa o ubezwłasnowolnienie lub o uchylenie ubezwłasnowolnienia ulega umorzeniu w razie śmierci osoby, o której ubezwłasnowolnienie chodzi (art. 30 k.p.n.). Skoro więc G. zmarł przed uprawomocnieniem się postanowienia z 26.III.1963 r., umorzeniu ulega postępowanie o uchylenie ubezwłasnowolnienia. W istocie Sąd Najwyższy mógłby sentencję niniejszego orzeczenia ograniczyć do orzeczenia umorzenia postępowania w sprawie, dla pełnej jednak jasności Sąd Najwyższy orzekł nadto uchylenie postanowienia z 26.III.1963 r.

Tak samo należało orzec co do postanowienia z 18.VI.1963 r.

OSNC 1965 r., Nr 9, poz. 145